İçerisindeki yüksek inülin oranıyla probiyotik etkilere sahiptir. Sindirim sistemi üzerinde iyileştirici etkileri vardır. Kilo kontrolü için yapılan diyetlerde, vejeteryan beslenmede besleyici özelliğiyle tercih edilir.
Kan şekeri, tansiyon gibi kronik rahatsızlıkların düzeltilmesine yardımcı etkileriyle takviye bir ürün olabilir. Doğal ürünler ne kadar zararsız kabul edilse de yanlış kullanıldıklarında istenmeyen etkilere neden olabilir. Yer elması faydaları ve zararları değerlendirilerek kullanıma başlanması, gerekirse bir uzman görüşüne başvurulması uygun olur.
Yer Elması Nedir?
Yer elması, Kudüs Enginarı olarak da bilinen bir kök sebzedir. Enginar olarak isimlendirilse de enginar türü değil ayçiçeği ailesindendir. Kuzey Amerika’da yaygın olarak yetişir.
Sonbahar ve kış aylarında daha bol ve kaliteli olarak bulunur. Kırmızı ve beyaz renklerde olmak üzere farklı birkaç türü vardır. Tad olarak patates ve kestane arasında bir lezzeti bulunur. Patates ile benzer yapıya sahip olduğundan çeşitli yemeklerde kullanılabilir. Yer elmasının etli kısmının dışında yaprak ve çiçekleri de tüketilebilir. Yer elması, yapraklar ve yer elması çiçeği faydaları birbiriyle benzerdir.
Yer Elması Faydaları Nelerdir?
Yer elması; B, C ve D vitaminleri, biotin gibi içerikler ile önemli bir besin maddesidir. Beslenmeye eklenerek kolesterol, kalp sağlığı üzerine faydaları için tercih edilebilir. Yer elmasının bazı faydaları şu şekilde sıralanabilir:
*İçerisindeki yüksek miktardaki inülin sayesinde bağırsaklardaki faydalı bakterilerin çoğalmasına yardımcı olan prebiyotik etki gösterir. Bu sayede karın ağrısı, hazımsızlık, gaz şikayeti gibi sindirim sistemi sorunları üzerine etkilidir.
*Lifli yapısıyla mide içerisinde şişer ve doyurucu özelliktedir. Bu nedenle obezite sorunu yaşayan hastalarda kilo verimini ve iştah kontrolünü sağlamaya yardımcı olabilir.
*Demir alımı azaldığında vücuttaki kaslar elastikiyetini kaybedebilir. Yer elması demir açısından zengindir ve demir kaynağı olarak tercih edilebilir. Bunun yanında sinirler arasındaki bağlantıyı sağlamak için gerekli asetilkolin üretiminde görevli tiamin açısından da zengindir.
*İnülin içeriği sayesinde yüksek kan şekerinin düşürülmesine yardımcı olabilir. İnülin diğer karbonhidrat türevleri gibi parçalanarak glikoz oluşturmaz ve bu sebeple kan şekerinin yükselmesine neden olmaz.
*Sahip olduğu potasyum sayesinde yüksek sodyum değerlerinin olumsuz etkilerini azaltarak kan basıncının düzenlenmesine yardımcı olur.
*Yüksek lif içeriğiyle yüksek kolesterol ve trigliserit değerlerinin düşürülmesine yardımcı olabilir.
*Barındırdığı vitamin ve mineraller sayesinde enerji verici etki sağlar. Halsizlik, kırgınlık gibi durumlarda kullanımı tercih edilebilir.
*Diğer kök sebzelerine oranla daha yüksek miktarda protein bulundurur. Bu sayede vegan ve vejeteryan beslenme düzeni tercih eden kişiler için amino asit kaynağı olarak kullanılabilir.
*Yüksek lif ve potasyum içeriği sayesinde kalp hastalıklarını oluşum mekanizmalarını engelleyebilir. Kalp sağlığını iyileştirmeye yardımcı olabilir.
Yer Elması Hangi Hastalıklarda Kullanılır?
Yer elması içeriğindeki vitamin ve mineraller sayesinde bazı hastalıkların tedavisine yardımcı olarak tercih edilebilir. Yer elması faydaları için kullanılabileceği bazı hastalıklar şunlardır:
*Kolesterol: Düzenli olarak tüketildiğinde kandaki yüksek kolesterolün düşürülmesine yardımcı olabilir.
*Tansiyon: Yer elması düşük sodyum, yüksek potasyum içeriği sayesinde sodyum- potasyum mekanizmasının düzenlenmesini sağlayabilir. Yüksek kan basıncının azaltılması için etkili olabilir.
*Diyabet: Yüksek lif ve inülin içeriği sayesinde kan şekerinin düşürülmesine faydalı olabilir. Glisemik indeksi düşük olan besinler kan şekerini daha az değiştirir. Yer elması da düşük glisemik indekse sahip sebzeler arasındadır.
*Obezite: Lif açısından zengin olmasıyla daha hızlı doymaya yardımcı olur. Kan şekerini dengede tutarak açlık ve tatlı krizlerinin azaltılmasına faydalıdır.
*Sindirim sistemi hastalıkları: Prebiyotik içeriğiyle bağırsak bakterilerinin çoğalarak doğal bağırsak florasının dengede kalmasını sağlayabilir. Hazımsızlık, karın ağrısı, kabızlık gibi sindirim sistemi hastalıklarının giderilmesine yardımcı olabilir.
*Kanser: Yapılan çalışmalarda meme ve kolon kanserlerinde kanser hücrelerini öldürebilecek maddeler içerdiği bulunmuştur. Ancak bu konuda araştırmalar devam etmektedir.
Yer Elması Nasıl Kullanılır?
Yer elması faydaları için kullanılmak istendiğinde çeşitli kullanım yöntemlerine başvurulabilir. Yer elması tüketmek için bazı öneriler şunlardır:
*Yer elması çiçeği faydaları için tüketilmek istendiğinde bitki çayı şeklinde hazırlanarak tüketilebilir.
*Yer elması çiğ halde salatalara eklenerek salataların besin değerinin artması sağlanabilir. İnce şekilde dilimlendiğinde humus, yoğurt gibi soslara bandırılarak atıştırmalık olarak tüketilebilir.
*Yapı olarak patatese benzer olduğundan haşlanmış, kızartılmış, püre ve ızgara şeklinde hazırlanmaya uygundur. İnce dilimler halinde hazırlanıp kızartılarak patates kızartmalarına alternatif olarak tercih edilebilir. Et ve sebze yemeklerine garnitür olarak eklenerek normal beslenmeye kolayca eklenebilir.
*Yer elması limon suyunda kaynatılarak tüketildiğinde inülin içeriği parçalanarak, etkisi artırılabilir. Zeytinyağlı bir meze şeklinde kullanılabilir.
*Yer elması tozu faydaları açısından sebzenin taze haliyle benzerdir. Bu sebeple yer elması tüketmekte zorlananlar yemek ve içeceklere toz halini ekleyerek tüketilebilir.
*Lifli ürünler beslenmeye eklendiğinde gaz sorunlarına neden olabilir. Turşu olarak fermente halde hazırlandığında bu etkinin azalması sağlanabilir.
*Yer elması faydaları sebebiyle kullanılacağı zaman daha fazla tüketmek daha faydalıdır diye düşünülmesi doğru değildir. Tek öğünde yüksek miktarda yer elması yemek sindirim sorunlarına neden olabilir. Az miktarlarda düzenli olarak beslenmeye eklendiğinde faydalarından daha etkili şekilde yararlanılabilir.
Yer Elması Zararları Nelerdir?
Bitkisel ürünlerin genellikle hiçbir zararı olmadığı düşünülse de içerdikleri aktif maddeler nedeniyle gereğinden fazla ve yanlış kullanıldığında istenmeyen sonuçlara neden olabilir. Yer elması kullanımı nedeniyle ortaya çıkabilecek bazı zararlar şunlardır:
*Bazı kişilerde inülin veya fruktan alerjisi görülebilir. Bu hastalarda yer elması tüketilmesi kaşıntı, kızarıklık, burun akıntısı gibi alerjik semptomlar ortaya çıkabilir. Bu tip etkiler görüldüğünde tüketim bırakılmalı, etkiler azalmaz veya artarak devam ederse en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
*Lif bakımından zengin besinlerin yüksek miktarlarda tüketilmesi gaz, hazımsızlık gibi sindirim sorunlarına neden olabilir. Bu tarz sorunlar yaşamamak için mide alışana kadar küçük porsiyonlar halinde tüketilmesi tercih edilebilir.
*Bitkisel ürünler özellikle takviye ürün şeklinde tüketildiğinde ilaçlar ile etkileşerek ilaçların etkisini artırabilir veya azaltabilir. İlaç kullananlar ve kronik hastalığa sahip hastaların kullanmadan önce bir uzmana danışmaları uygun olacaktır.
*Yer elması çiçeği faydaları için kullanılmak istenirken doğru ve güvenilir bir yerden alışveriş yapılmadığında herhangi bir etki alınamayabilir. Bitkisel ürünlerde sıkça görülen bitkilerin yanlış şekilde ayrılması ve saklanması nedeniyle bozulmuş ya da farklı bitkilerle karışmış ürün kullanımı görülebilir.
Sık Sorulan Sorular
YER ELMASI YAPRAĞININ FAYDALARI NELERDİR?
Yer elması yaprakları üzerine yapılan çalışmalarda çeşitli flavon ve lakton içerikleri bulunmuştur. Bu içeriklerin kanser hücreleri üzerinde öldürücü ve çoğalmalarını durdurucu etkisi olabileceği görülür. Ancak kanser tedavisi oldukça karmaşık ve dikkat isteyen bir süreçtir. Kişinin kendi kendine karar vererek takviye kullanması tedaviyi olumsuz etkileyebilir. Bu sebeple yer elması yaprağının faydaları için kullanımı doktor tavsiyesi ve gözetiminde olmalıdır.
YER ELMASI TOZU FAYDALARI NELERDİR?
Yer elmasını bir besin olarak tüketmekte zorlanan kişiler toz formunda tercih edebilir. Toz halinde olduğundan yemeklere ve meyve sularına kolayca eklenebilir. Bu toz formülasyonu yer elmasının kök bölümü ile benzer etkilere sahiptir. Kolesterol, tansiyon, diyabet gibi hastalıklar üzerinde faydalıdır. Enerji verici, prebiyotik ve antioksidan etkilere sahiptir.
YER ELMASI ÇİĞ YENİR Mİ?
Yer elması taze haliyle çeşitli pişirme yöntemleriyle tüketilebilir ancak hiçbir işlem yapılmadan çiğ olarak da yenebilir. Yeşil yapraklı sebzelerle hazırlanan salatalara bitkisel protein kaynağı olarak eklenebilir. Dilimlenmiş halde üzerine limon sıkılarak atıştırmalık olarak tercih edilebilir. Çeşitli sos ve baharatlarla tatlandırılarak çiğ halde tüketilebilir.
Kaynak: www.medicalpark.com.tr/
