Prof. Dr. Coşkun Bakar'ın sunumuyla Belediye Meclisi'ne sunulan rapor, önemli bir demografik dönüşümün habercisi olarak dikkat çekiyor. TÜİK verilerine dayandırılan rapora göre, Çanakkale'de 40-60 yaş aralığında belirgin bir nüfus birikimi yaşanıyor. Bu durumun, gelecek yıllarda yaşlı nüfusun önemli ölçüde artış göstereceği anlamına geldiği vurgulanıyor. Prof. Dr. Bakar'ın analizine göre, 2040-2050 döneminde Çanakkale'de her dört kişiden birinin 65 yaş ve üzerinde olması bekleniyor. Hatta bu oranın daha da artabileceği belirtiliyor. Bu demografik değişim, kentin sosyal, ekonomik ve altyapısal dinamiklerinde derin etkilere sahip olacak. Özellikle sağlık, bakım ve sosyal hizmetlerin yeniden yapılandırılması ve güçlendirilmesi gerekecek. Kentin yaşlanan nüfusu için yaşam kalitesini artıracak tedbirlerin alınması, kamu ve özel sektör iş birliğiyle gerçekleştirilecek projelerin hayata geçirilmesi kaçınılmaz hale geliyor.
Az Doğum Yaşlı Nüfusun Artış Nedenlerinden
Belediye Meclisi Mayıs Ayı toplantısında Kent Konseyi’nin kentteki yaşlı nüfusa ilişkin hazırladığı rapor da Meclis üyelerine sunuldu. Raporla ilgili bir sunum yapan ve Çanakkale’nin Prof. Dr. Coşkun Bakar, “Yaşlanıyoruz ve bu da 20. Yüzyılda en çok görülen durumlardan bir tanesi. Bu bir sorun değil aslında. Bu insan olarak yıllarca hayal ettiğimiz bir konu. Buna bu kadar stresle yaklaşan bir kuşakla da karşı karşıyayız. Bundan 100 yıl önce bir kuşağın bu kadar büyük bir oranda yaşlanabileceğini hayal etmek bile mümkün değildi. Ancak giderek daha fazla insanların yaşlanması ile karşı karşıya geliyoruz. Çanakkale’ye baktığımızda da yaşatan beklentilerin 80’lere ulaştığını görüyoruz. Bu kadınlarda 82 erkeklerde 77 olduğunu görüyoruz. Bunun sebeplerinden bir tanesi de az doğuruyoruz. Artık doğum oranlarımız ciddi anlamda düştü. Doğum oranlarının düşmesinin sebebi de gençleşme büyük oranda arttı. Bebek ve çocuk ölümlerini nerdeyse duymaz olduk. Bebek ölümleri azalınca doğurganlık oranı da düştü yaşam beklentilerine de büyük bir oranda yansıdı. Çanakkale yaşanan bu sürece 70’li yıllarla birlikte girmişti. 72 yıllarının nüfus pramidine baktığınızda Türkiye ile birlikte tabanının geniş ve genç ölümlerinin ise çok olduğunu görebiliriz. Ancak 90’lı yıllara gelmeye başladıktan sonra da bu piramitte doğurganlık oranının düştüğünü, ölüm oranlarının azalmaya başladığını ve yavaş yavaş nüfusun yaşlanmaya başladığını görüyoruz. Aslında bu konuşmanın 1990’lı yıllarda farkına varıp yapılıyor olması lazımdı. Ancak yine de geç değil. Biz 2040-2050’li yıllarını planlayacak bir bakış açısına sahip olmamız gerekiyor. Çünkü Giderek Yaşlanıyoruz” dedi.
2040 Yılında Yaşlı Nüfus Katlanacak
Profesör Doktor Bakar, konuşmasında orta yaşın 2020 yılında yaşlı nüfusa dahil olacağına dikkat çektiği konuşmasının devamında ise “2021 yılına gelindiğinde ve nüfus piramidinin Çanakkale çapına bakıldığında orta yaş grubu giderek artıyor. Bu da bir avantaj çünkü orta yaş grubu ekonomik yaş grubuna giriyor. Ancak bu böyle devam etmeyecek. Bir fırsat penceresi olarak görülen bu pencere suratımıza kapanacak ve elimizde büyük bir yaşlı grupla kalacağız. Bahsettiğimiz grup 40 ve 60 yaş arasındaki grup. Bu grup da yaklaşık 20 yıl içerisinde yaşlı grup arasına girecek. Biz 2040 yılı prodüksiyonu de yaptığımızda, 2040 yılında yaşlı nüfusun Çanakkale’de ciddi oranda artacağı görülüyor. Çanakkale İl Geneline baktığımızda nüfusun yüzde 16’sı 65 yaş üzerinde. Biz 65 yaş üzeri vatandaşlara bir grup olarak bakıyoruz. 65 yaş ülkemizde aynı zamanda emeklilik için bir sınır yaştır. Fizyolojik ve biyolojik bazı ihtiyaçlar için de sınır yaş olarak kabul ediliyor. Çanakkale Merkez İlçeye baktığımızda yaşlı nüfusun yüzde 12’lerde olduğunu görüyoruz. İl geneline göre merkez ilçedeki yaşlı nüfus biraz daha düşüktür. Bunun sebebi de üniversitemizde okuyan öğrencilerin büyük bir kısmının merkezde olması ve askeri birliklerin yarattığı genç nüfus. Tabloda 80-85 yaş grupları da dikkat çekmek isterim ki bu da bir grup ve ileri yaş denen gruptur. Çanakkale’de bunların sayısı giderek artan gruptur ve yerel yönetimlerin gelecek planlanmasında bunları göz önünde bulundurması gerekir. Kentsel alan ise tamamen Çanakkale belediyesinin sorumluluğunda olan bir alan. Bu kentsel alanda da sadece yüzde 11’lk nüfus 65 yaş üstünde görülmektedir. Nüfus piramidine baktığımızda yine benzer bir şekilde 40-60 yaş arasında birikme var. Bu da ilerleyen dönem içerisinde, yani 2040-2050’ye kadarki dönemde Çanakkale’de her 4 kişiden birinin 65 yaş üzerinde olacağı, belki de daha fazla olacağını beklemek mümkündür” dedi.
“Yaşlı Dostu Şehirleri Gündeme Almamız Gerekiyor”
“Yaşlı nüfusu destekleyen kentlerin yaratılması gerektiğini, Bunun için de Dünya Sağlık Örgütünün Yaşlı Dostu Şehirler çerçevesini gündeme alması gerektiğini belirten Profesör Doktor Bakar konuşmasının sonunda “Yaşlı dostu şehirler var ve 8’e yakın belediye de bunu gündemine almış. 65 yaş üzerindeki yaşlı nüfus ile ilgili şu anda gerek belediyeler, gerek Sağlık Bakanlığı, gerek Aile ve Sosyal Politikalar Müdürlüğü birçok şey yapıyor. Bu konunun birçok kurum ve STK farkında ama bundan daha fazlasına ihtiyaç var. Çanakkale’de Belediye buna öncü olabilir hatta Türkiye’de model olabilir. Çünkü Çanakkale Türkiye’nin önünde yaşlanan bir kent. O yüzden Çanakkale’de yapılacak her politika Türkiye’ye bir model sunma şansına sahip olacak. Dünya Sağlık Örgütü yaşlı dostu şehir olmak için 8 başlığı göz önünde bulundurulmasını istiyor. Toplum ve sağlık hizmetleri, toplu taşımadaki olanaklar, konut ki deprem nedeni ile önümüzdeki 100 yılın konutları yapılıyor. Bu 100 yıla varmadan o konutlarda yaşayan insanların üçte biri 65 yaş üzerinde olacak. Şunu düşünerek imar planlamalarının tartışılması gerekiyor. O konutların 5. Katında kalan insanlar yardım almadan nasıl rahat inebilecekler. Bunların hepsinin düşünülmesi gerekiyor. Sosyal katılım çok önemli ki Çanakkale bu konuda çok şanslı çünkü Çanakkale’de 2013 yılından beri Altın Yılla Yaşam Merkezi var. Bu merkezlerin güçlendirilmesi ve sayısal olarak arttırılması gerekiyor. Çünkü bu merkezler sosyal katılım ve sağlıklı yaşlanmak için ciddi anlamda sağlık hizmeti sunuyor” dedi.
Şenay Azman