İçeriğindeki omega-3 sayesinde kalp sağlığı üzerinde olumlu etkileri bulunur. Barındırdığı vitaminler sayesinde enerji üretimi, sindirim gibi mekanizmaların çalışmasını sağlar.
Göz sağlığından alzheimera kadar pek çok alanda faydaları mevcuttur. İnsanlar için kaliteli bir gıda olmasının yanında büyük yırtıcı balıklar için de besin kaynağıdır. Antik Roma döneminde yemeklere tat katmak amacıyla hazırlanan bir çeşninin yapımında kullanımı vardır. Türkiye’de hamsinin taze olarak tüketimi daha yaygın olsa da Avrupa’da konserve, tütsülenmiş ve kurutulmuş formları daha fazla kullanılır.
Hamsi faydaları için tüketimi tercih edilebilecek yağlı balıklar arasındadır.
Hamsinin faydalarından bazıları şu şekilde sıralanabilir:
*Hamsi doymamış bir yağ asidi olan omega-3 yağ asitleri açısından oldukça zengindir. Uzmanlar haftada en az iki kez yağlı balıkların tüketiminin kalp sağlığı üzerinde iyileştirici etkileri olduğunu söylüyor. Çoklu doymamış yağ asitleri, kolesterolün düşürülmesine yardımcı olur. Bu sayede kalp krizi, ateroskleroz ve felç riskinin azaltılmasına fayda sağlar. İçerdiği niasin ve selenyum sayesinde de kalp sağlığını destekler.
*Omega-3 asitlerinin bir türevi olan DHA’lar beyin hücrelerinin sağlığı ve beyin gelişiminde etkilidir. Çocuk ve ergenlerin zeka gelişimine faydalı olabilir. Bazı çalışmalarda omega-3 açısından zengin beslenmeye sahip kişilerde Alzheimer oluşumunda ortaya çıkan beta amoloid proteinin daha az üretildiği görülmüştür. Hamsi demans, depresyon, unutkanlık gibi beyin ile ilgili hastalıkların oluşma riskini azaltabilir.
*Yüksek protein içeriğiyle beslenmenin karbonhidrat, protein, yağ dengesinin sağlanması için tercih edilebilir. Yeteri miktarda protein tüketilmesi kilo vermeye yardımcıdır.
*Yapılan araştırmalara göre EPA ve DHA kombinasyonlarının düzenli tüketimi yaşlanmayla ortaya çıkan ince çizgi ve kırışıklık oluşumunu hafifletir. Güneş yanıkları gibi cildin tahrip olduğu durumlarda cildi UV ışınlarına karşı korumaya yardımcı olur. Vücuttaki inflamasyon mekanizmasını etkileyerek sedef, akne gibi sorunların azaltılmasına yardımcı olabilir.
*Hamsi içinde barındırdığı protein, kalsiyum ve A vitamini sayesinde kemik sağlığının iyileştirilmesinde etkili olabilir.
*Protein açısından zengin gıdalar kan şekerinin dengede tutulmasına yardımcı olabilir. Bazı çalışmalarda omega-3 tüketiminin insülin direncini azaltmaya yardımcı olabileceği görülmüştür. Düzenli olarak tüketildiğinde diyabet hastalarında semptomların hafifletilmesinde fayda sağlayabilir. Bunun yanında protein, hasar almış kas dokularının yeniden inşa edilmesi mekanizmasında görev alabilir.
*Hamsi, A vitamini açısından zengin bir içeriğe sahiptir. A vitamini göz sağlığının iyileştirilmesinde etkilidir. İçeriğindeki diğer biyoaktiflerin de yardımıyla katarakt, glokom gibi göz hastalıklarının oluşum sürecini yavaşlatmak için tercih edilebilir.
*Tiroid hormonlarının salgılanmasında etkili olan selenyum, hamside bol miktarda bulunur. Bu sayede tiroid mekanizmasının düzenlenmesine yardımcı olabilir.
Hamsi Hangi Hastalıkların Tedavisinde Kullanılabilir?
Hamsinin faydaları arasında pek çok hastalık üzerine etkileri bulunsa da başlı başına tedavi edici bir öğe değildir. Hastalıkların oluşmasını önlemek amacıyla beslenmenin düzenlenmesi, ilaçlara ek olarak etkiler göstermesi için kullanılabilir.
Hamsinin fayda sağlayabileceği bazı hastalıklar şu şekilde sıralanabilir:
*Alzheimer, demans, unutkanlık gibi beyin işlevini etkileyen hastalıklar,
*Eklem, kas ve kemikleri etkileyen problemler,
*Diyabet ve insülin direnci,
*Obezite gibi kilo alımına bağlı sorunlar,
*Kolesterol.
Hamsi Hangi Yemeklerde Kullanılabilir?
Hamsi faydaları için tercih edildiğinde beslenmeye çeşitli tarifler ile eklenebilir.
Hamsi balığının faydaları için tüketmek istendiğinde tercih edilebilecek bazı öneriler şu şekilde sıralanabilir:
*Biraz zeytinyağı, sarımsak, biberiye gibi baharatlar eşliğinde fırında pişirilerek tüketilebilir.
*Deniz mahsulleri ile hazırlanan makarna soslarının içerisinde tercih edilebilir.
*Kızartılmış veya ızgara edilmiş halde hamsiler küçük parçalara ayrılarak yeşillikle hazırlanan salatalara protein ve yağ kaynağı olarak eklenebilir.
*Biberiye, kekik gibi baharatlar ve domates eklenerek çorba olarak hazırlanabilir.
*Izgara, buğulama, fırında pişirme gibi klasik pişirme yöntemlerinden damak tadına uygun olanı ile pişirilerek tüketilebilir.
*Hamsi kuşu, hamsi tava veya diğer yöresel tarifler denenerek hamsi beslenme düzenine eklenerek faydalarında yararlanılabilir.
*Taze hamsilerin çeşitli tariflerle hazırlanmasının yanında raf ömrünü uzatmak için tercih edilen tütsüleme, kurutma, konserve ve tuzlama yöntemleriyle saklanabilir veya hazır olarak temin edilebilir. Bu formlarda bulunan balık salata, makarna, sandviçler ve pizza gibi hamur işlerine eklenerek besin değerlerinin artırılmasına yardımcı olabilir.
*Kurutulmuş hamsilerin öğütülmesi ve çeşitli baharatlar eklenmesiyle yemeklere eklenebilecek çeşniler elde edilebilir.
Hamsi balığının faydaları açısından tüketilmek istendiğinde pişirilmek istendiğinde taze olduğundan emin olarak satın alınması gerekir. Yanlış koşullarda uzun süreler saklanan balıklar bozularak zehirlenmeye yol açabilir.
Hazır ürünlerde de açılmış paketler, yüksek sıcaklık ve nem ürünün tüketilmeyecek hale gelmesine yol açar. Bu sebeplerle güvenilir marka ve satıcılardan alışveriş yapmak daha uygun olacaktır.
Hamsi Tüketimi ile İlgili Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
Hamsi faydaları için tüketilirken yanlış ve fazla tüketimin istenmeyen etkilere neden olabileceği unutulmamalıdır. Hamsi, içerisinde yüksek miktarda sodyum barındırır. Özellikle konserve, tuzlama, tütsüleme gibi paketli formlarda hazırlandığı durumlarda ekstra tuz eklenmesiyle bu oran daha da artabilir.
Yüksek tansiyona sahip kişiler gibi düşük sodyum diyeti uygulayan kişilerde tüketimi sınırlandırılmalıdır. Deniz ürünleri ve balıklar diğer besinlere oranla daha yüksek civa içerirler. Hamsi, küçük bir balık olduğundan bu miktar daha düşük değerlere sahip olsa da yine de dikkatli olunması uygun olacaktır. Yüksek miktarda hamsi tüketimi sonucu kusma, baş dönmesi, bulantı gibi zehirlenme belirtileri görüldüğünde en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Deniz canlılarından ve deniz suyundan kaynaklı zehirlenmelerde yüksek domoik asit hamsilerde de bulunabilir. Bu bileşikle yaşanan zehirlenmelerde kafa karışıklığı, hafıza kaybı, mide-bağırsak sorunları ortaya çıkabilir. Hamsi veya diğer deniz ürünlerinin çiğ olarak tüketilmesi bağırsak parazitlerine neden olabilir. Parazit enfeksiyonları kusma, karın ağrısı, ateş ve kaşıntılı alerjik reaksiyonların ortaya çıkmasına neden olabilir. Balık ve deniz ürünlerin güvenilir satıcılardan alınması ve iyi pişmiş şekilde tüketilmesi önlem olarak tercih edilebilir.
Sık Sorulan Sorular
HAMSİ İÇERİSİNDE HANGİ VİTAMİN VE MİNERALLERİ İÇERİR?
Hamsi balığı faydaları oluşurken içeriğindeki yağ asitlerinin yanında vitamin ve mineraller de etkilidir. Hamsi içerisinde A, B3, B12 vitaminleri bolca barındırır. Bunun yanında selenyum, demir, kalsiyum, potasyum gibi mineraller içerir. Başlı başına vitamin ve mineral eksikliğini gidermekte yeterli olamaz; ancak beslenmeye eklenerek vitamin, mineral alımını artırmada oldukça etkilidir. Ciddi vitamin ve mineral eksiği bulunan kişilerin doktor önerisi ile tedavi olmaları daha faydalı olacaktır.
HAMSİ VE SARDALYA ARASINDAN HANGİSİ DAHA SAĞLIKLI?
Hamsi ve sardalya tuzlu sularda yaşayan küçük balıklardır. Bu iki balık görünüm olarak da oldukça benzerdir. Sardalya B12 ve D vitamini açısından daha zenginken hamsi demir, çinko, niasin ve protein açısından öne çıkar. Faydaları açısından benzer özellik gösterirler. Bu nedenle taze ve bol bulundukları dönemde damak tadınıza daha uygun bulduğun çeşidi tüketmek doğru bir karar olacaktır.
HAMSİ NE İŞE YARAR?
Hamsi balığı faydaları için tercih edilebilecek içeriğindeki yağ asitleri ve protein sayesinde oldukça besleyici özelliğe sahip bir üründür. Yüksek omega-3 sayesinde beyin ve kalp sağlığı üzerinde etkilidir. Diyabet, kolesterol gibi kronik hastalıkların tedavisine yardımcı olması amacıyla tercih edilebilir. İçerdiği vitamin ve mineraller, iskelet ve kas sistemi üzerine etkileri, göz sağlığı gibi faydalar sağlar. Barındırdığı doymamış yağ asitleri yaşlanma etkilerini azaltarak cilt görünümünü iyileştirmeye yardımcı olabilir.
Kaynak: www.medicalpark.com.tr