Bağ dokusu, vücutta birçok işlevin yerine getirilmesinden sorumlu bir yapıdır ve buradaki bozukluk vücudun dengesiz büyümesine ve çeşitli organ hasarlarına sebep olabilir. Marfan sendromu tedavisi semptomların kontrol altına alınması ve özellikle kalp hastalıklarına karşı düzenli kontrolleri içerir.
Marfan sendromu vücutta büyümeyi, gelişmeyi sağlayan ve birçok organı bir arada tutan bağ doku bozukluğudur. Bu hastalık bağ dokuda meydana gelen bir mutasyon sonucu oluşur. Genel olarak genetik yatkınlık nedeniyle görülen marfan sendromu, kişilerde anormol boy, uzun uzuvlar ve zayıf bir vücut yapısıyla kendini belli eder.
Marfan Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Marfan sendromunu belirtileri uzun uzuvlar, uzun boy ve zayıf bir bedenle karakterize olsa da, vücutta birçok farklı yeri etkileyebilir ve ortaya çıkan belirtiler de kişiden kişiye değişebilir. Marfan sendromunun genel olarak görülen belirtilerinden bazıları aşağıdaki gibidir: Anormal derecede uzun boy ve ince vücut yapısı, orantısız uzunluktaki kol ve bacaklar, normalden daha uzun ve yamuk el ayak parmakları, uzun, dar bir yüz ve küçük çene yapısı, içe çökük veya dışa çıkıntılı bir göğüs kafesi, kavisli veya kamburumsu omurga şekli, çukur göz yapısı, yumuşak, gevşek kaslar ve eklemler, yüksek kemerli bir damak yapısı, kalabalık ve çarpışık dişler, ileri derecede miyopluk, düz tabanlık.
Marfan sendromu belirtileri aynı aile üyeleri arasında bile farklılık gösterebilir. Bazı kişilerde hiçbir belirti olmazken bazı kişilerde yaşamı tehdit edebilecek ciddi boyutta olabilir.
Marfan Sendromu Nedenleri
Marfan sendromu vücudun bağ dokusunun elastikiyetine, dayanıklılığına etki eden bir proteinin bozukluğu nedeniyle meydana gelir. Marfan sendromunun temel nedeni ise bu duruma sahip bir anne baba varlığıdır. FBN1 (fibrillin-1) genindeki bir mutasyon sonucu oluşan bu durum, gen aktarımı ile çocuğa geçebilir. Ancak bazı kişilerde çok nadir durumlarda yeni bir gen mutasyonu nedeniyle de görülebilir.
Marfan Sendromu Risk Faktörleri
Marfan sendromunun en önemli risk faktörü, ebeveynlerden birinin marfan sendromlu olmasıdır. Anne veya babanın bu duruma sahip olması, çocuğun da %50 oranında marfan sendromlu doğmasına sebep olabilir ve buna otozomal dominant geçiş denir. Marfan sendromu ayrıca, cinsiyet, yaş ve ırk gözetmeksizin herkes için eşit şekilde görülebilir.
Marfan Sendromu Komplikasyonları Nelerdir?
Marfan sendromu vücutta birçok farklı yeri etkileyebileceği için ortaya çıkan komplikasyonlarda çeşitli olabilir. Bu durumun en ciddi komplikasyonları ise kalp ve göz üzerinde olanlardır. Marfan sendromunun olası komplikasyonları etkilenen bölgeye göre şu şekilde açıklanabilir:
KALP
Marfan sendromu kalp ve kan damarları etkileyerek çeşitli kalp sorunlarına yol açabilir. Bu durumda, kalpten kanı taşıyan en büyük damar olan aort damarı gerilebilir ve zayıflayabilir. Aort damarının işlevinin bozulması sonucu aort yırtılması, kalp kapakçıklarında sızıntı, ani kalp krizi veya kalp yetmezliği gibi hayati tehlikesi olan kalp rahatsızlıkları ortaya çıkabilir. Bu durumun belirtileri ise çarpıntı, nefes darlığı, göğüs ağrısı ve çabuk yorulma olabilir.
GÖZ
Marfan sendromlu kişilerde göz rahatsızlıkları yaygın olarak görülür. Bu duruma sahip çoğu kişide genellikle kısmi lens çıkıklığı sorunu bulunur. Diğer göz sorunları ise şunları içerebilir: Miyopluk, katarakt, glokom, gözün renkli kısmının yetersiz gelişimi, retina dekolmanı
Marfan sendromu görme kaybına yol açabileceğinden düzenli olarak göz kontrollerinin yapılması önemlidir.
BEYİN VE OMURİLİK
Marfan sendromunda beyin ve omuriliği çevreleyen dura zarının genişlemesine ve zayıflamasına bağlı olarak çeşitli omurga sorunları ortaya çıkabilir. Bu durumda skolyoz (omurga eğriliği) ile kifoz (kamburluk) olarak adlandırılan rahatsızlar ortaya çıkabilir ve şu semptomlar gelişebilir: Sırt ağrısı, baş ağrısı, karın ağrısı, bacak ağrısı, bacak uyuşukluğu.
Beyin ve omurilik komplikasyonları ağrıya, duruş bozukluklarına ve hareket kısıklıklarına yol açabilir.
AKCİĞER VE GÖĞÜS
Marfan sendromunda akciğer ve göğüs sorunlarına yol açarak göğüs kafesinde çökmeye veya çıkıntıya sebep olabilir. Bazı durumlarda ise akciğerin üst kısmında hava birikmesi sonucu akciğer işlevi etkilenir ve çökme yaşanabilir.
CİLT
Marfan sendromlu kişilerde zayıf bağ dokusu nedeniyle çeşitli cilt problemleri görülebilir. Cilt yaralarının geç iyileşmesi, çatlak ve deri elastikiyetinin kaybı gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Marfan sendromu komplikasyonları birçok organı etkiler ve komplikasyonların şiddeti, seyri kişiden kişiye değişebilir. Erken teşhis ve tedavi ile komplikasyonların önüne geçilebilir veya etkileri azaltılabilir.
Marfan Sendromu Nasıl Teşhis Edilir?
Marfan sendromu için spesifik bir test yoktur. Bu durum genellikle klinik bulgular ve bazı tanı yöntemleri ile saptanabilir. Marfan sendromu teşhis adımları şu şekilde yürütülebilir:
*Aile öyküsü: Marfan sendromu genetik yatkınlığın rol aldığı bir hastalık olduğu için aile öyküsünün alınması gerekir. Klinik muayenede aile geçmişinde marfan sendromu olup olmadığının sorgulanması önemli bir ipucu olabilir.
*Fizik muayene: Fizik muayene ile marfan sendromuna ait olabilecek uzun uzuvlar, omurga eğrilikleri, göz problemleri ve diğer fiziksel belirtiler saptanabilir.
*Göz kontrolü: Göz doktorları tarafından yapılan detaylı bir göz muayenesi ile lens yerleşimi sorunu, miyopluk, retina problemleri gibi marfan sendromunun gözde yarattığı etkiler belirlenebilir.
*Görüntüleme testler: Aort genişlemesi, kalp kapağı problemleri, kalbin atış hızı ve diğer olası kalp sorunlarını saptamak için çeşitli görüntüleme testlerine başvurabilir. Bunun için MR, CT ve EKG gibi tanı yöntemleri kullanılabilir.
*Genetik test: Marfan sendromunun nedeni olan FBN1 geninin mutasyona uğrayıp uğramadığını görmek için genetik test yapılabilir. Testin pozitif çıkması halinde diğer aile üyelerinin etkilenip etkilenmediğine de bakılabilir. Ancak marfan sendromu testi, bu durumun tanısı için yeterli değildir.
Marfan sendromu karmaşık ve çok yönlü bir hastalıktır. Bu hastalığın teşhis edilmesi belirtilerin, klinik bulguların ve bazı tanı yöntemlerinin bir araya getirilmesine dayalı olarak sağlanabilir.
Marfan Sendromu Tedavisi Nasıl Olur?
Marfan sendromunun kesin bir tedavisi yoktur. Tedavinin amacı, semptomların yönetilmesi, komplikasyonların önüne geçilmesi ve kalp sağlığının kontrol altında tutulmasıdır. Marfan sendromunda yaygın olarak başvurulan tedavi yöntemlerinden bazıları şunlardır:
*Aort anevrizmaları, kalp yetmezliği riski ve kan basıncı kontrolü için baz kalp ilaçlarının kullanılması
*Aort damarının onarımı durumunda cerrahi operasyonlarının uygulanması
*Omurga deformasyonun düzeltilmesi için egzersizler, fizik tedaviler veya omurga düzeltme ameliyatının yapılması
*Göz sorunlarının iyileştirilmesi ve ilerlemesinin durdurulması için gözlük, kontakt lens kullanılması veya kornea, retina onarımı için göz operasyonlarının yapılması
Marfan sendromu yukarıda bahsedilen tedavilere ek olarak düzenli takip de gerektirir. Düzenli takipler ile olası komplikasyonların riski azaltılabilir ve yaşam kalitesinin yükseltilmesi sağlanabilir.
Marfan Sendromunda Dikkat Edilmesi Gerekenler
Marfan sendromu gibi genetik bir bozuklukla yaşamak hem yetişkinleri hem de çocuklar için zorlayıcı olabilir. Bu durumda kaynaklanan fiziksel görünüş ve tıbbi rahatsızlar, yetişkinlerde iş, kariyer, özel hayatta sorunlara, çocuklarda ise akademik başarıda ve sosyal hayatta sorunlara yol açabilir. Marfan sendromunda bahsedilen sorunları en aza indirmek için dikkat edilmesi gerekenlerden bazıları şunlardır:
*Gözlük kullanılması gereken durumlarda kontakt lensler
*Omurga eğrilikleri için medikal destek korseleri
*Dişlerin yapısını düzeltmek için diş teli gibi ortodontik tedaviler
*Uzun ve ince yapılı kişilerin görünümünü güzelleştiren uygun giysiler
Yukarıda bahsedilenlerin dışında, kan basıncını yükselterek aort anevrizmalarını tetikleyebilecek rekabetçi ve yüksek performans gerektiren aktivitelerden de kaçınmak gerekir.
Kaynak: www.medicalpark.com.tr/