Koronavirüs nedeniyle okullar aylardır kapalı olduğu için hem öğrenciler hem de bu sektörle ilgili iş yapan esnaflar mağdur oluyor. Okulların bu yıl zamanında açılacağını tahmin eden esnaflar, aldıkları malzemeler okullar online eğitime devam edince ellerinde kaldı.
Coronavirüs sürecinde alınan yasak ve kısıtlama kararlarından çok sayıda esnaf mağdur olmuş, mağdur durumda olan esnaf içinde belirli dönemlerde kredi kolaylığı sağlanmıştı Pandemi sürecinin başlaması ile birlikte ara verilen eğitim öğretim 21 Eylül itibari ile okul öncesi ve 1. Sınıf öğrencileri için başladı. Çok uzun süre ara verilirken yeni eğitim öğretim yılının Coronavirüs salgını nedeni ile tam şekilde başlamaması özellikle okul kıyafeti satan, kırtarsiye malzemesi, defter ve çanta gibi öğrencilere yönelik malzemeler satan esnafı çok zor durumda bıraktı. Okulların tam açılmaması nedeni ile bu iş kollarından en çok etkilenen esnafların başında ise okul kıyafeti satan işyerleri oldu. Hazırlıklarına Coronavirüs salgını öncesi başlayan ve yeni eğitim yılı için tüm kıyafetleri gönderilen okul kıyafetleri satıcıları çok zor durumda. Tüm siparişleri ellerine ulaşan ve belirsizlik devam ederken bu okul kıyafetlerini vitrinlerinde sergileyen esnaflar okul kıyafetlerini satamamaktan şikayetçiler. Geçen seneye oranla okul kıyafeti satışlarının %90 oranında düştüğüne dikkat çeken okul kıyafeti satan esnaflar çek ödemelerini ve kredi ödemelerini yapamama tehlikesi ile karşı karşıya kaldı. Çanakkale Merkezde okul kıyafetlerinin satışı konusunda uzun yılların deneğimini barındıran Hilmi Erkal yaptığı açıklamada eğitim öğretim yılı için hazırlanan okul kıyafetlerinin vitrinlerdeki cansız mankenlerin üzerinde kaldığını ifade ederek şunları söyledi.
OKUL KIYAFETLERİ SATIŞLARI %90 DÜŞTÜ
“Okulların ne zaman açılacağı ve hangi şartlarda açılacağı çok merak edilen bir konuydu Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk okulların açılması ve yüz yüze eğitimin başlaması ile ilgili son yaptığı açıklamada okulların 21 Eylül’ de ve sadece okul öncesi öğrencileri ve okula yeni başlayacak olan 1. Sınıf öğrencileri için haftada bir gün beş ders saati uzunluğunda, ikinci haftadan itibaren haftada iki gün yine beş ders saati üzerinden yüz yüze eğitim yapacaklarını diğer sınıf öğrencileri buna ilkokul, orta okul ve lise öğrencilerinin ise Milli Eğitim Bakanlığının EBA sistemi ile uzaktan eğitim göreceklerini açıkladı ve bu süreç hafta başında başladı. Sistem şuan Milşli Eğitim Bakanın açıkladığı gibi yürüyor. Tabi eğer Coronavirüs salgını ile ilgili olumlu gelişmeler olur vaka sayıları düşer hatta sınıflanırsa diğer öğrencilerde yüz yüze eğitime başlayabilecekler Milli Eğitim Bakanı Ziya Şelçuk bu açıklamayı da yapmıştı. Baki okullarda yüz yüze eğitim konusu okul kıyafetleri sattığımız için bizi direk ilgilendiriyor ve bu süreci uzun süreden buya takip ediyoruz. Konuya bir bütün olarak bakacak olursak okul öncesine ve okula yeni başlayan 1. Sınıflar öğretmenler eşliğinde yüz yüze eğitim görmeleri şart. Süreci de az önce dediğim gibi yakından takip ediyoruz. Nedeni de Coronavirüs sürecinde de hazırlık yaptığımız eğitim öğretim yılında 6 aydır hazırladığımız Okul kıyafetlerini bir şekilde nasıl satarız, yüz yüze eğitim başlamazsa bu durum ekonomik açıdan bize ne kadar zarar verir bunu tahmin edebilmek. Şu an baktığımızda ve bir değerlendirme yaptığımızda 2020-2021 sezonu tahmin ediyorum ki okul kıyafetleri satışı olsun diğer öğrenciler ile ilgili hizmet ve kırtasiye satışları olsun tamamen zarar olur.”
VELİ TEDİRGİN OLUNCA OKUL KIYAFETLERİNİ BU SENE İÇİN ALMIYOR
Velilerde “ya okullar yine kapanırsa” yada “üst sınıflarda okuyan çocuğu için bu sene yüz yüze eğitim olmazsa” düşüncesinin oluştuğunu bu nedenle de velilerin okul kıyafeti alma konusunda tereddütte olduğunu bununda satışlara olumsuz yansıdığını belirten Erkal “Biz kendi iş kolumuzu yani okul kıyafetleri ki bu gruba okul eşortmanları da giriyor, değerlendirecek olursak biz Çanakkale’de bulunan tüm ilköğretim okullarının öğrenci kıyafetlerinden Çanakkale’ de bulunan liselerin öğrenci kıyafetlerine kadar tüm okul kıyafetlerini 6 ayda hazırladık. Bu okul sayısı olarakta 32 okul yapıyor ve bu okullarda okuyan öğrencilerin okul kıyafeti satışını ben yapıyorum. Şimdi tüm okul kıyafetleri hazır ama satış, öğrenci velilerinin tedirgin oluşu Sağlık Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığından yapılan uyarı ve talimatların bence tam değil de yarın bir şekilde uygulanması dolayısı ile tedirginliği artırıyor. Milli Eğitim Bakanlığı “İsterseniz çocuğunuzu yüz yüze eğitime gönderirsiniz, isterseniz de çocuğunuzu uzaktan eğitim ile eğitim ve öğretimine devam eder” tercihini veliye bıraktı. Bu durum böyle olmamalıydı. Bu konu ile ilgili karar daha önceden alınmalı veliye “isterseniz” diye bir seçenek bırakılmamalıydı. ya okullar açılmalı ve eğitim öğretim yüz yüze yapılmaya başlamalıydı, yada okullarda açılmayacak EBA üzerinden uzaktan eğitime devam edilecek denmeliydi. Tabi bu söylemin yanlış anlaşılmasın biz para kazanacağız diyen bir yapım yok. Tabi ki ne olursa olsun önce sağlık. Tabi Coronavirüsün bitmesi içinde kurallara uyulması maske sosyal mesafe ve dezenfekte kurallarını da sıkı sıkıya uyulması gerektiğini düşünüyorum.” dedi.
OKUL KIYAFETLERİ HAZIR AMA SATIŞ YOK
Okul kıyafeti taşışlarında birçok belrisizlik nedeni ile geçen seneye göre %90 düşüş olduğunuda ifade eden Erkal “Biz okul kıyafatlerinin bir sonraki eğitim öğretim yılına hazır olması için hazırlıklarımızı her yıl kasımın 15’inden sonra siparişleri veriyoruz. Bu siparişlerimiz üç yada beş ay içerisinde tamamlanıyor ve tamamı bize gönderiliyor. Ben Çanakkale’de 32 okulun kıyafetlerinin satışını yapıyorum. bu okullara arsında belde ve ilçelerde mevcut. Ancak bu yıl için hazırlıklarımızı yaptığımızda Coronavirüs durumu yoktu. Şimdi okul kıyafetlerimiz hazır ama maalesef satış yok. Geçen senenin 1 Ağustos’tan 30 Ağustosa kadar günde 30-35 takım okul kıyafeti satışı vardı. Bu sene bu satış sayısı 3 yada 5 takıma düştü. Hatta çoğu gün bu sayılara bile ulaşamıyoruz. Geçen seneye oranla öğrenci kıyafetlerinin satışında %90 düşüş var. Tabi 21 Eylül itibari ile okul öncesi öğrenciler ve ilköğretim birinci sınıf öğrencileri yüz yüze eğitime başladılar. Diğer tüm öğrenciler uzaktan eğitim öğretim görüyor. Tabi bu durum da okul kıyafetlerinin çok düşük oranda satılması neden oluyor. Tabi bu durumda Milli Eğitim Bakanlığının çocuğunu okula göndermesi konusundaki kararı da velilere bırakında bu durumda en az %50 velinin çocuğun okula göndermemesi anlamına geliyor. Oradan da bir düşüş var. Veliler çocuklarına okul kıyafeti almaya geldiklerinde ya okullara kapanırsa ve bir daha açılmaz ise ne olur, giyilmediği sürece okul kıyafetlerini geri alırmısınız gibi sorular soruyorlar. Tabi bunun nedeni belirsizlik. Tabi ayırtanlar var. Küçük bir miktar kaparo verip okul kıyafetlerini yada diğer öğrencilerin eskimiş okul kıyafetlerinin yenilenmesi ile ilgili kıyafetleri ayırtanlar var. Tabi bu durum bizim için satış adedi olarak yeterlimi ? hayır değil. Okulların öğrenciler tekrar yüz yüze eğitime başlamaları ve böylece de okul kıyafetlerinin tekrar satışının yapılmasını gerekiyor. Özetleyecek olursak bu sene okul kıyafetleri vitrinlerimizdeki mankenlerin üzerinde kaldı.” İfadelerine yer verdi.
ÇEKLERİMİZİ, KREDİLERİMİZİ ÖDEYEMEYİZ DEVLETTEN KREDİ DESTEĞİ İSTİYORUZ
Erkal özellikle eğitim üzerine çalışan ve yeni eğitim yılına hazırlık yapan tüm esnafın çok ciddi sıkıntıda olduğunu ve bu durumda esnafların devletten faizsiz ve uzun vadeli kredi beklediğine dikkat çeken Erkal sözlerine şu cümleler ile noktaladı. “Tabi birde bu durumun ekonomik açıdan sonuçları var. Şimdi mesela açık açık söyleyeyim. Bu ay birkaç gün sonra 60 milyar ama benim cebimde 5 bin TL var. Nasıl ödeyeceğiz 55 milyarı. Ekonomik olarak eğer varsa hazırda paranız oradan ödersiniz, yoksa a gördüğünüz gibi Çanakkale’ de bu nedenle işyerleri dükkanlar kapanıyor. Sadece Çanakkale'de değil Türkiye genelinde hatta dünya genelinde de fabrikalar, işyerleri kapanıyor. Yabancı ülkeler okullarını açıyor duruma bakıyor yeniden açıyor vaka sayısı yükselirse yeniden kapatıyor. Okullar 21 Eylül’de açıldı. Bende bir süre bu 2 hafta olabilir 1 ay olabilir bir deneyecekler vaka sayılarının artışına yada azalışına göre bu süreyi uzatacaklar yada okullarda yüz yüze eğitime yine ara verecekler. Ancak tahmin ediyorum ki bu durum bu belirsizlik 2021 Ocak ve Şubat ayına kadar devam edecek. Bu belirsizlikte şimdi olduğu gibi tabi ki satışlara yansıyacak. Bizim okul kıyafetlerini diktirdiğimiz firmalara verdiğimiz çekler var bu sürece kadar bu çeklerin vadesi de gelecek. Endişemiz zaten bu. Çek ödemelerimiz kredi ödemelerimiz aksayacak. Amacımız şu an satış yapıp kar yapmak değil vadesi gelince borcumuzu ödeyecek satışlar yapmak. Devlet bizim gibi zor durumda olan ve Pandemi nedeni ile iş yapamayan esnafa faizsiz uzun vadeli kredi sağlaması lazım. Buna benzer özellikle çiftçilere hayvan yetiştiricilerine faizsiz kredi imkanı sağlanıyorsa bu zor günlerde çek ve kredi ödemeleri bir süre sonra çok ciddiye sıkıntıya girecek esnada acil yardım gerekiyor. Bu arada çalışanlarımızın bir kısmı da kısa çalışma ödeneğinde ve biz çalışanlarımız zor duruma düşmesin diye kısa çalışma ödeneği miktarını asgari ücrete tamamlayarak çalışanlarımıza veriyoruz ki mağdur olmasınlar diye. Kısaca esnafa bu dönem faizsiz uzun vadeli kredi desteği verilmesi şart.”
Ogün İnal
