Fosfor genel olarak; kemiklerin güçlenmesi, doku ve hücre yapılarında meydana gelen deformasyonların onarılması, vücudun enerji ihtiyacının karşılanması, kas ve sinir yapılarının çalışma sisteminin düzenlenmesi ve böbreklerdeki atıkların filtrelenmesinde etkilidir.
Ancak tüm vitamin ve minerallerde olduğu gibi fosfor yüksekliği, fosfor azlığı gibi bazı sorunlara neden olur.
Fosfor Yüksekliği Nedir?
Fosfor yüksekliği nedir, sorusunun yanıtı, farklı parametreler göz önüne alınarak verilir. Kandaki fosfor seviyesinin ölçülmesi için ilk olarak 'P-Fosfor Testi' yapılır. Fosforun yüksek çıkması durumunda buna neden olan ana etmenlerin araştırılması gerekir. Genel olarak fosfor yüksekliği farklı hastalıklardan ya da diğer vitamin ve minerallerin olması gereken seviyelerde olmamasından kaynaklanır.
Fosfor yüksekliği nedir, sorusunun bir diğer yanıtı ise 'hiperfosfatemi' olarak verilebilir. Bu mineralin vücutta olması gereken seviyeden daha fazla olması durumuna tıp literatüründe hiperfosfatemi denir. Bu durumun netlik kazanması için kişilerde var olan semptomların incelenmesi ve gerekli testlerin yapılması gerekir.
Fosfor Yüksekliği Neden Olur?
Fosfor yüksekliği neden olur, sorusunun yanıtları da oldukça geniştir. Bu duruma kişilerdeki belli başlı hastalıklar neden olabildiği gibi başta D vitamini yüksekliği olmak üzere farklı vitamin ve minerallerin eksikliği de neden olabilir. Genel olarak 'fosfor yüksekliği neden olur?' sorusuna şu şekilde yanıt verilebilir;
· Yüksek oranda D vitamini alma
· Kalsiyumeksikliği
· Magnezyum eksikliği
· Diyabet(şeker)hastalığı
· Böbreklerde meydana gelen farklı hastalıklar
· Karaciğer hastalıkları
· Kemoterapi görülmesi
· Paratiroid bezlerinin fazla çalışması
· Ketoasidoz
· Fosfat içeriğine sahip ilaçların kullanılması
· Vücutta iltihap oluşumuna neden olan hastalıkların varlığı
Fosfor Yüksekliğinde Ne Yapılmalı?
Kanda fosfor yüksekliği bazı semptomlara neden olur. Kişilerin bu durumu ciddiye alarak en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna başvurması oldukça önemlidir. Yapılacak olan testler, fosfor yüksekliği durumunu netleştirir.
Bu aşamada kişilerin kanında yer alan fosforun neden yükseldiğine bakılır ve ana nedene uygun bir tedavi yöntemi uygulanır. Genel olarak kanda fosfor yüksekliği tespit edilen bireylerin uzak durması gereken besinler şunlardır;
· Tüm fasulye çeşitleri
· Gazlı içecekler
· Kuruyemişler
· Hazır olarak satışa sunulan tüm gıdalar
· Balık, karaciğer ve işlenmiş et türleri
· Çikolata
Fosforu Ne Yükseltir?
Kanda fosfor yüksekliği belli başlı hastalıklardan ya da bu hastalıkların tedavi yöntemlerinden meydana gelebilir. Aynı zamanda tüketilen gıdalarda fosfor yüksekliği nedenleri arasında yer alır. Fosfor yüksekliğine neden olan başlıca gıda ürünleri şu şekilde sıralanabilir;
· Balık ve diğer deniz ürünleri
· Et ve kümes hayvanları
· Süt ve süt ürünleri
· Yumurta
· Kepekli tahıllar
· Patates
· Sarımsak
· Kurutulmuş meyveler
· Mısır ekmeği
· Kabak çekirdeği
· Fındık ve badem
· Soya sütü
· Yağlı tohumlar
· Kırmızı et, hindi eti
Fosfor Yüksekliği Belirtisi Nedir?
Fosfor yüksekliği kişilerin vücut sisteminde bazı dengesizliklerin meydana gelmesine neden olur. Fosfor yüksekliği belirtileri arasında yer alan başlıca semptomlar şu şekilde sıralanır;
· Fosfor yüksekliği belirtileri arasında ilk sırada hormonal dengesizlikler yer alır
· Kemik ve diş hastalıkları yine fosfor yüksekliğine bağlı olarak gelişme gösterebilir
· Sindirim sisteminin bozulması
· Böbreklerin görevini olması gerektiği gibi yerine getirememesi
· Tiroid bezinin işlevini yerine getirememesi
· Kanda kalsiyum fosfat taşı oluşumuna bağlı kalp krizi, inme ya da felcin meydana gelmesi
Kanda Fosfor Değeri Kaç Olmalı?
Fosfor yüksekliği kişilerin ciddiye alması gereken sağlık sorunlarının arasında yer alır. Yüksek oranda fosfor, kalp krizi ya da inme gibi ciddi ve istenmeyen sağlık sorunlarına neden olabilir. Normal bir insanın kanında bulunması gereken fosfor seviyesi 2.8 mg/dL ila 4.5 mg/dL referans aralığındadır. Bu değerlerin altında ya da üstünde bir sonucun çıkması durumunda ise kişilerin doktorları tarafından uygun gördükleri tedaviye harfiyen uyması gerekir.
Sıkça Sorulan Sorular
FOSFOR YÜKSEKLİĞİ TEDAVİSİ NEDİR?
Fosfor yüksekliği tedavisi, bu duruma neden olan ana etmenin ne olduğuna göre değişiklik gösterir. Kişilerin yaşadığı sağlık sorunlarından dolayı meydana gelen fosfor yüksekliği için alanında uzman hekimlerin denetiminde gerçekleşen tedavilere başlanılması gerekir.
Hastalıkların yanı sıra günlük olarak tüketilen gıdalardan dolayı meydana gelen yükselmede ise kişilerin yine doktorlar tarafından verilen beslenme listesine uygun olarak gıda tüketimlerine devam etmesi gerekir. Fosfor yüksekliği tedavisi için genel olarak alınan tedbirler arasında şunlar yer alır;
· Kalsiyum içerikli gıda takviyeleri kullanılabilir
· İdrar sökücü ilaçlar ya da alüminyum hidroksit içerikli ilaçların kullanımına başlanabilir
- Badem, pirinç, elma, çilek, ayva, üzüm, havuç ya da salatalık gibi fosfor oranı düşük besinlerin tüketimine geçilebilir
- Bol miktarda su ve katkı maddesi içermeyen meyve sularının tüketimi gerçekleştirilebilir
Elbette tüm bu önlemler, uzman hekimler tarafından yapılacak olan muayene ve testlerden sonra yine doktorların önerisi ile alınmalıdır.
GÜNLÜK FOSFOR İHTİYACI NE KADAR?
İnsan vücudunun düzenli ve sağlıklı bir şekilde çalışamaya devam edebilmesi adına günlük olarak bazı mineral ve vitaminlere ihtiyacı vardır. Genel olarak vitaminler vücutta üretilmediği için tüketilen gıdalardan temin edilir.
Bu nedenle de kişilerin günlük beslenme düzenlerine bir hayli dikkat etmesi ve özen göstermesi sağlık açısından büyük bir öneme sahiptir.
Günlük olarak belirli dozlarda vitamine ihtiyaç duyulduğu gibi minerallere de ihtiyaç duyulur. Bu mineraller arasında önemli bir yere sahip olan fosforunda günlük olarak vücuda temin edilmesi gerekir. Vücutta doğal olarak sentezlenmeyen fosforun günlük dozajı yaş gruplarına göre sınıflandırılır. Yaş gruplarına göre günlük fosfor ihtiyacı şu şekilde belirlenmiştir;
· 0 ila 6 ay arasındakiler için 100 miligram
· 7 ila 12 ay arasındakiler için 275 miligram
· 1 yaş ila 3 yaş arasındakiler için 460 miligram
· 4 yaş ila 8 yaş arasındakiler için 500 miligram
· 9 yaş ila 13 yaş arasındakiler için 1250 miligram
· 14 yaş ila 18 yaş arasındakiler için 1250 miligram
· 19 yaşının üstündekiler için ise 700 miligram
FOSFOR NE İŞE YARAR?
Vücuda tüketilen gıdalardan temin edilen fosfor, vücut sisteminin çalışmasında önemli bir role sahiptir. Fosfor oranının düşük ya da yüksek olması, normal çalışma sisteminin bozulmasına ve farklı sağlık sorunlarının meydana gelmesine neden olur. Genel olarak fosforun vücuttaki görevleri ise şu şekilde sıralanır;
· Fosfor, diş ve kemik yapılarının sağlığının korunmasını sağlar
· Vücudun ihtiyacı olan enerjinin üretimini sağlar
· Yapılan egzersizlerden sonrakas yapılarında ağrılarınmeydana gelme oranını azaltır
· Böbreklerde biriken toksinlerin vücuttan atılmasını sağlar
· Sinir sistemini ve sinir iletimini düzenler
· B vitamini, D vitamini, magnezyum, kalsiyum,çinkove iyot gibi minerallerin vücuttaki işlevlerini yerine getirmesine destek olur
- Kalp ritminin düzenlenmesini sağlar
Fosfor fazlalığı gibi fosfor eksikliği de vücudun dengesinin bozulmasına neden olur. Bu mineralin eksilmesi ile kemik ağrıları, iştah kaybı, kemiklerde güçsüzlük, anksiyete ve eklemlerde sertleşme gibi semptomlar kendini göstermeye başlar.
Kaynak: Medicalpark