Çanakkale Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birlik Başkanı Ünal Özcan, Corona Virüs süreci devam ederken esnafın yaşadığı sıkıntıları değerlendirdi.
Pandemi boyunca birçok esnafın iki ayı geçkin bir süre işyerlerini kapatmak zorunda kaldığını ve bu durumun da esnafları ekonomik açıdan adeta yıktığını ifade eden Ünal Özcan, “Esnaf o dönemde devletin verdiği krediler ile ayakta kaldı. Ancak 1 Haziran’da başlayan yeni normalleşme süreci ile yeniden açılan işyerleri bu seferde ciddi iş kaybına uğradıkları için sıkıntı çekmeye devam ediyorlar. Esnafın Corona Virüs sürecinde çektiği kredilerinde ödemeleri başlıyor. Esnafın sıkıntıları devam ederken taleplerimize yanıt alamadık” dedi. “Esnafın iş yapabilme hacmi yüzde 50 düştü” diyen Özcan, “Çanakkale genelinde salgın sürecinde 8 bin 570 esnaf 212 milyon lira kullandı. Esnafın kredi ve ötelenen ödemeleri yapması mümkün değil” dedi.
Özcan açıklamasında şu cümlelere yer verdi: “Öncelikle son iki gündür tüm dünyada konuşulan, bizi çok etkileyen Ermenistan Azerbaycan'ın topraklara yapmış olduğu işgalden dolayı esnaf teşkilatı ve şahsım olarak Ermenistan'ın nefretle kınıyoruz. İki devlet tek millet adına Türkiye Cumhuriyeti adına Azerbaycanlı kardeşlerimizin yanında olduğumuzu açık açık ifade ediyoruz. Bu süreçte en çok mutlu olduğum durum de 4 siyasi partimizin meclisteki ortak bir bildiri ile Azerbaycan'a destek vermesi oldu. Bir an önce bu sorunun çözülmesini temenni ediyoruz. Corona Virüs sürecinde de sürekli anlattığımız dile getirdiğimiz bir durum”diye konuştu.
PANDEMİ SÜRECİNDE İL GENELİNDE 4 BİN 780 İŞYERİ KAPATILDI
Özcan, Coronavirüs sürecinde Çanakkale genelinde çok sayıda iş yerinin yayımlanan genelgelerle kapatıldığını ve bu durumun esnafı çok olumsuz etkilediğinin altını çizerek, “Tüm Dünyayı kapsayan, ülkemizi daha çok etkileyen bu Covid- 19 salgın hastalığı Dünyada Pandemi ilan edilmesinden sonra Türkiye’ de de hastalığın 11 Mart itibari ile görülmesi nedeni ile ülkemizde de Covid-19 salgını ilan edildi. 11 Mart’tan hemen sonra yaklaşık iki ayı bulan ve esnaf kesiminin bazı İşletmeleri bilim kurulu tavsiyesi ile alınan kararlar doğrusunda salgına önüne önleyebilmek adına kapatıldı. Çanakkale özelinde söyleyecek olursak bizim Çanakkale ili genelinde 22 bin 719 kayıtlı üye esnaf ve sanatkarlarımız var. Çanakkale merkezi 6 bin 830 işletmemiz var bu toptan işletmelerimizin içerisinde il genelinde 4 bin 780 işletme kapandı bu iki aylık süre içerisinde. Bu kapatılan işyerleri hangi meslek gruplarına ait denirse kahvehaneler, berber ve kuaförler, gıda satışı yapan işletmeler, lokantalar, restoranlar, düğün salonları. İşyerlerinin genelgeler doğrultusunda kapatıldığı süreçte 3-4 meslek grubu ayakta kalmaya ve iş yapmaya çalıştı. Nedir bu meslek grupları? Bakkal, bayi, pazar yerlerinde sebze meyve yapan esnaflar, fırın, unlu mamuller temel gıdalarla ilgili halkın ihtiyacını karşılayan olan meslek kolları İşlere devam etti. Bu meslek grupları haricinde diğer meslek kolları kapanmasa da açık kalan esnafların iş hacmi yüzde 50 düştü. O dönemde 65 yaş ve üzeri yaşlar ile 18-20 yaş grubunun sokağa çıkma yasakları tabi ki esnafın iş hacmini yüzde 50 düşürdü”dedi.
ESNAFIN İŞ YAPABİLME HACMİ YÜZDE 50 DÜŞTÜ
Esnafın salgın sürecinde iş hacminin ciddi şekilde düştüğünü de hatırlatarak Özcan “Biz Çanakkale esnaf teşkilatı olarak, diğer teşkilatlarda aynısını yapmıştır. Öncelikle esnaf kesimi olarak hangi sıkıntılarımız var? 4 Bakanlığı ve Sayın Cumhurbaşkanımıza rapor hazırladık. Bu raporda iş yeri kapanan işletmelerin sorunlarını ve taleplerimize yer verdik. Biz kapanan işletmelerde ilk etapta eğer süreç kısa bitecek ise, bizim esnaf olarak günlük kazancımıza göre ödemek zorunlu kaldığınız sosyal güvenlik birimlerimiz var. Bunun yanında elektrik, doğalgaz ve en önemlisi de kira ödemelerimiz var. Bunun yanında vergi ödemeleriniz var. Biz bunları ivedi olarak ilk etapta ötelenmesini istedik. Biz esnaflar olarak önümüzü görmek istiyoruz, karşımıza ne çıkacak. Talep ettiğimiz bu ötelemeler ilk etapta yapıldı. Ondan sonra baktık ki dünyadaki gelişmeler ve Türkiye’ deki vaka sayısı bu salgın sürecinin uzun süreceği anlaşıldı. Corona Virüs salgını süreci uzun sürerse ne yapılabilir. Günlük kazancı ile ayakta durmaya çalışan esnaf ve sanatkar işyeri kapanmış iken ve 1 Haziran normalleşme süreci ile işyerlerinin açılmasından sonra iş hacmi kayıplarının da en az %50 olduğu ortadayken esnaf nasıl ayakta durabilir bu durum ile ilgili girişimlerde bulunduk. 1 Haziran normalleşme süreci sonrasında da iş yerleri açıldı ama insanlar haklı olarak alışveriş yapma kalabalık ortamlarda bulunma gibi risklere girmediler “dedi.
“ESNAFA CORONAVİRÜS SÜRECİNDE KREDİ VE ÖTELEME DESTEĞİ SAĞLANDI”
Esnafa Corona Virüs sürecinde kredi ve öteleme imkanlarının sağlandığına da dikkat çeken Özcan “Bu süreçte devletimizin esnafa desteği ve yaptığı çalımalar var. ilk etapta özellikle Esnaf Kefalet ve Kredi Kooperatifleri aracılığıyla ve Halk Bankası aracılığıyla 25 bin TL ilk 6 ay ödemesiz 0.4.50 faiz oranı ile esnafa kredi verildi. Bununla birlikte Halk Bankası bir 25 Bin TL de ilave bonus kart verdi. Şimdi esnafa verilen bu krediler ilk etapta bu Piyasayı canlandırmak en azından iş sirkülasyon düşen kesimlere bir can suyu gibiydi. Ardından Bağ-kur, Sosyal Güvenlik primleri ve vergi ödemeleri ötelendi. Elektrik doğalgaz ilgili kesime işleminde yapılmadı. Bu çalışmalara ilave olarak esnafın yanında çalıştırdığı işçilerle ilgili yapılan çalışmada işçilere kısa Çalışma ödeneği ödendi. Ve esnafın işçisine vermesi gereken maaş yükü esnafın üzerinden alımdı. Bununla birlikte Vefa grupları aracılığıyla Valilik, Kaymakamlık ve birçok belediye Elinden geldiği kadar bölgesel esnafa ne yapabilir yardımlar etmeye çalışıldı” dedi.
“ESNAFIN KREDİ VE ÖTELENEN ÖDEMELERİ YAPMASI MÜMKÜN DEĞİL”
Esnafa sağlanan kredilerin ve süreçte ötelenen ödemelerin sürecinin geldiğine ve bu ödemeleri esnafların yapmasının mümkün olmadığını anlatan Özcan açıklamasında, “Bizim esnaflar olarak süreçte de istediğimiz destekler vardı. Esnaf teşkilatı olarak bizim işletmelerimiz kapandı ise biz kredi ile aldığımız borçla, Pandemi sürecinin de uzun süreceğini hesaba katarsak biz bu kredileri ve ötelenen ödemeleri yapmamız mümkün değil. İki ödeme üst üste geldiği zaman, normalleşme süreci ile birlikte iş hacmimiz düşmüş durumdayken esnafın bu ödemeleri yapması mümkün değil. Peki ne olması lazım? Biz en azından nakit, karşılıksız destek istedik. Bu desteği ve miktarı alacak olan meslek grupların ı belirleyelim. Hangi meslek grubu daha çok Corona Virüs sürecinden etkilenmiş, hangi meslek grupları zarar görmüş bu meslek gruplarına ne yapılabilir, süreçten az etkilenmiş meslek gruplarına ne yapılabilir Türkiye genelinde çalışma yapılsın. Her il kendi çalışmasını yapsın. Bu süreç En kötü ihtimal böyle Olmazsa kapanan işletmelerimizin en az bir asgari ücret tutarında nakit yardımı yapılsın dedik. Onun yanında kiralarımızı ödeyemiyoruz dedik. Bize kira desteği verilsin dedik” İfadelerine yer verdi.
“ÇANAKKALE GENELİNDE SALGIN SÜRECİNDE 8 BİN 570 ESNAF 212 MİLYON TL KREDİ KULLANDI”
Çanakkale’ de 9 bine yakın esnafın kredi çektiği bilgisini de veren Özcan, “Yalnızca kredilerle ilgili Çanakkale il genelinde Halk Bankası tarafında yaklaşık 4 bin 517 kişi o süreç içerisinde 111 milyon 780 bin TL kredi kullandı. Aynı şekilde Esnaf Kefalet ve Kredi Kooperatifleri aracılığıyla bu süreç içerisinde yaklaşık 4 bin 053 kişi, 100 milyon 460 bin lira Kredi kullandı. Bu ne demek yaklaşık 8 bin 570 esnaf 212 milyon TL kredi kullandı bu süreçte. Coronavirüs sürecinde esnaf bu kredileri kullandı. Esnaf bu aldığı krediler ile zorunlu ihtiyacını karşıladı. Süreçte esnafın Bağ-Kur primi ötelendi, vergi ödemeleri ötelendi, doğalgaz ödemeleri ötelendi, elektrik ödemeleri ötelendi. Şimdi asıl esnafı sıkıntıya düşürecek süreç geldi. Kasım ayında bu ödemelerin ve ötelemelerin hepsinin ödeme günü geldi. 868 TL Bağ-Kur primi ödeyen esnaf ötelemeler ile birlikte iki kat ödemeye başlayacak. Aynı şekilde daha önceden çekmiş olduğu kredi ödemelerine birde Corona Virüs sürecinde çektiği 25 bin TL’lik kredinin ödemesi yapılması gerekiyor. Tüm belediyelerle ilgili su konuyu da ifade etmek isterim su ödemeleri konusunda, diğer emlak vergileri konusunda ellerinden geleni yaptılar. Salgının başlamasının hemen ardından yasal çerçevesi hazırlanmadan mal sahibi belediyeler olan esnaflarımızdan bu süreçte kira alınmadı. Ancak bir konuda sıkıntı oldu mal sahibi vakıflar olan ki Çanakkale’ de vakfa ait işyerlerinde çok sayıda esnaf sanatkar kirada vakıflar genel müdürlüğü tarafından belediyelerin kira almama uygulaması yapılmadı. Biz bu konuda girişimler yaptık. Yazılı girişimler yaptık. Akabinde Çanakkale vekillerimiz de bu konuyu anlattık. Şu anda Vakıflar konusunda bir gelişme yok ama bilgi bekliyoruz” dedi.
“OKULLAR VE ÜNİVERSİTE AÇILMAYINCA BU SEKTÖRDEN KAZANÇ SAĞLAYAN ESNAF İŞ YAPAMAZ OLDU”
Okulların ve üniversitenin açılmamasının esnafı çok ciddi etkilediğinin’ de altını çizen Özcan, “Şimdi bu süreçte bugüne kadar geldik. Şu an itibariyle bazı sektörlerden müthiş bir şekilde sıkıntı var. Nedir sıkıntı? Okulların tam açılmaması en büyük sıkıntının başında geliyor. Çünkü eğitime hizmet veren çok sayıda alt sektör var. Şu an bu sektör tamamen durmuş sayılır. Tabi durum böyle olunca bu sektörde faaliyet gösteren esnaflardan bize şikayet geliyor. Özellikle okullara öğrenci taşıyan servis araçları ciddi sıkıntıda. Süreçte Pandemi ilan edildiğinden bugüne kadar hiçbir şekilde çalışamadılar. Biz dedik ki özellikle Milli Eğitim'de çalışan esnaflarımızınn araçları bu işleri ihale yolu ile aldı. Ve esnaflarımız bu işleri almak için teminat verdi. Teminatlar duruyor. Bunları yaparken biz dedik ki aynı normal okul personeli gidi bu kesimde sizin taşıma işinizi yapıyor. Bu esnaf kesimimiz yanında şoför çalıştırıyor. Özel okullarda servis elemanı çalıştırıyor. Aracın trafik sigortası, kaskosu, muayenesi var. Ve bu kesim çok uzun süreden buyana çalışamıyor. Devletin bu kesimi yardım etmesi lazım. Bu sektör içerinde okul kantinciliği yapan esnaflarımız var. Bu süreç devam ederken Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi ile ilgili haberde geldi. Normal okullara zaten neredeyse açılmadı diyebiliriz. Üniversite açılırsa en azından bu Pandemi süreci devam ederken Şehrimize gelebilecek öğrenci sayısına göre bir çok sektörde acaba hareketlilik olur mu? düşünceniz vardı. 46 bin öğrenci 4 yada 5 bin öğretim görevlisi toplamda neredeyse 50 bini ulan bir insan hareketliliği. Üniversitelerinde 2020 yılı sonuna kadar uzaktan eğitim yapacağının duyurulması ile bu sektöre iş yapan Öğrenci pansiyonları ve yurtları, servis araçlarından tutun normal ticari araçlardan tutun, gıda sektöründe hizmet veren bütün sektörler, burada Elektrik tamircisi dahil tüm esnaf kesiminin şu an eli kolu bağlı. Üniversitelerde akademik yılın başlatılması ve üniversitelerde yüz yüze öğretimin 2021 itibari değilde 2020 de başlaması konuda bir bilgilendirme geldi. Özellikle birçok bizim gibi öğrencinin şehrrin ekonomisine çok büyük katkı sağladığı Çanakkale gibi birkaç şehir üniversitelerin acaba açılma durumu olabilir mi diye Sayın Cumhurbaşkanına müracaatta bulundular. Sayın Cumhurbaşkanı bu konuyu hem Milli Eğitim Bakanı ile hem 4 Bakanlık ile hem de Bilim Kurgu ile görüş alacağını ifade ettiler ama sonuçta bu hamleden ne çıkacak bilmiyoruz. Tabi böyle bir girişimin ardından en azından üniversitemizde yüz yüze eğitim başlama kararı alınır mı bir beklenti içerisindeyiz. Yaptığım değerlendirmelerin sonucun’ dan hareket ederek hala söylüyorum, biz devletimizden karşılıksız yardım istiyoruz. Meslek gruplarına göre tespitler yapılsın ve esnafa bu konuda destek verilsin istiyoruz. Bizim gibi kuruluşlar ne yapacak ? tabanı sesini temsil ettiği kesimi sesini yetkili olan birimle ulaştırmada çalışma yapacak. Her ay toplantılarımız var. En yetkili Merci kimdir Çanakkale'de iktidar partisi milletvekili sırasıyla milletvekillerimizi esnafın derslerini sorunlarını anlattığı bu toplantılara çağırdık milletvekillerimizde bu sorunları dinledi. Toplantımıza yine muhalefet milletvekillerimize davet edeceğiz.” dedi.
“DEVLET BABADAN ZOR DURUMDAKİ ESNAFLARA YARDIM BEKLİYORUZ”
Esnafın yaşanan süreç ile ilgili devletten destek vermesini talep ettikleri bilgisini de veren Özcan “Devlet nedir? Devlet Babadır bizde bir sorunumuz varsa çocukları olarak devlet babamıza koşarız. Sonuçta muhakkak çalışmaları yapıldığını duyuyoruz. Yani ülkenin bütçe durumuna göre muhakkak bir hazırlıklar yapılıyor. Ama şu ana kadar bu konuştuklarımızın ve beklentilerimizin karşılığını esnaf olarak alamadık. O zaman şunu diyoruz bugüne kadar ötelenen Sosyal Güvenlik primleri alınmasın. Bu süreç içerisinde esnaftan vergi alınmasın. Süreç içerisinde kısıtlanan işletmeler ile ilgili kira yardım yapılsın. Dünya ile beraberindeki yaşadığımız bir ciddi salgın var. Süreçte bu salgında vatandaşlarımızı, doktorlarımızı, sağlık çalışanlarımızı kaybettik. Sağlık çalışanlarımıza ne kadar teşekkür etsek azdır. Corona Virüs sürecinde salgın ile mücadele ederken virüs kapan ve hayatını kaybeden doktor ve sağlık çalışanların Şehit olarak değerlendirmesi konusunda görüşümüz başından beri belliydi. Bu salgında mücadele veren sağlık çalışanı ve doktorlar hayatlarını kaybettiler ise şehit sayılmalılar. Kış aylarımda bir 2. dalga Corona Virüsü beklentisi de var. Kış aylarında iki bir dalganın gelebileceğini ifade ediliyor. Ne olacağını bilemiyoruz. Bir soru işareti var. Kimse bilmiyor. Olası bir iki dalda olursa ne yapar esnaf, nasıl yaparız gibilerinden düşüncelerimiz var. Tabii ki öncelikle sağlık. Süreçte geldiğimiz noktada Bilim Kurulunun ve devletin vermiş olduğu bilgiler, dünyayı takip ettiğimizde ilgili her ülkede vaka sayıları her gün artıyor. Maalesef vaka sayıları geriye gitmiyor aksine ileriye gidiyor. Corona Virüs 2. Dalgası ya da çok vaka artışı neden ile bundan sonra genelgeler ile iş yeri kapatmaları gibi bir durum olursa bu esnafın adeta yoğun bakıma girmesi anlamına gelir. Böyle bir şey yapılacaksa o kapanan işletmenin günlük ve aylık giderlerinin ne olacağı da devletimiz tarafından düşünülmeli ve bu zarar mutlaka telafi edilmeli” dedi.
“BAKAN ALBAYRAK’ TAN MÜJDELİ HABER BEKLEMİŞTİK”
Özcan açıklamasında son olarak hazine ve Maliye bakanı Berat Albayrak’ın açıkladığı ekonomik paketi değerlendiren Özcan “Maliye ve Hazine Bakanı Berat Albayrak ekonomi ile ilgili bir açıklama yaptı. Albayrak 3 yıllık bir ekonomik paket açıkladı. Burada kısa süreli uzun vadeli bir paket açıkladı. Bu paketin iş yeri ile ilgili ayrıntıları geleceğini düşünüyoruz. Genel anlamda Bakan Albayrak faiz oranları, dövizdeki Yükseliş altın kurları, ihracat, ithalat gibi konularda genel bilgilendirme yaptı. Ama içerik konusunda Esnaf ve Sanatkarlar ilgili şu anda biz şunları planlıyoruz, bunları yapacağız gibi bir mesaj almadık. Tabi bu paketten esnaf için bir şeyler çıkacak mı? Onu da bileniyoruz. Açıklamada yalnızca bir konu dikkatimi çekti “Bir Milyon İstihdam” hedefin koymuşlar. Umarım bu paket içerisinden esnafı da rahatlatacak bir haber alırız” dedi.
Özel Haber: Ogün İnal