Antosiyaninler, antienflamatuar etkilere sahip olup kan dolaşımını iyileştirebilirken, resveratrol ise kan basıncını düşürmeye ve kalp hastalığı riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Kurutulmuş beyaz dutlar yüksek lif oranıyla ve C vitamini bakımından oldukça zengin olmasıyla öne çıkar. Lif içeriği sağlıklı bir sindirim sistemini desteklerken, kan şekeri seviyelerini kontrol etmeye ve zararlı kolesterolü azaltmaya yardımcı olur. C vitamini, bağışıklık fonksiyonunu, doku onarımını ve görüş yetisini desteklerken, kalp hastalığı riskini azaltmak için antioksidan görevi görebilir. Protein, demir ve kalsiyum açısından da besleyici bir ürün olan beyaz dut kurusu hakkında merak ettiklerinizi öğrenmek için rehberimizi okumaya devam edin.
Beyaz Dut Kurusu Nedir?
Beyaz dut kurusu faydaları sayesinde asırlardır dünyanın dört bir yanında yetiştirilmeye devam eden bitkisel bir gıdadır. Menşei Çin ve Hindistan'aa dayanan beyaz dut bitkisi, bilimsel çalışmalarda Morus alba olarak adlandırılır. Ağaç, uzun yaprakları, taç yapraksız çiçekleri, beyazdan pembeye ya da koyu mora kadar değişen renklere sahip küçük meyveleriyle dikkat çeker. Yaprakları genellikle ipek böceklerini, çiftlik hayvanlarını beslemek için kullanılmaktadır. Meyvesi tatlı, hafif ekşi bir tada sahiptir, genellikle meyve suyu, çay, reçel veya kurutulmuş meyve formunda bir atıştırmalık yapımında kullanılır. Beyaz dut yaprağı, kabuğu, kökü ve meyvesi gibi tüm kısımlarının geleneksel tıpta kullanımı dikkat çeker. Son zamanlarda sağlık yararları açısından ne kadar zengin bir bitki olduğu yakından incelenmiştir. Beyaz dut özü içeren takviyeler ise yaygın olarak görülebilir ve birçok takviye gıda mağazasında kapsül ya da sıvı formda bulunabilir. Meyveleri takviye gıda yerine doğrudan taze veya kuru olarak besin şeklinde tüketmek mümkündür. Beyaz dutlar tazeyken beyaz, pembe veya kırmızı renkte olabilir. Kurutulmuş versiyonu kuru incire benzer, çiğnenebilir, sakızlı bir dokuya sahiptir. Kurutulmuş beyaz dutlar tazeyken çok çabuk bozulabilir, bu nedenle kurutulabilir, uzun süre kullanılmak üzere saklanabilir. Kurutma işlemi meyvenin doğal tatlılığını ve besleyici özelliklerini korumaya yardımcı olur. Meyveler genellikle çiftliklerde ve köylerde Temmuz-Ağustos aylarında toplandıktan sonra temizlenerek çöplerinden ayrıştırılır, güneşte kurutulur, daha sonra güvenle saklanması için paketlenerek satılır. Kuru beyaz dut, sağlığa faydaları ve lezzeti nedeniyle dünya çapında talep görür. Genellikle sağlıklı bitkisel gıda mağazalarında, aktarlarda, market ve internette bulunabilir. Beyaz dutlar kurusu genellikle tahıllarda, müslilerde, unlu mamullerde, smoothie'lerde veya pratik birer atıştırmalık olarak kullanılır.
Beyaz Dut Kurusu Besin Değeri ve Faydaları Nasıldır?
Beyaz dut kurusu faydaları ile en sık tercih edilen kuru meyve türleri arasında yer alırken, faydalarını zengin besin değerine borçludur. Dut meyvesi lif, C vitamini ve demir gibi birçok önemli besin maddesi açısından oldukça zengindir. 100 gr. yani bir porsiyon kurutulmuş beyaz dut için besin değerleri şu şekildedir:
Enerji: 325 kcal, Protein: 10 gr., Karbonhidratlar: 78 gr., Lif: 12 gr., C Vitamini: 195 mg., Demir: 9 mg., Kalsiyum: 200 mg.
Bol lifli gıdalar arasında yer alan beyaz dut kurusunu tek bir porsiyon tüketerek önerilen günlük lif ihtiyacının neredeyse %20'sini karşılamak mümkündür. Yüksek lif içeriği sağlık açısından birçok önemli fayda sağlar.İlk olarak kuru dutlardaki lif, düzenli bağırsak hareketlerini destekler ve sağlıklı bir bağırsak mikrobiyomunun gelişmesine yardımcı olur. Çözünmeyen lifler, dışkı atımını kolaylaştırarak kabızlığı önler ve sindirim sistemini daha sağlıklı kılar. Çözünür lifler ise kan şekeri seviyelerinin kontrol edilmesine yardımcı olur, dutu diyabet hastaları veya kan şekeri dengesini korumak isteyenler için ideal bir atıştırmalık haline getirir. Çözünür lifler, kolesterole bağlanarak vücuttan uzaklaştırılmasına yardımcı olan önemli yapı taşlarıdır. Beyaz dutun içerdiği bu türden lifler, kötü kolesterol yani LDL seviyelerini düşürmeye yardımcı olarak kalp sağlığı destekler. Lifin en önemli özelliklerinden arasında tüketicisini daha uzun süre tok hissettirmesi, açlığı ve kalori alımını azaltmaya yardımcı olması da yer alır. Lif içeriği sebebiyle beyaz dut kurusunu atıştırmalık olarak tercih etmenin kilo kontrolü amaçlı diyetlere ilave edilmesi uygun olacaktır. Kurutulmuş beyaz dutun C vitamini açısından zengin bir kaynak olması, 100 gr. meyvenin önerilen günlük C vitamini alımının %217' sine karşılık gelmesini sağlar. C vitamini bağışıklık sistemi desteği, antioksidan etkiyle koruma ve kolajen üretimi gibi birçok konuda sağlığa yararlı etkiler gösterir. Yüksek C vitamini içeriğine ek olarak protein, demir ve kalsiyum gibi temel besin öğeleri açısından da zengin olması, dutları besleyici ve bağışıklığı güçlendirici bir atıştırmalık haline getirir. Porsiyon başına 4 gram protein içeren beyaz dut kurusu, kas iyileşmesi ve gelişimi için ideal bir atıştırmalık olabilir. Protein ve vitaminler bir arada, güçlü kemiklerin ve dişlerin oluşumunu, korunması, anemiyi önleme ve enerji seviyesini artırma gibi faydalar sağlar.
Beyaz Dut Kurusu Neye İyi Gelir?
Antioksidan zengini besinlerden biri olan beyaz dut kurusu faydaları ile kalp hastalığı riskini azaltmaktan kan basıncını düşürmeye kadar bir dizi yararlı etkiye sahip olabilir. Farklı antioksidanlar vücuttaki zararlı serbest radikalleri etkisiz hale getirmek için çalışır ve hücreleri kalp hastalığı ve kanser gibi kronik hastalıklara katkıda bulunabilecek oksidatif hasardan korur. Karadut özü gibi antioksidan aktivite gösteren beyaz dut, içerisinde flavonoidler, alkaloidler ve fenolik asitler gibi antioksidanlar barındırır. Antioksidan türleri, kanser gelişimiyle ilişkili zararlı serbest radikalleri ve oksidatif stresi nötr hale getirmeye yardımcı olabilir. Bir tür antioksidan olan ve antosiyaninler adı verilen maddeler içeren beyaz kuru dutlar, bu içeriği sayesinde antienflamatuar yani vücuttaki iltihabi süreçleri dengeleyici özellikler kazanır. Antosiyaninler kan dolaşımı iyileştirmeye ve kan basıncını düşürmeye yardımcıdır, böylece çeşitli kalp hastalıklarında için koruyucu görevler üstlenebilir. Kuru dut yer fıstığında bulunan, güçlü antioksidanlar arasında yer alan resveratrol içerir. Resveratrolün yaşlanmayı geciktirici etkileri olduğu ve kan basıncını düşürmeye, kalp hastalığı riskini azaltmaya yardımcı olabileceği görülmüştür.
Beyaz Dut Kurusu Nasıl Tüketilir?
Beyaz dut kurusu faydalarının yanı sıra lezzetli bir besin seçeneği olarak dikkat çeker. Şeker ilavesine gereksinim olmadan doğal olarak tatlı bir tada sahiptir. Bu kuru meyve çeşitli şekillerde tüketilebilir, kahvaltı, hamur işleri, içecekler ve atıştırmalıklarda kullanılabilir. Kahvaltılık gevrekler veya yoğurt üzerine serperek tüketmek sık tercih edilen bir yöntemdir. Kuru dutu farklı kuru meyvelerle birlikte müsli, yulaf ezmesi ya da lapasına karıştırarak da tüketebilirsiniz. Farklı tarifler denerken unlu mamullere besin değeri katmak için kuru dut kullanabilirsiniz. Kek, yulaf topları gibi çeşitli tariflerde kuru dut kullanacağınız zaman öncesinde suda bekleterek tarife kolayca ilave edebilirsiniz. Beyaz dut kurusu tüketmek için içecekler de değerlendirilebilir. Böğürtlen çayı hazırlığında olduğu gibi dut da demlenebilir, yeşil çay veya bitki çaylarına eklenebilir, smoothie ve meyve sularına ilave edilebilir, böylece ekstra lezzet ve besin sağlar. Doğrudan tüketilerek de sağlıklı bir ara öğün, kolay taşınıp saklanabilen bir atıştırmalık olarak tercih edilebilir. Bazı çalışmalar günde 40 gr. kuru meyve yemenin ortalama yaşam süresini uzatabileceğini ve bazı hastalıklara yakalanma riskini en az %20 oranında azaltabileceğini ortaya koymuştur. Porsiyonları ölçmek için sezgisel şekilde elleri kullanmak pratik ve basit bir yöntemdir. Bir avuç kuru dut yaklaşık 75-80 kadar meyveyi içerir ve bir avuç dut kurusu bir porsiyon olarak düşünülebilir. Kaynaklar bir avuç veya 40 gr. tüketimin günlük vitamin ve mineral desteğini karşılamak için yeterli olduğunu gösterir. Bu noktada önemli olan bireysel beslenme ihtiyaçlarının değişebileceğini, bu nedenle en uygun miktarın; yaş, cinsiyet ve aktivite seviyesi gibi faktörlere bağlı olabileceğini unutmamaktır.
Sık Sorulan Sorular
Beyaz Dut Kurusu Kabız Yapar Mı?
Lifler çok temel olarak çözünür ve çözünemeyen lifler olarak kategorize edilir. Özellikle çözünemeyen lifler bağırsak sağlığı için destekleyici ve koruyucu etkiye sahiptir.Kuru meyvelerin genelinde yüksek lif oranları görülebilir. Yüksek lif içeriğine sahip olan beyaz dut kurusunun kabızlığı önlediği, sindirimi kolaylaştırdığı ve düzenlediği bilinir.
Beyaz Dut Kurusu Kaynatılıp İçilirse Ne Olur?
Beyaz dut kurusunun tüketmenin yaygın tercih edilen bir yolu olarak kaynatılması veya suda bekletilmesi mümkündür. Kuru dut ekstreleri toplam kolesterol seviyelerini azaltırken HDL (iyi kolesterol) seviyelerini artırmaktadır. Bitkinin antienflamatuar özellikleri de dikkat çekici olup, dut yaprağı ekstrelerinin karaciğer hücreleri üzerinde koruyucu etkileri olabileceği görülür. Ekstreler bitkilerin özlerinden elde edilen yoğunlaştırılmış içeriklerdir. Bitkileri suyunu çıkararak veya demleyerek içeceğe dönüştürmek aynı düzeyde olmasa da düzenli tüketimde benzer etkiler gösterebilir.
Kuru Beyaz Dut Suyu Enfeksiyona İyi Gelir Mi?
Araştırmalar, beyaz dutun ve bileşenlerinin enfeksiyonlar için faydalı olabilecek bazı antimikrobiyal aktiviteye sahip olabileceğini gösterir. Mikrop karşıtı içerikler, özellikle diş çürümelerini ve diş eti enfeksiyonlarını önlemeye yardımcı olabilir. Dut yaprakları, boğaz ağrısını hafifletmek için kaynatılarak veya gargara olarak kullanılabilir. Daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulsa da yaprakların sağladığı faydalı etkilerin dolaylı olarak meyve kısımlarının kurusunda da görülebileceği düşünülür.
Beyaz Dut Kurusu Kilo Verdirir Mi?
Kuru beyaz dutun lif oranı yüksektir, bu da tokluğu artırmaya ve şekerlerin emilimini yavaşlatmaya yardımcı olarak kilo yönetimine yardımcı olabilir. Beyaz dutun kilo alımı ve obeziteyle ilgili olan kan şekeri, kolesterol ve iltihaplanmayı düzenleme kabiliyeti nedeniyle obezite karşıtı etkileri olduğu da düşünülür.
Haber Merkezi