Geçtiğimiz hafta Türkiye İstatistik Kurulu (TÜİK), eylül ayı enflasyon rakamlarını açıkladı. TÜİK verilerine göre, enflasyon eylülde yüzde 1,25 artarken, yıllık bazda yüzde 19,58 oldu. Artan Enflasyon rakamları en çok mutfak alışverişini etkilerken, artan enerji fiyatları ile birçok üründe de artış etkilendi. Gazetemize özel artış değerlendirmesi yapan Ömer Karabay; ‘’Bu maliyetlerin artmasında birincil olarak döviz artışı yatmakta, faiz düşerken dövizin artması bu fiyat artışını tetikleyen başka bir sebep ’’ dedi.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), eylül ayı Tüketici Fiyat Endeksi'ni açıkladı. Buna göre, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) yıllık yüzde 19,58, aylık yüzde 1,25 arttı. TÜFE'de 2021 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre yüzde 1,25, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 13,04, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 19,58 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 16,42 artış gerçekleşti. Yükselen enflasyonun yıl sonunda 22 bandına ulaşması bekleniyor. Artan enflasyonu değerlendiren bankacı ve finans uzmanı Ömer Karabay enflasyonun adeta bir sıçrama yaptığını söyleyerek, ‘’Enflasyon rakamları hayat pahalılığına yetişemiyor’’ dedi.
Ömer Karabay ‘’Enflasyon artışı halk arasında hayal pahalılığı denilen şey her geçen ay, hatta halkın arasında her geçen gün daha da hissediliyor. Geçende de dediğim gibi bence enflasyon rakamlarının eksiği var, fazlası yok. Fiyatlar olmadığı kadar yükselirken bunun en birinci sebebi üretim maliyetlerinin artması bunu durdurmak lazım, bunu nasıl durdurmalıyız. Bu maliyetlerin artmasında birincil olarak döviz artışı yatmakta, faiz düşerken dövizin artması bu fiyat artışını tetikleyen başka bir unsur’’ dedi.
Fiyatların önümüzdeki aylarda ne olacağına yönelik değerlendirme yapan Karabay; ‘’Eğer dövize kalıcı bir çözüm bulunmaz ise buna karşı bir adım atılmazsa bu yükseliş devam edeceği açık, bu yukarı doğru giden bir ivme ve bu ivme göründüğü gibi engellenemiyor. Bunun başlıca sebepleri ürün mal ve hizmet üretmedeki yetersizlik, bu yetersizlik belli başlı sebepleri var. Bizde olmayan fiyat istikrarı ve güven endeksi kaybı bunun belli başlı bir sonucu, Yatırımcı güven istiyor güvem olmazsa gidiyor’’ diye ifade etti.
Karabay; ‘’Ciddi düzeyde piyasalarda yer alan ekonomik dar boğaz herkesi yakından ilgilendiriyor. Eğer böyle giderse piyasaların durumu derinden etkilenecek. Enflasyon artışının önüne geçmek için de bir takım yapısal adımlar hamleler yapılmalı, piyasalara olumlu bir takım mesajlar almak için, yatırımcı güven ve istikrarı sağlamak gerekiyor. ‘’ dedi
Yıllık en düşük artış yüzde 1,80 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda gerçekleşti. Bir önceki yılın aynı ayına göre artışın düşük olduğu diğer ana gruplar sırasıyla, yüzde 4,99 ile haberleşme, yüzde 7,32 ile giyim ve ayakkabı ve yüzde 12,45 ile eğlence ve kültür oldu. Buna karşılık, bir önceki yılın aynı ayına göre artışın yüksek olduğu ana gruplar ise sırasıyla, yüzde 28,79 ile gıda ve alkolsüz içecekler, yüzde 23,27 ile ev eşyası ve yüzde 23,27 ile lokanta ve oteller oldu. Aylık düşüş gösteren tek ana grup yüzde 0,16 ile giyim ve ayakkabı oldu. Ana harcama grupları itibarıyla 2021 yılı Eylül ayında en az artış gösteren ana gruplar yüzde 0,05 ile alkollü içecekler ve tütün, yüzde 0,47 ile haberleşme ve yüzde 0,50 ile gıda ve alkolsüz içecekler oldu. Buna karşılık, 2021 yılı Eylül ayında artışın yüksek olduğu gruplar ise sırasıyla, yüzde 5,15 ile eğitim, yüzde 3,33 ile ev eşyası ve yüzde 2,34 ile konut oldu. TÜİK'in tüketici fiyatları endeksine göre, eylülde aylık bazda fiyatları en fazla artan ürünlerle bunların bir önceki aya göre değişim oranları şöyle:
| Kömür Ücreti | 33,72 |
| Kıvırcık | 30,46 |
| Servis Ücreti | 29,52 |
| Yurt Ücreti | 28,3 |
| Özel Üniversite Ücreti | 24,25 |
| Patlıcan | 21,65 |
| Sweatshirt (Erkek için) | 20,06 |
| Patates | 18,81 |
| Sweatshirt (Çocuk için) | 18,55 |
| Dolmalık Biber | 18,29 |
| Gazeteler | 16,82 |
| Odun Ücreti | 16,76 |
| Yumurta | 16,51 |
| Sweatshirt (Kadın için) | 16,09 |
| Domates | 15,95 |
| Sivri Biber | 13,42 |
| Kreş ve Gündüz Bakım Evleri | 10,94 |
| Genç Odası Takımı | 10,9 |
| Yatak Bazası | 10,54 |
| Kanepe | 10,1 |
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) eylül enflasyonuna ilişkin yaptığı açıklamada ise enerji fiyatlarına dikkat çekti. TCMB, eylül enflasyonunda artışta enerji fiyatlarının etkili olduğunu ifade etti. TCMB'den yapılan açıklama şöyle: "Bu dönemde petrol, doğal gaz ve kömür fiyatlarındaki artışlarla birlikte uluslararası enerji fiyatları olumsuz bir görünüm kaydetmiştir. Eşel mobil sistemi akaryakıt fiyatları üzerindeki baskıları sınırlasa da, yurt içi enerji fiyatları şebeke suyu ile kömür ve odun gibi katı yakıt fiyatları kaynaklı olarak artmıştır. Yaz aylarında hızlanan gıda yıllık enflasyonu bu dönemde sınırlı bir oranda gerileyerek yüksek seviyesini korumuştur. Temel mal yıllık enflasyonu dayanıklı tüketim mallarında bir önceki yıldaki yüksek bazın da etkisiyle yavaşlamıştır." ifadeleri yer verdi.
İbrahim Akın Kazancı