Arılar da karşılaşıldığında korku ve endişe duyulan böcekler sınıfında yer almaktadır. “Arı korkusu ne demek?” sorusuna arılara karşı duyulan fobik tipte korku olduğu cevabı verilebilir. Bu korkuya tıp dilinde “apifobi” veya “melissafobi” denilmektedir. Arılar ve diğer hayvanlara karşı oluşan korku, tiksinme gibi olumsuz tutumların hayvanlara karşı kendini savunmak veya hastalıklar ile enfeksiyonlardan kaçınmak için potansiyel olarak tehlikeli türlere bedeni ve psikolojiyi hazırlamaya yönelik biyolojik bir yakınlıktan kaynaklandığı varsayılmaktadır. Arı korkusu özgün fobiler arasında yer alan bir fobi durumudur. Yani normal şartlar altında zararlı ya da tehlikeli olmayan bir nesne veya duruma karşı yoğun ve aşırı bir biçimde mantıksız bir korku duyulmasını içermektedir. Arı fobisine sahip kişiler arı ile karşı karşıya kaldıkları zaman panik atak hastalığına benzer semptomlar göstermektedirler. Arı korkusu tedavi edilebilir rahatsızlıklar arasında yer almaktadır. Tedavide en çok psikoterapik yöntemler kullanılmaktadır.
Arı Fobisi (Arı Korkusu) Nedir?
Arılar ekosistemin devamlılığını sağlayan oldukça önemli görevleri olan canlılardır. Arılar sadece yaşam alanlarına müdahale edildiğinde ve tehdit edildiklerinde sokma eğilimine sahip canlılardır.
Arı alerjisi olmayan insanlarda sokma sonrası semptomlar kızarıklık, şişlik ve sızlama şeklinde ağrı gibi basit düzey tepkilerle sınırlı kalmaktadır. Fakat tüm bunlara rağmen bu canlılar bazı kişilerde korkuya sebep olmaktadır. “Arı korkusu nedir?” sorusuna arılara karşı duyulan korkuya dayalı bir fobidir cevabı verilebilir. Bu fobinin görülme sıklığı oldukça fazladır. Apifobinin derecesine göre insanların arılara verdiği tepkiler değişiklik göstermektedir. İleri derece apifobiye sahip kişiler için korku kaynağıyla karşı karşıya gelmedikleri ve arı fotoğrafı görme, arının kanat çırpma sesini duyma gibi durumlarda dahi kaygı ve korku belirtileri ortaya çıkabilmektedir. Arı fobisine sahip olan insanlar arılara karşı normal düzeyde bir korku beslemezler. Besledikleri korku anormal derecede yüksektir. Bu korku gerçek bir tehdit durumunun gerektirdiğinden çok daha fazlasıdır. Arı korkusu olan insanlar da diğer fobilerin aksine bu korkularının yersiz olduğunun farkındadırlar fakat istemsiz olarak bu korku durumunun oluştuğunu düşünürler.
Arı Fobisi (Arı Korkusu) Neden Olur?
Arı korkusunun neden oluştuğuna dair birden fazla görüş mevcuttur. Bu görüşler arasında şunlar yer almaktadır:
*Doğrudan öğrenme deneyimleri: Korkulan nesne veya durumla ilgili daha önce travmatik bir deneyime sahip olan insanlar arı fobisine sahip olma eğilimi gösterirler. Özellikle çocukluk çağında arı tarafından sokulmuş insanlarda arı korkusuna oldukça sık rastlanmaktadır.
*Gözlemsel öğrenme deneyimleri: Bir fobinin oluşumunda sadece fobik faktörle karşı karşıya kalmış olmanın etkisi yoktur. Kimi durumlarda başka birinin yaşadığı kötü tecrübeleri görmek veya duymak da fobinin oluşumuna zemin hazırlamaktadır. Kendisinin arıyla herhangi bir kötü tecrübesi olmamasına karşın başka birinin arı tarafından sokulduğunu gören kişilerde de arı fobisi açığa çıkmaktadır.
*Bilgilendirici öğrenme: Arılar hakkında bilgilendirici kanallardan yapılan ve arıların tehlikeli özelliklerinin vurgulandığı kitap, televizyon gibi kaynakları takip etmek kişide apifobi oluşumuna sebep olabilmektedir.
*Evrimsel özellik: İnsanlar ilkel çağlardan bu yana yırtıcılardan ve zarar vericilerden kaçınmaya yönelik bir tutum içine girmişlerdir. İnsanların tehlikelere karşı hazırlıklı olmasını sağlayan bu tutumun evrimsel bir özellik olduğu ve geçmiş nesillerden kalıtıldığı düşünülmektedir.
Arı Fobisi (Arı Korkusu) Belirtileri Nelerdir?
Apifobinin vücutta hem fiziksel hem de psikolojik etkileri olmaktadır. Bu etkilerden asıl sorumlu bileşenin kortizol olduğu düşünülmektedir.
Apifobiye sahip insanlar arıyla karşılaştıkları anda yüksek oranda kortizol salgılamaktadır. Stres hormonu olarak bilinen kortizol vücutta stres ve kaygı oluşumunu tetiklemektedir. Hatta bu anksiyete ve stres durumuna bağlı olarak kişide kas gerginlikleri ve ağrıları oluşabilmektedir. Arı korkusunun diğer belirtileri arasında ise şunlar yer almaktadır:
*Kalp atım hızında ve nabızda artma,
*Baş dönmesi ve mide bulantısı,
*Sıcak basması veya terleme,
*Göğüs sıkışması,
*Otokontrolü kaybetme,
*Boğulma hissinin oluşması,
*Titreme,
*En kötü senaryoları düşünme ve bu düşünmek durumunu durduramama,
*Mideye kramp girmesi,
*Baş ağrısı,
*Uyuşma, iğnelenme ve karıncalanma hissi,
*Ağızda kuruma,
*Kulaklarda çınlama hissi,
*Kafa karışıklığı,
*Yön tayin etmede zorluk yaşamak.
Arı Fobisi (Arı Korkusu) Nasıl Yenilir?
“Arı korkusu ne demek?" sorusundan sonra cevabı en çok araştırılan soru, arı korkusunun nasıl yenildiği sorunudur.
Arı korkusu konusunda profesyonel yardım almak en iyi seçenek olsa da bu yardımın alınamadığı veya bir süre kendi kendine bu kornunun kontrol altında tutulmasının istendiği durumlarda aşağıdaki seçenekler uygulanabilir:
*Arılar hakkında bilgi edinmek: Arılar hakkında gerçek ve doğru bilgi edinmek bu fobinin yenilmesinde fayda sağlayabilmektedir. Arıların etrafında ne şekilde güvende bulunulacağı, arıların hangi durumlarda zarar vereceği gibi bilgilerin öğrenilmesi kişinin kendisini güvende hissetmesine yol açmaktadır.
*Görselleştirme tekniği ile korkuyla yüzleşmek: Bir arı ile karşılaşıldığında nasıl davranacağını göz önüne getirmek kişinin bu korkuyla yüzleşmesini sağlayarak bağışıklık oluşturmasına yardımcı olabilmektedir.
*Aynı fobiye sahip insanlarla bir araya gelmek: Fobileri olan diğer insanlarla konuşmak ve onlardan bir şeyler öğrenmek korkunun yenilmesi konusunda yardımcı olabilir.
*Genel sağlığa dikkat etmek: Sağlıklı yaşam tarzını benimsemek kişiyi sağlıklı tutarak kaygı ve korku durumunun kontrol altında tutulmasını sağlayabilir. Düzenli egzersiz yapan kişiler panik atağın fiziksel duygularına karşı daha az duyarlı hale gelebilir ve bu da korkuyu azaltabilir.
Arı Fobisi (Arı Korkusu) Tedavisi
Arı korkusunun tedavisi için genellikle psikoterapik yöntemler tercih edilmektedir. Arı korkusu için ilaç kullanımı ise mümkün olduğunca tercih edilmemektedir. Arı fobisinin tedavisinde kullanılan yöntemler arasında şunlar yer almaktadır:
*Bilişsel davranışçı terapi (BDT): Bilişsel davranışçı terapi fobilerin tedavisinde oldukça sık yararlanılan bir psikoterapi türüdür. BDT sağlıksız, zararlı düşünce ve davranış kalıplarını olumlularıyla değiştirmeyi hedefler. BDT teknikleri arasından en sık tercih edilen ise maruz bırakma terapisidir. Maruz bırakma terapisi kişiyi korkunun kaynağı ile baş başa bırakarak yavaş yavaş tanıştırmayı ve bağışıklığı arttırmayı amaçlar
*Grup terapisi: Aynı korkuya sahip insanlarla bağlantı kurmak güven verici ve motive edici olabilir. Grup terapileri, apifobi ile uğraşan bireylerin tecrübelerini, stratejilerini ve başa çıkma yollarını paylaşabilecekleri etkileşim ortamı yaratır. Apifobisinden kurtulan insanlardan haberdar olmak kişi için umut verici olabilir. Destek grupları ayrıca, belirli rahatlama teknikleri veya arılar için güvenli açık hava etkinlikleri önermek gibi arılarla ilgili korkuyu yönetmek için pratik uygulamaların yapıldığı bir yer olabilir.
*İlaç tedavisi: arı fobisi için genellikle ilaçlı tedavi tercih edilmez. Fakat yüksek anksiyete ve kaygıyı kontrol altına almak için nadiren sakinleştirici özellikteki ilaçlardan yararlanılabilir.
Aı Fobisi (Arı Korkusu) Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
RI FOBİSİ (ARI KORKUSU) HASTALIĞI İÇİN HANGİ BÖLÜME GİDİLİR?
Fobiye sahip olan insanlar genellikle fobik olduklarının farkındadırlar. Fobiler kimi zaman hayatı oldukça kısıtlayabilmektedir. Bu yüzden tedavi edilmeleri büyük önem taşımaktadır. Arı fobisine sahip kişiler psikiyatristlerden veya psikologlardan profesyonel destek alabilirler. Psikiyatrist ile görüşme yapmak isteyen kişiler hastanelerin ruh ve sinir hastalıkları bölümünden randevu alabilirler.
ARI FOBİSİ (ARI KORKUSU) YENMEK İÇİN NE YAPMALIYIM?
Arı korkusunu yenmek için gevşeme tekniklerini kullanılabilir. Derin nefes alma, meditasyon ve yoga gibi farkındalık egzersizleri korku duygusunun ve kaygılanmanın azalmasını sağlamaktadır. Ayrıca arılar ile ilgili doğru kaynaklardan doğru bilgiler edinmek de korku kaynağıyla karşılaşıldığı anda güvende hissetmeye katkıda bulunabilir.
Kaynak: www.medicalpark.com.tr