Birey yaşadığı stres, psikolojik baskı ve şiddet gibi deneyimlere maruz kaldığında hayal dünyasına sığınır. Hayal dünyasında güvende ve iyi hisseder. Böylelikle bu durum bireyin gerçek hayattan kopmasına, günlük işlerinin aksamasına ve sosyal ilişkilerinin bozulmasına sebep olur.
Hayal Kurma Hastalığı Nedir?
Hayal kurma hastalığı, Maladaptive daydreaming nedir sorusu kendini sürekli olarak hayal kurarken bulan kişilerin araştırma konusudur. Bu kişiler günlük yaşam aktiviteleri sırasında odaklanma sorunu yaşarlar ve sürekli olarak kendilerini hayal kurarken bulurlar. Yaşadıkları olaylara, durumlara adapte olamadıklarını fark ederler ve tek istedikleri şey gerçekliği bırakıp bir an önce kendi hayal dünyalarına dönmektir.
Maladaptive daydreaming nedir sorusuna şu şekilde cevap verebiliriz: Maladaptive daydreaming bireylerin gerçek dünyayla bağlantısını kaybederek hayal dünyalarında kendi evrenlerini inşa ettikleri zihinsel bir haldir. Kişi gerçek dünya ile içsel olarak kurduğu dünya arasındaki sınırı kaybeder. Hayal dünyasının uçsuz bucaksız alanında kendisini yeni bir karakter olarak var eder ve bu hayal dünyasının içinde gerçek hayatta sahip olamadığı ne varsa sahip olur, yaşamaya cesaret edemediği ne varsa yaşamaya cesaret eder. Çünkü bu hayal dünyasında kurduğu evren kişi için güvenli bir alandır ve kişi bu evrenin içinde mutlu hisseder.
Dışarıdan bakıldığında şizofren gibi görünen bu hastalığın şizofreniden farkı, kişi burada hayal dünyasının içindedir ve bunun farkındadır. Şizofrenide kişi bunu bilinçsizce ve farkında olmadan yapar.
Hayal Kurma Hastalığı Neden Olur?
Hayal kurma hastalığı genellikle kişinin travmatik bir geçmişe sahip olması sebebiyle görülebilir. Kişinin genetik yatkınlığı, çocukluk döneminde yaşadığı travmatik olaylar, şiddetli bir şekilde hissedilen stres ve duygusal olarak baskı altında hissetmesi kişinin hayal dünyasına yoğun bir şekilde yönelmesine neden olur. Maladaptive daydreaming sorunu yaşayan kişiler genellikle sosyal hayattan kendisini izole etmiş ve yaşadığı travmalar nedeniyle gerçek hayattan korkan kişilerdir.
Hayal kurma hastalığı hakkında yapılan araştırmalarda bu hastalığın nedenleri tam olarak anlaşılamamış olsa da birçok etkenin aynı anda olmasıyla ortaya çıkabilecek bir durumdur. Bu etkenler kısaca şunlar olabilir:
· Kişinin ailesinde benzer bir hastalık öyküsüne sahip kişi veya kişilerin olması bu sorunu yaşayan kişide genetik bir etkinin olabileceğini düşündürür.
· Bipolar bozukluk,dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) veobsesif kompulsif bozuklukgibi zihinsel sağlık sorunları kişide hayal kurma eğilimini artırır.
· Depresyonkişinin hayal dünyasına sığınmasına neden olan faktörler arasındadır. Kişi yaşadığı umutsuzluk duygu durumundan hayal dünyasına kaçarak kurtulma eğilimindedir.
· Yoğun stres altındaki kişiler hayal dünyasını bir kaçış merkezi olarak görür.
- Çocukluk dönemindeki travmalar, şiddet, ihmal ve aile içinde yaşanan sorunlar hayal kurma hastalığına yol açan süreci tetikleyebilir. Çocuk bu durumla baş edebilmek için zihinsel savunma mekanizması olarak hayal kurmayı kullanabilir.
- Sosyal iletişimi zayıf olan kişiler sosyallik ihtiyacını hayal kurarak karşılama eğilimine geçebilir.
Hayal Kurma Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
Hayal kurma hastalığı belirtileri olarak en önemli belirti kişinin gerçek hayattan kopma durumuna gelmesidir. Kişi hayattan zevk almaz ve bir an önce hayal kurmak için fırsat kollamaya başlar. Kişi bu süreci kasıtlı olarak yapmaya başlar, yani kişi hayal kurma isteğinde ve bilincindedir. Hayal kurma hastalığı belirtileri birçok semptomu içerebilir. Hayal kurma hastalığı belirtileri genel hatlarıyla şunlardır:
· Bu hastalığa sahip kişilerde hayal kurma kasıtlı olarak başlar.
· Birey gerçek dünyadan kopuktur ve etrafında olan bitenin farkında değildir. Kendi kafasında yaşadığı evrenin içinde kaybolmuştur.
· Hayal kurma konusunda bağımlılık başlamıştır ve sürekli olarak hayal kurma isteği gündemindedir.
· Hayal dünyasında yaşadığı olaylara karşı güçlü duygusal tepkiler verir ve gerçekten yaşıyormuş izlenimi uyanır.
· Maladaptive daydreaming hastaları çok detaylı ve canlı bir şekilde hayal kurarlar. Beynin gerçek ve hayali ayırt edebilmesi imkânsız hale gelir.
· Hayal kurmaya çok fazla vakit ayırırlar. Bu eylem saatlerce sürebilir ve zaman yönetimini kaybederler.
· Okul ve iş yaşamına odaklanma problemi yaşadığı için başarıda düşüş söz konusudur.
· Sosyal ilişkileri olumsuz olarak etkilenir.
Eğer bu belirtilerden birkaçı aynı anda varsa kişi maladaptive daydreaming testi yaptırarak bu hastalığın boyutunun hangi derecede olduğunu ölçebilir. Çeşitli tedavi yöntemlerinden faydalanarak kişi bu hastalıktan kurtulabilir.
Hayal Kurma Hastalığı Tedavisi Nasıldır?
Maladaptive daydreaming tedavisi bireyin gösterdiği belirtilere ve özel ihtiyaçlarına göre uyarlanan birçok farklı tedavi yöntemini içinde barındırır. Maladaptive daydreaming tedavisi için en çok kullanılan yöntem psikoterapidir. Bu hastalığı ortaya çıkaran etmenleri bulup düzeltmek için kullanılan bir yöntemdir. Maladaptive daydreaming testi uzmanlar tarafından hazırlanmış olup belirli semptomlardan şikâyetçi kişilere yapılarak kişide bu hastalık var mı varsa hangi boyutta gibi sorulara cevap aranır. Maladaptive daydreaming testi uzman kişilerce yapılması önemlidir. Test sonucuna göre kişi maladaptive daydreaming tedavisi için hazırlanır. Bu tedavi yöntemleri kişiye göre değişmekle birlikte şu şekilde olabilmektedir:
· Bilişsel terapi bireyin düşünce kalıplarını anlamlandırmaya ve olumsuz düşünce yapısının değiştirilmesine yardımcı olduğu için hayal kurma hastalığı iyileşme sürecinde en sık kullanılan yöntemdir. Bu yöntem ile birey zihinsel süreçlerini keşfeder ve davranışlarında değişim sürecine gider.
· Psikoterapi ile bireyin geçmiş deneyimleri üzerine gidilir ve terapist bireyin duygusal dünyasını anlamlandırmaya çalışır. Sorunlar anlaşıldıktan sonra ise tek tek çözüme gidilir. Bu hastalığın ilaçla kesin tedavisi olmamakla birlikte psikoterapi sırasında terapistin fark ettiğianksiyete, depresyon vb. rahatsızlıklar için ilaç tedavisi önerebilir.
Hayal Kurma Hastalığı Nasıl Geçer?
Hayal kurma hastalığı uzman desteği ve kişiye özel uygulanacak bir tedavi süreci ile atlatılabilir. Uzman desteği hastalığın teşhisi ve etkili bir tedavi sürecini başlatabilmesi açısından önemlidir. Uzman desteği yanı sıra birey bu hastalıktan kurtulmaya istekli olarak ve kendi sürecini yöneterek de hastalığın semptomları ile baş edebilir. Stres hayal kurma eğilimini artırdığı için birey stresle başa çıkmayı öğrenebilir.
Çeşitli meditasyon yöntemleri ve nefes egzersizleri öğrenerek hastalığın semptomlarını aza indirebilir. Günlük yaşam ve sosyal iletişim becerilerini geliştirerek hayatın içinde daha aktif rol alarak hayal kurma eğilimi ortadan kaldırılabilir.
Her yöntem veya ilaç herkeste işe yaramayabilir. İlaç tedavisi ve terapi süreçleri uzamanlar tarafından kişiye ve semptomların derecesine göre belirlenir. Bu yüzden iyileşme sürecini yönetirken mutlaka bir uzman desteğinden yardım alınmalıdır.
Sıkça Sorulan Sorular
Maladaptive Daydreaming İlerlerse Ne Olur?
Bireyin sosyal yaşantısında ciddi aksamalara neden olur. Kişi dışarıdan bakıldığında şizofren gibi görülebilir. Çünkü artık hayal dünyasına kendisini çok kaptırmıştır ve hayallerine bedensel olarak jest ve mimikleriyle de dâhil olmaya başlamıştır. Birey çok uzun saatler hayal kuracağından günlük işlerinde de ciddi aksamalar meydana gelir. Hayattan tamamen kopma noktasına gelebilir.
Çok Hayal Kurmak Neyin Belirtisi?
Hayal kurarak çok fazla vakit geçirmek çeşitli psikolojik rahatsızlıkların belirtisi olabilir. Stres, uyku bozuklukları ve depresyon gibi çeşitli rahatsızlıkların belirtisi olması muhtemeldir. Birey bu gibi belirtileri gösterdiğinde mutlaka bir psikolog desteğine başvurup danışmanlık almalıdır.
Kaynak: Medicalpark