Çanakkale Çevre ve Doğa Dernekleri Federasyonu Başkanı ve aynı zamanda Gazeteci yazar olan Bünyamin Nami Tonka Güzelyalı’nın üst tarafında bulunan ve 2. Dünya savaşına girilmesi durumunda Çanakkale Boğazının korunmasını sağlayacak olan Turgut Reis Tabyası için, “Bozuk yollar, tarihe geçit vermiyor” dedi. Tonka 1985 yılında dönemin valisi Erdinç Büyükakalın’ın talimatı ile yapılan yolların bugünkü durumunun içler acısı olduğunu ifade ederek, “Tabyaya gitmek isteyen turizm şirketleri bu yollardan nasıl geçecek? Bu tabya’ da sahipsiz kalmış” dedi.
“TARİH VAR, YOL YOK, SAHİP ÇIKILMIYOR”
Çanakkale Çevre ve Doğa Dernekleri Federasyonu Başkanı Bünyamin Nami Tonka Turgut Reis Tabyasında bulunan tarihe ulaşmanın bozuk yollar nedeni ile neredeyse imkansız olduğunu ifade etti. Turgut Reis Tabyası’nın yolunda açıklama yapan Tonka, “ Tarihimiz yar ama tarihi görmek için tur minibüs ve otobüslerimizin bu tarihe ulaşmasını sağlayacak yolumuz yok” dedi. Tonka açıklamasında şu bilgilere yer verdi. “Burası Turgut Reis Tabyasına çıkan yol. Bu yolu 1985 yılında dönemin Çanakkale Valisi Erdinç Büyükakalın’a, benim babam o dönem İl Genel Meclisi Üyesi vali Büyükakalın’a “ sizi bir yere götürmek istiyorum diyor ve dönemin Çanakkale Valisi Erdinç Büyükakalın ile beraber buraya geliyorlar. Vali Büyükakalın topları gördüğü zamanda “ derhal bu yolu asfalt yapalım diye talişmat veriyor. şu anda bu yolun asfaltı 1985 yılında yapılmış olan asfalt. Tabi buradaki yol yerli yada yabancı turistleri taşıyan otobüslerin geçmesine uygun değil. Bu asfaltın yapıldığı 1985 yılından beride bu yol neredeyse tamamı ile bozulmuş durumda. yolun bu durumundan dolayı da hiçbir tur otobüsü, tur operatörü yada otobüs şoförü Turgut Reis tabyalarına giden yola girmek istemiyor. Yani biz tarihimizi göstermek istiyoruz ama bunu bir türlü başaramıyoruz. Turgut Reis Tabyasında bulunan toplar, Turgut gemisinden sökülerek buraya getirilmiş. Turgut gemisi Çanakkale savaşları sırasında şimdiki Kilye Koyuna gelip oradan Arıburnu bölgesine aşırtma top mermileri atmış gazi toplardır. Mustafa Kemal Atatürk’ün Arı burnundaki savaşlarına destek veren toplardır. Bu yola ve Turgut Reis Tabyasına sahip çıkacak olan kurumlar İl genel Meclisi, İl Özel İdaresi’dir. Bu kurumlar buraya sahip çıkması lazım. Zaten 1985 yılında buraya asfalt yol yapanda il özel idaresiydi. Ben bu kon u ile ilgili Boğaz Medya gurubunda bulunan gazetelerde yazılar yazdım “ Bu Yolun Sahibi Kim ?” diye. Bu yazıları ilgililer okuyor ya da kendilerine bu konu geliyor ama ilgililer makamlarında oturarak yönetim tekniğini benimsedikleri için halkın ve Çanakkale’nin ihtiyaçları nedir bu konularda herhangi bir çalışma yaptıklarını görmüyoruz. Bu alana Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü de sahip çıkmalı, İl Özel İdaresi sahip çıkmalı. Mustafa Kemal Atatürk’ün birliklerine önemli destek sağlayan bu toplar yine Atatürk’ün kurmuş olduğu Partinin mensupları bu toplara sahip çıkmıyor, en çok üzüldüğün tarafta budur. Atatürkçülük konusunda mangalda kül bırakmayanlar Atatürk’ün vatanı kurtarma adına verdiği savaşa destek olan topların ulaşım yoluna yeterince destek verilmediği görülüyor. Bunu da anlamakta güçlük çekiyoruz. Bunlar nasıl Atatürkçüdür. İl Genel Meclisinde Cumhuriyet Halk Partisinin Çoğunluğu olduğu dönemde Turgut Reis Tabyalarına giden bu yolu hayli hayli yapmaları lazımdı. Ama arkadaşlarımızın Böyle bir duyguları, böyle bir heyecanları yok. Benin tek bir umudum var. Çanakkale il Genel meclisinin bugünkü Meclis Başkanı Nejat Önder bu haberimizi eğer duyarsa ya da bu yayınımız kendisine iletilirse mutlaka buraya sahip çıkacaktır diye düşünüyorum. Diğer kurumların hiçbir tanesinden ümidim yok. Çanakkale Belediyesi bu yolun ön tarafına ruhsat verebiliyor ama oda bu yol benim sorumluluğumda olan bir yol değil mantığı ile konuya bakıyor. Aslında kültürel değerlere sahip çıkmak lazım. Bu tabyada bizim, Çanakkale’nin en büyük kültür değerlerimizden biri. Çocuklara bu topları gösterdiğiniz zaman onlar diyecek ki “ dedelerimiz bu toplar ile birlikte büyük bir zafer kazanmışlar” diyeceklerdir ve ülkeye Mustafa Kemal Atatürk’e bağlılıkları çok daha fazla artacaktır. Umarım çok kısa sürede birileri uyanır buraya gelerek bu rezaleti görürler. Ondan sonrada bu yol için gerekli çalışmalar yapılır diye düşünüyorum.”
HİÇBİR KURUMUN “BENİM ALANIN DEĞİL” DEME LÜKSÜ YOK
Tonka Turgut ReisTabyasında yaptığı açıklamada da “Turgut Reis Tabyasında çevre düzenlemesinin yanı sıra turizm için altyapı da hazır hale getirilmeli” dedi. Tonka açıklamasında, “Turgut Reis ReisTabyasındaki bu toplar bizim gazi toplarımız. Arıburnu savaşlarına destek vermiş olan toplar. Turgut gemimizden sökülerek 2. Dünya Savaşı için buraya getirilmiş toplar. İyi ki de bu toplar buraya getirilmiş. Yoksa bu gazi toplarımızda satılacaktı ve inşaat demiri falan olacaktı. Ve böylelikle gazi toplarımızı ve tarihimizi kaybedecektik. Buradaki topların buraya koyulma sebebi dünya savaşında bu topların mevzili karşı kıyıları vurabilecek özelliğe sahip olmaları. Birde bu gazi topları buraya getirmişler ki düşman gemisi yada gemileri Çanakkale boğazından giriş yaparsa Turgut Reis Tabyasındaki toplar boğaza giriş yapan gemiyi rahatlıkla görürken düşman gemisi bu tabyadaki topları görene kadar bu tabyadan düşman gemisine isabetli atışlar yapılabiliyor. O dönemde genelkurmayımızdaki savaşı sevk ve idare edecek olan komutanlar konum açısından fevkalade önemli bir noktaya tabyayı kurmuşlar. Turgut Reis Tabyasındaki toplar, gazi toplar olduğu için bizim tarihimiz açısından önemli. Dedelerimizin neleri nasıl yaptıkları ile ilgili bizlere ipuçları veriyor. Bu toplardan soldaki Alman Alfred Krupp fabrikasında 1893yılında üretilen top. Sağ taraftaki top ise yine aynı fabrikada 1892’ de yapılmış top’tur. Almanlar yani Prusya ile Fransızlar sürekli savaş halinde. Bu iki ülkenin sürekli savaş halinde olmasından dolayı 1.800’lerin son çeyreğinde Almanlarla Fransızların savaşında fransa Almanların top gücü ve askeri gücünü gördükten sonra teslim oluyor. Yani siz silahlı gücünüzle, gücünüzü gösterdiğinizde karşı tarafın moral motivasyonunun kırıyorsunuz. Almanlar bu savaşta galip geldi. 2. Dünya savaşında da biliyorsunuz ki Hitler, hiçbir zaman geçilemez denen yerleri cepheleri 3-5 gün içerisinde geçti ve Paris’ i işgal etti. Almanlar bunu nasıl yaptı teknolojik güçlerini kullandılar, silah üstünlüğünü kullanarak. Osmanlı’nın Çanakkale Savaşlarında silah üstünlüğü pek yok. Ama bunun yanında mayınları çok iyi kullanıyoruz ve elindeki silahları en akıllı şekilde kullanıyor. Ve bu gazi toplarda Turgut Reis gemimiz vasıtası ile mesela Kilye Koyu’na geliyor top mermilerini atıyor ve savaşta büyük yararlılıklar gösteren toplarımız bu toplar. Yani Ç:anakkale Savaşlarının tanıkları olan toplar bunlar. Bu topların yolunu yapmak sureti ile yerli ve yabancı tüm turistlere, bütün ziyaretçilere bu gazi toplarımızı göstermemiz lazım. Bununla ilgili 1980’li yılların ortasında büyük bir atılım yapıldı ve burada güzel şeyler yapıldı ve bizde çok mutlu olduk. Bu çalışma yapıldıktan sonra Çanakkale’ ye gelen bütün ziyaretçilerimizi de bu topları gösteriyorduk. Ama maalesef bu tabyaların bulunduğun alana ulaşmak pek mümkün değil. Tabyaya çıkan yollar sanki böyle adeta engebeli bir ralli yolu gibi zor şartlar gidiliyor ve buraya gelenler bu zor şartları geçerek buraya gelebiliyor. Bu yollardan geçilemediği için yerli ve yapancı turistleri de bu alana getirmek mümkün olmuyor. Yani yollar geçit vermiyor tarihi topları gazi topları göstermeye geçit vermiyor. Burada bütün görev Kültür ve Turizm Müdürlüğüne ait. Yine Çanakkale Belediyesine ait. Bu kurumların “Benim Alanın Değil” deme lüksleri yok. Çanakkale’ye gelecek Çanakkale’ de tarihi görmek isteyen yerli ve yabancı turistlere bir şeyler göstermeniz lazım. En başta da gazi topların bulunduğu Turgut Reis Tabyasını göstermeniz lazım. Bunun yanında tabyanın çevresi maalesef temiz değil ve kirlilikten geçilmiyor. Bu alanı temizlemek temiz tutulmasını sağlamak lazım. Kültür ve Turizm İl Müdürlüğünün buranın temizliği için bazı kurumları da harekete geçirmesi lazım. Yine bu gazi toplara bakacak, sahip çıkacak, tabya ve gazi toplar ile ilgili bilgilendirme tabelaları koyacak turizmi geliştirecek bir alt yapının da burada kurulması gerekiyor. Bunu da yapacak olan İl Genel Meclisimiz, İl Özel idaremiz, Kültür ver Turizm Müdürlüğümüzün bu tabyaya, bu alana sahip çıkması gerekiyor. Boğaz ve Garnizon Komutanlığımızda lojistik destek sağlayabilir. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi bilgi desteği sağlayabilir. Bu alanın tabyanın çevre düzenlemesi daha değişik bir şekilde yapılmalı. Bunlar yapılarak tarihe bu gazi toplarımız yeniden kazandırılmalı. Şu an baktığımızda toplar bakımsız. Topların çevresi kirli ve yıkılıyor. Çanakkale tarihi ile Türkiye’nin önde gelen şehirlerinden biri. Çanakkale’de 34 tane kale var. Antik kent sayısı 167. Çanakkale dünyada 42 ülkeyi ilgilendiren bir savaş alanına sahip. Böyle bakıldığında biz burada bulunan gazi toplarımıza sahip çıkmamız lazım. Ama şehrimizi yönetenlerin, tarih şuuru, bu milletin değerlerini gelecek nesillere aktarma şuurunu oluşturması gerektiği kanaatindeyim. Ben Çanakkale’de görev yapacak olan kamu görevlilerinin ve yöneticilerin hepsinin Çanakkale tarihini bilmeleri gerektiğini düşünüyorum” ifadelerine yer verdi.
Ogün İnal