Tüketici Koruma Derneği (TÜKODER) Genel Başkanı Aziz Koçal bir seminere katılmak üzere Çanakkale’ye geldi. Akol Hotel’de tüketici hakları, haklar ile ilgili yaşanan ihlaller ile ilgili İşte Çanakkale Gazetesine özel açıklamalar yapan Koçal, Pandemi sürecinde e ticaret sitesi satışları ile kargo hizmetleri konusunda çok büyük sıkıntıların yaşandığına dikkat çekti.
Pandemi sürecinde tüketicilerin yaşadığı sorunların çeşitlilik gösterdiğini kaydeden TÜKODER Genel Başkanı Aziz Koçal, “Bu sorunların başında ilk sırayı e-ticaret aldı. Devamında internet altyapılarında yaşanan sorunlar, özel okullarda yaşanan sorunlar, öğrenci yurtları ile ilgili yaşanan sorunlar, düğün salonları ile ilgili yaşanan sorunlar gibi sözleşmeden kaynaklı sebepten dolayı yaşanan sorunlar vardı. Fakat Coronavirüs salgını sürecinde en büyük sorunlar e-ticaret’te ve kargo şirketleri ile yaşandı. Coronavirüs salgını sürecinde e- ticaretin hacmi büyüdü, kargoya olan talep çok yükseldi, talep yükselince kargolarda bu talebi yerine getirilecek kapasite eksik değil olduğu ortaya çıktı. Tabii böyle olunca da ciddi bir sorun yaşandı. Ayrıca sanal mağazaların hiçbir sorumluluk almadan satış yapmasına yönelik acil bir yasal düzenlemenin yapılması gerektiğini savunan Koçal, bu şekilde tüketicinin hak kaybının önleneceğini düşünüyorum” dedi.
“TÜKETİCİNİN KENDİ HAKLARINI BİLMESİ GEREKİYOR”
Tüketicilerin kendi haklarını öğrenmesi gerektiğinin altını çizen Koçal, “Tabii burada esas olan uyuşmazlık yaşamaması için tüketicinin kendi haklarını bilmesi öğrenmesi gerekiyor. Yani bilinçli olması, bilinçli bir tüketici olması gerekiyor. Türkiye'de tüketicinin bilinci gün geçtikçe artıyor. Tabii bu bilincin gelişmesinde tüketici derneklerinin büyük payı var. Yine Tüketici Hakem Heyetlerinin büyük bir payı var. Bakanlığının son dönemde yürüttüğü projelerdeki çalışmaların faydaları var. Bu alandaki çalışmaların hepsi önemli. Tüketici Dernekleri bu çerçevede çok ciddi bir önem arz ediyor. Bu anlamda tüketici dernekleri federasyonlarda örgütlendiler. Türkiye'de 4 tane federasyon var. Üçü “Tüketici Konfederasyonu” girişimleri var. Tüketici Konfederasyonu girişimlerinin sürdürülmesini önemsiyorum. Bu girişim tüketicilerin daha örgütlü hale gelmesi ve bilinç seviyesinin yükselmesi için tüketici sorunları karşısında çözüm önerilerimizi ete kemiğe büründürmek için, lobi çalışmalarını kurumsal anlamda ve üst örgütümüz olacak olan tüketici konfederasyonu üzerinden yürütmeyi planlıyoruz. Bu konuda yapılan çalışmaları kısa zamanda kamuoyu ile paylaşacağız” diye konuştu.
“CORONAVİRÜS SÜRECİNDE E TİCARET SİTESİ SATIŞLARINDA ÇOK BÜYÜK HAK İHLALLERİ YAPILDI”
Pandemi sürecinde e ticaret sitesi satışları ile kargo hizmetleri konusunda çok büyük sıkıntıların yaşandığına dikkat çeken Koçal, “Pandemi sürecinde tüketicilerin yaşadığı sorunlar çeşitlilik gösterdi. Bu sorunların başında ilk sırayı e-ticaret aldı. Devamında internet altyapılarında yaşanan sorunlar, Özel okullarda yaşanan sorunlar, öğrenci yurtları ile ilgili yaşanan sorunlar, düğün salonları ile ilgili yaşanan sorunlar gibi sözleşmeden kaynaklı sebepten dolayı yaşanan sorunlar vardı. Fakat Coronavirüs salgını sürecinde yaşanan en büyük sorunlar e-ticaret’te ve kargo şirketleri ile ilgili sorunlar oldu. Coronavirüs salgını sürecinde e- ticaretin hacmi büyüdü, kargoya olan talep çok yükseldi, talep yükselince kargolarda bu talebi yerine getirilecek kapasite eksik değil olduğu ortaya çıktı. Tabii böyle olunca da ciddi bir sorun yaşandı” dedi.
“SORUMLULUK ALMAYAN SANAL MAĞAZALARA ACİL YASAL DÜZENLEME LAZIM”
Sanal mağazaların hiçbir sorumluluk almadan satış yapmasına yönelik acil bir yasal düzenlemenin yapılması gerektiğini savunan Koçal, “Bu süreçte son aylarda dövizdeki kur yükselişleri ürün temini, ürün satarak para kazanma yerine elde stokta duran ürünün daha fazla para kazandığı görüldü. Dolayısıyla stokta olmayan ürünlerin satışa sunulması tüketicide bir sıkıntı yarattı. Stokta olmayan ürün için tüketici parasını gönderdi, ürünün alındığı firma stoğumuzda kalmadı deyip bir ay tüketici bekletmeye başladı. Devamında ise ürün gönderilmiyor para iadesi yapılıyor. Bu para iadeleri de çok geç bir sürede yapılıyor. Yine diğer tarafta tüketici biliyorsunuz “Sanal Mağaza” dediğiniz mağazalardan alışveriş yapıyor. Bu sanal mağazalarda binlerce ürünü pazarda ya firmalar var. Sanal mağazaların şu anki yasal düzenlemede herhangi bir sorumluluğu yok. Halbuki ben tüketici olarak ödememi ve iade talepleri mi sanal mağaza üzerinden yapıyorum. Ancak sanal mağazalar kendi bünyesi içinde bulunan firmalarda ürün başına bir komisyon alıyor ve hiçbir sorumluluk almıyor bu doğru bir yöntem değil. Bu konuyu biz 10 gün önce Ankara'da sektör temsilcileri çalıştayında dile getirdik. Burada sanal mağazaların sorumluluğunu ve sınırlarını belirleyecek bir yasal düzenlemenin acilen hayata geçirilmesi gerekiyor. Bir yasal düzenlemenin tüketicinin hak kaybını önleyeceğini düşünüyorum” ifadelerini kullandı.
“KARGO ŞİRKETLERİ BÜYÜK SORUN OLDU”
Bir başka önemli konunun da kargo şirketleri olduğunu ifade eden Koçal, “Tüketicide bir yanlış algı var.’ Ben sipariş verdim, kargoda, elime gelmedi. Ürün kargoda deniyor, benim hakkım kaybolacak’ gibi birtakım kaygılar var tüketicilerde. Tüketici şunu bilmeli ki eğer ürünü kendi özel bir taşıma firması ile istememiş ise ürünün tüketiciye ya da onu bildireceği kişiye teslim edene kadar tüm sorumluluk satıcı firmaya ait, yani siz e-ticaret yolu internet üzerinden bir sipariş verdiğiniz, bu siparişin tüketici teslim alana kadar sorumluluk satıcı ve sağlayıcıya aittir. Dolayısıyla bu kapsamda kaybolan kargolar ya da hasar gören kargolardan tüketici sorumlu değildir. Ancak tüketiciden tüketiciye giden kargolarda sorumluluk tabii ki gönderen ve alandadır. Burada da çok ciddi sorunlar var. Kargo şirketlerinde maalesef kaybolmalar, hasarlar meydana geliyor. Bu gibi kargonun zarar gördüğü olaylarda bir tutanak tutulması gerekiyor. Kargo paketlerinin dış görünümünde bir hasar yada ve deforme var ise tutanak tutması lazım. Ancak böyle olaylarda Kargoyu getiren yetkili kişiler kargo bırakıp gidiyor ev tutanak tutmuyorlar. Kargolar ile ilgili en büyük şikayette, “Geldik yerinde bulamadık, gelin kargonuzu alın” yönünde gelen mesajlar. Bu durum araştırıldığında aslında kargoyu getirmeye kimsenin gelmediği tespit ediliyor. O nedenle kargoculuğunda bir etik kurallarının belirlenmesi, bu yaşanan sıkıntılar ile ilgili bir düzenleme yapılması ve kontrollü kargo sisteminin getirilmesi gerekiyor” dedi.
“SOSYAL MEDYADA VERİLEN LİNKLERDEN KESİNLİKLE ALIŞVERİŞ YAPMAYIN”
Açıklamasında tüketicileri sosyal medyada verilen linkler üzerinden alışveriş yapılmaması konusunda uyaran Koçal, “Sosyal medya üzerinden yapılan alışverişlerde tüketiciler ciddi anlamda dolandırılmaktadır. Tüketiciler bu linklerden kesinlikle alışveriş yapmasınlar. Bunun önüne geçmenin yolu da, kargo olarak teslim edilen ürünlerde fatura ibraz ettiği karşı taraf. Burada bir zorunluluk getirilmeli. Kargonun içindeki ürünün ticari olup olmadığı mutlaka sorgulanmalı. Karşı taraf ticari ürün değildir beyanında bulunuyor ise aksi ispat edildiğinde ceza yaptırımı olmalı. Eğer ticari ürün ise hatta kapıdan ödeme yöntemi ile giden tüm ürünler ticari ürünündür zaten kapıdan ödeme sisteminde kesinlikle mutlaka fatura olmadan böyle bir gönderiyi ya da kargoyu kabul etmemeleri gerekiyor. Bunun nedeni ise faturası olmadan tüketiciye giden kargo, faturasız gittiğimde tüketici muhatap bulamıyor. İnternet üzerinden yapılan alışverişlerde 14 gün içerisinde gerekçe göstermeden tüketici aldığı üründen cayma hakkı var. Tüketicinin bu hakkını kullanabilmesi ya da ayıplı ürün olduğunda değiştirme ve iade etme haklarını kullanabilmesi için mutlaka konunun muhatabı karşı firmaya ulaşması gerekiyor. Tabii ürünün gönderildiği kargo firmasının da sorumluluk üstlenmesi gerektiğini düşünüyoruz” şeklinde konuştu.
“VATANDAŞ ALIM GÜCÜ DÜŞÜNCE MERDİVEN ALTI ÜRETİLEN ÜRÜNLERE YÖNELDİ”
Coronavirüs sürecinde ekonominin kötüye gitmesi ve insanların alım gücünün düşmesi neden ile merdiven altında imal edilen kalitesi düşük ürünlere yöneldiğine de dikkat çeken Koçal, “Bu süreçte sürecinde insanlar işsiz kaldı. Küçük esnaf ciddi bir ekonomik zorluklara karşı karşıya kaldı. Açıklanan ekonomik paketlerin büyük bir bölümü belli bir kesime hitap etti. Küçük esnafın çok büyük bir kesimi bunlardan yararlanamadı. Halkın ekonomisi dibe vurdu. Dolayısıyla tüketicinin alım gücünü düşünce merdiven altı ürünlere çok ciddi yönelmiş durumda. Bu durum tüketicinin, hem gıda anlamında hem diğer ürünler anlamında sağlık ve güvenliğini ciddi anlamda tehdit etmektedir. Bu durumun önüne geçmenin yolu tüketicinin alım gücünün yükseltilerek, evrensel hak olan, “Temel İhtiyaçlarını Karşılama Hakkı” çerçevesinde tüketicinin alım gücünün iyileştirilmesi ve artırılmasına yönelik önlemler ve tedbirler alınması gerekiyor. Aksi takdirde, örneğin bilim insanlarının söylediği Coronavirüs salgınına karşı bağışıklık sisteminin güçlü olması gerektiği söylemleri var. Daha doğrusu tespitleri var. Beslenmesi yetersiz ve bozuk olan yani alım gücü olmayan vatandaşımızın bağışıklık sistemini güçlendirmek için vatandaşların alım gücü arttırılmalı. Bugün açlık sınırı asgari ücretin üzerine çıkmış durumda. Bu durumun çok ciddi derecede dikkate alınarak gerekli adımlar yetkililer tarafından atılmalı ve vatandaşın alım gücü sağlıklı beslenebileceği bir düzeye çıkarılmalı. Yetkililerden bu sıkıntıyı düzeltecek ekonomik paketler bekliyoruz. Bu durum için Türkiye’nin gerekli kaynağı var. Yeter ki kaynakları doğru kullanmasını bilelim” dedi.
Özel Haber: Ogün İnal