COVID-19, 2019 yılında Çin’de başlayan ve daha sonra tüm dünyaya yayılan Covid 19 virüsünün Pandemi sürecinde sosyal medya aramalarında en fazla plazma kan duyuruları yer aldı.
Peki ama bu süreçte sürekli ilanlarını gördüğümüz kan plazmaları ne demek ve nasıl bir tedavi işlevi var?
Plazma kan nedir? Herhangi bir hastalıktan iyileşmiş kişilerin kanından elde edilen plazmalar tarih boyunca aşının ilk öncülü olarak kabul edilmiştir. Bu kapsamda immün plazma tedavisi 1900’lerin başından bu yana tıp camiasında bilinen ve uygulanan bir yöntem olup, geçmişte dünyayı etkisi altına alan SARS, MERS, Ebola, Domuz Gribi (H1N1), Kuş Gribi (H5N1) gibi salgınlarda da uygulanmış. Gelinen süreçte şu an günümüzde Amerika Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) COVID-19 hastalığından iyileşmiş bireylerin kanından elde edilecek immün plazma tedavisini önermektedir ve ülkemiz başta olmak üzere birçok ülkede uygulanmaya başlanmıştır.
Bu kan bağışına ise kimler bulunabiliyor?
18-60 yaş arası (19 yaşından gün almış, 61 yaşından gün almamış) bağışçılar. Tercihen erkeklerden, gebe kalmamış (doğum/düşük/kürtaj) kadınlardan ve kan transfüzyonu yapılmamış kişiler. Doğum ya da düşük yapmış kadınların ve kan transfüzyonu yapılmış kişilerin bağışçı olabilmeleri için HLA antikorları açısından taranmaları ve negatif olduklarının gösterilmesi gerekmektedir. Tüm bağışçı adaylarından ise mutlaka COVID-19 hastalığı tanısı aldığına dair laboratuvar test sonucu isteniyor. Bununla beraber; Bağışçı adayı, hastanede yatarak tedavi görmüş bir kişi ise en az 24 saat ara ile iki nazofarenks sürüntü örneğinin SARS-CoV-2 moleküler test sonuçları “NEGATİF” bulunmalı ve klinik olarak (öksürük, ateş, nefes darlığı, halsizlik vb.) iyileşmesinin üzerinden en az 14 gün geçmiş olmalıdır.
İbrahim Akın Kazancı
