Çalışanlar arasında özellikle iş yerinde, sistematik olarak yapılan baskı, dışlama, yıldırma ve psikolojik taciz, mobbing olarak adlandırılmaktadır.
Mobbing, çalışanların iş performansını düşürmekle kalmaz, aynı zamanda ruh sağlığını da olumsuz etkileyerek ciddi stres ve tükenmişlik sendromuna yol açar.
Bu nedenle, mobbingin ne olduğunu, hangi türlere ayrıldığını ve nasıl önlenebileceğini bilmek hem çalışanlar hem de işverenler açısından büyük önem taşımaktadır.
Mobbing Nedir?
Mobbing, iş yerinde belirli bir kişiye karşı sistematik olarak uygulanan psikolojik şiddet, baskı, dışlama ve yıldırma hareketlerinin genel adıdır. Bu süreç, genellikle iş yerinde belirli bir kişiyi istifaya zorlamak, performansını düşürmek veya psikolojik olarak yıpratmak amacıyla gerçekleştirilir. Mobbing, bireyin özgüvenini sarsarak iş hayatında ciddi bir stres kaynağı yaratır ve zamanla hem fiziksel hem de ruhsal sağlık sorunlarına neden olur. Sürekli olarak sözlü veya fiziksel tacize maruz kalmak, küçük düşürücü sözlerle karşı karşıya kalmak ya da haksız iş yüküne maruz bırakılmak, mobbingin en yaygın belirtilerindendir. Uzun süre devam eden mobbing vakaları, çalışanın motivasyon kaybına, işten soğumasına ve hatta depresyon gibi ciddi sağlık sorunlarına neden olur.
Mobbing Ne Demek?
Mobbing kelimesi, İngilizce "mob" kelimesinden türetilmiştir ve "saldırgan grup davranışı" anlamına gelir. İş hayatında ise mobbing, belirli bir kişiye karşı sistematik olarak uygulanan yıldırma, dışlama ve psikolojik baskıyı ifade eder. İş yerinde mobbing genellikle gizli bir şekilde ilerler ve mağdur olan kişi uzun bir süre boyunca bu durumu kabullenmek zorunda kalabilir. Mobbing süreci, hedef alınan çalışanın iş hayatındaki verimliliğini düşürerek zamanla istifaya zorlanmasına neden olabilir. Dünya genelinde iş sağlığı ve güvenliği yasalarında mobbingle ilgili çeşitli düzenlemeler bulunmakta ve bu tür durumlara maruz kalan çalışanların hukuki yollara başvurması teşvik edilmektedir.
Ters Mobbing Nedir?
Mobbing denildiğinde genellikle üst kademedeki yöneticilerin alt kademe çalışanlarına uyguladığı psikolojik baskı akla gelir. Ancak ters mobbing, bunun tam tersi bir durumu ifade eder. Ters mobbing, çalışanların yöneticilerine veya üst kademedeki kişilere uyguladığı psikolojik baskı ve yıldırma sürecidir. Bu durumda, yönetici veya işveren, ekip içindeki çalışanlar tarafından sürekli olarak hedef alınabilir, dışlanabilir veya eleştirilebilir. Örneğin, bir yöneticiye yönelik kasıtlı olarak iş yapmama, toplantılarda saygısızca davranma veya dedikodu yoluyla itibarsızlaştırma gibi yöntemler, ters mobbing örnekleri arasında sayılır. Ters mobbing, bir organizasyonda işleyişi olumsuz etkileyerek hem çalışanlar hem de yöneticiler arasındaki iletişim problemlerine neden olur. Bu tür vakaların önlenmesi için şirket içi kuralların net olması ve herkesin birbirine saygı göstermesi sağlanmalıdır.
Mobbing Türleri Nelerdir?
Mobbing, farklı yöntemlerle gerçekleştirilir. Mobbingin türleri vardır. Bu türler şunlardır;
Dikey Mobbing: Üst kademedeki yöneticilerin, astlarına yönelik uyguladığı baskı ve psikolojik şiddettir.
Yatay Mobbing: Aynı hiyerarşi seviyesinde bulunan çalışanlar arasında gerçekleşen mobbing türüdür. İş arkadaşları arasında rekabet, kıskançlık veya kişisel anlaşmazlıklar nedeniyle ortaya çıkar.
Dışlayıcı Mobbing: Çalışanın iş yerinde sistematik olarak yok sayılması, sosyal ortamlardan dışlanması veya ekip çalışmalarına dahil edilmemesi şeklinde kendini gösterir.
Sözlü Mobbing: Küçük düşürücü sözler, hakaretler, sürekli eleştiri ve alaycı konuşmalar yoluyla gerçekleştirilen psikolojik baskıdır.
Fiziksel Mobbing: İş yerinde fiziksel temasa dayalı olarak gerçekleştirilen şiddet içeren hareketleri kapsar. Bu türlerin her biri, iş ortamında ciddi psikolojik ve fiziksel zararlar doğurabilir ve uzun vadede mağdur çalışanların işten ayrılmasına neden olur.
Mobbinge Neden Olan Faktörler Nelerdir?
Mobbinge neden olan faktörler, bireysel ve kurumsal düzeyde değişiklik gösterir. Bunlar arasında şunlar yer alır:
Yoğun Rekabet Ortamı: Çalışanlar arasındaki aşırı rekabet, bireylerin birbirine zarar vermesine neden olur.
Otoriter Yönetim Tarzı: Katı ve baskıcı yönetim anlayışı, çalışanların psikolojik şiddete maruz kalmasına yol açar.
Zayıf İletişim: İş yerinde açık ve sağlıklı bir iletişim ortamının olmaması, dedikodu ve yanlış anlaşılmaların artmasına sebep olur.
Kıskançlık ve Kötü Niyetli Çalışanlar: Başarılı çalışanların kıskanılması ve itibarsızlaştırılması mobbingin en sık görülen nedenlerinden biridir.
Yetersiz Çalışan Destek Mekanizmaları: İş yerinde psikolojik destek sağlayan mekanizmaların olmaması, mobbing mağdurlarının korunmasını zorlaştırır.
Mobbing Nasıl Önlenir?
Mobbingin önlenmesi için hem bireysel hem de kurumsal düzeyde çeşitli önlemler alınmalıdır. İş yerinde sağlıklı bir çalışma ortamı oluşturmak için şu adımlar uygulanabilir:
Farkındalık Eğitimleri: Çalışanlara mobbing konusunda bilinçlendirme eğitimleri verilerek bu tür durumların erken fark edilmesi sağlanmalıdır.
İş Yeri Politikalarının Belirlenmesi: Kurumlar, mobbingi önlemek adına net kurallar ve politikalar oluşturmalıdır.
Şikayet Mekanizmaları: Çalışanların mobbinge maruz kaldığında güvenli bir şekilde şikayette bulunabilecekleri mekanizmalar oluşturulmalıdır.
Etkili Liderlik ve Yönetim: Yöneticilerin, çalışanlar arasındaki iletişimi güçlendirmesi ve adil bir iş ortamı yaratması mobbingin önüne geçebilir.
Destekleyici Çalışma Kültürü: İş yerinde yardımlaşma ve dayanışmayı teşvik eden bir kültür oluşturulmalıdır.
Mobbing, iş yerinde çalışanların huzurunu bozan ciddi bir sorundur. Ancak bilinçlenme, doğru yönetim ve etkili politikalar ile bu durumun önüne geçmek mümkündür. Çalışanların psikolojik sağlığını koruyarak, daha verimli ve huzurlu bir çalışma ortamı oluşturmak herkesin sorumluluğundadır.
Mobbingin Psikolojik Etkileri Nelerdir?
Mobbing, bireyin ruh sağlığını ciddi şekilde etkileyen bir süreçtir. Sürekli baskı ve yıldırma altında kalan kişilerde stres, kaygı bozukluğu, depresyon ve özgüven kaybı gibi psikolojik rahatsızlıklar görülür.
Ayrıca bireylerde uyku problemleri, konsantrasyon eksikliği ve iş motivasyonunda düşüş gibi belirtiler ortaya çıkar.
Uzun süreli mobbing maruziyeti, kişinin sosyal hayatını da olumsuz etkileyerek izolasyon ve içe kapanma eğilimlerine yol açar.
Bazı vakalarda, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) gibi ciddi ruhsal rahatsızlıklar gelişir. Mobbing nedeniyle yaşanan psikolojik baskının önüne geçmek için bireylerin profesyonel destek almaları ve haklarını savunmaları önemlidir.
Mobbing Ne Anlama Gelir?
Mobbing, iş yerinde bir kişiye karşı sistematik olarak uygulanan psikolojik baskı, yıldırma ve dışlama sürecidir. Genellikle belirli bir çalışanın itibarsızlaştırılması, işten ayrılmaya zorlanması veya psikolojik olarak yıpratılması amacıyla yapılır. Bu süreç; sürekli sözlü taciz, küçük düşürme, iş yükünün adaletsiz dağıtılması veya kişinin sosyal ortamdan izole edilmesi gibi çeşitli şekillerde gerçekleştirilir.
Mobbing Evreleri Nelerdir?
Mobbing genellikle dört aşamada ilerler. İlk olarak gerilim aşaması, iş yerindeki küçük anlaşmazlıkların ve rekabetin artmasıyla başlar. Ardından saldırı aşaması gelir ve hedef alınan kişi sistematik olarak eleştirilir, dışlanır veya itibarsızlaştırılır. Üçüncü aşama olan kurumun müdahalesi, çoğu zaman mağdur yerine iş yerinin çıkarlarını koruma eğiliminde olur. Son olarak işten ayrılma ve sonuçlar aşamasında, kişi istifa edebilir veya işten çıkarılabilir. Bu durum da uzun vadede psikolojik ve profesyonel sorunlara yol açar.
Kaynak:Medicalpark