Çanakkale Şavaşları sırasında henüz Kanada’ya bağlanmamış bir İngiliz kolonisi olan Newfoundland’dan, Newfoundland Alayı’na mensup 1076 asker İngiliz ordusuyla birlikte Savaş’a katıldı. İngiltere ve İskoçya’da eğitime tabi tutulan bu askerler, Mısır’da kısa bir süre kaldıktan sonra İngiliz ordusuyla birlikte 19 Eylül 1915’te Çanakkale kıyılarına çıktılar. Savunma Hattı’nda görevlendirilen askerler yaklaşık 4 ay sonra İngilizlerle birlikte 9 Ocak 1916’da geri çekildiler. Newfoundland Alayı askerleri Çanakkale Savaşları’nda 30 civarında kayıp verdi, 10 asker de hastalıktan hayatını kaybetti. Çanakkale’den ayrıldıktan sonra Avrupa’da Almanlara karşı savaşan Newfoundland Alayı’na, I. Dünya Savaşı’nda gösterdiği kahramanlık nedeniyle Royal ünvanı verildi. 1948 yılında 10. eyalet olarak Kanada’ya katılan Newfoundland’in Çanakkale’deki rolü nedeniyle Kanada, Avustralya ve Yeni Zelanda ile birlikte her yıl ANZAC törenlerine katıldı.
BİZİM İÇİN ESAS OLAN ATATÜRK'ÜN SÖZÜDÜR
Çanakkale savaşları sırasında Kanadalı askerlerden oluşan Newfoundland Alayında hayatlarını kaybeden askerler için Gelibolu yarımadası tarihi alanda yapımı tamamlanan Caribou Anıtı'nın açılış töreni gerçekleştirildi. Newfoundland Eyaleti Caribou Anıtı’nın açılışına Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Kanada Gazi İşleri Bakanı Hon Lawrence Macaulay ile Kanada Newfoundland ve Labrador Eyaleti Hükümeti Başbakanı Andrew Furey tarafından birer konuşma gerçekleştirildi. Newfoundland Eyaleti Caribou Anıtı açılış töreninde konuşma yapan Bakan Ersoy, Birinci Dünya Savaşı'nın dönüm noktası olan Çanakkale Savaşları'nda dünya tarihinde benzeri görülmemiş mücadelenin yaşandığını ve bağımsızlık mücadelesi verilen bu topraklarda pek çok ülkenin askeri kayıplarının olduğunu söyledi. Bakan Ersoy konuşmasında "Çanakkale Savaşları'nda Newfoundland Alayında hayatlarını kaybeden kanadalı askerler anısına kanada tarafından yaptırılan Caribou Anıtı'nın açılışı için toplandık. Günümüz dünyasında kültürel alandaki iletişimin, ülkeler arasındaki bağları güçlendirmede en etkili yollardan biri olduğunu görmekteyiz. Bizim için esas olan Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün, "Uzak diyarlardan evlatlarını harbe gönderen analar, gözyaşlarınızı dindiriniz. Evlatlarınız bizim bağrımızdadır. Huzur içindedirler ve huzur içinde rahat uyuyacaklardır. Onlar bu toprakta canlarını verdikten sonra artık bizim evlatlarımız olmuşlardır." sözüdür. Caribou Anıtı ve Çanakkale şehitleri için yakında Kanada'da da açılışı yapılacak anıtı iki ülke insanlarının geçmişlerini yakından tanımalarına, barış ve dostluk içinde geleceğe bakmalarına katkıda bulunacağına gönülden inanıyorum. Günümüz dünyasında kültürel alandaki iletişimin, ülkeler arasındaki bağları güçlendirmede en etkili yollardan biri olduğunu görmekteyiz. Kültürel alandaki iletişim, milletleri barış, hoşgörü ve karşılıklı anlayış ile birbirine yaklaştırarak dünya barışı için bir platform oluşturmaktadır.Türkiye ile Kanada arasındaki ilişkilerin daha ileri düzeye taşınması için ne gerekiyorsa yapmaya hazırız’’dedi.
ANIT AÇILDI, ÇELENKLER SUNULDU
Yapılan konuşmaların ardından Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Kanada Gazi İşleri Bakanı Hon Lawrence Macaulay ile Kanada Newfoundland ve Labrador Eyaleti Hükümeti Başbakanı Andrew Furey tarafından kesilen kurdele ile Newfoundland Caribou Anıtı’nın açılışı gerçekleştirildi. Caribou Anıtı’nın açılışı sonrasında Türkiye Cumhuriyeti adına Kültür ve Turizm Bakanı Sayın Mehmet Nuri Ersoy, Kanada Devleti adına Kanada Gazi İşleri Bakanı Hon Lawrence Macaulay, Newfoundland ve Labrador Eyaleti adına Newfoundland ve Labrador Eyaleti Hükümeti Başbakanı AndrewFurey, Çanakkale Valiliği adına Çanakkale Valisi İlhami Aktaş, Türk Silahlı Kuvvetleri adına 2. Kolordu Komutanı Tümgeneral Rasim Yaldız ve diğer yabancı protokol üyeleri tarafından Caribou Anıtı’na çelenk sunuldu. Çelenk sunumunun ardından törende, Bir dakikalık saygı duruşu sonrasında Türkiye Cumhuriyeti ve Kanada Devleti milli marşları çalındı. Milli marçların çalınmasının ardından anıt açılışına katılan protokol tarafından Çanakkale savaşına katılan Kanadalı askerlerden oluşan Newfoundland Alayında hayatlarını kaybeden askerlerin mezarlarına çiçek bırakılmasının ardından açılış töreni son buldu.
Enishan Keskin