Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Enflasyonun aylık yüzde 1.2 yükselerek yüzde 19.25'e çıkmasının ardından Merkez Bankası'nın faiz indirimi yapmayacağı düşünülüyordu. Başkan Şahap Kavcıoğlu'nun enflasyon verileri açıklanmadan kısa süre önce ekonomistlerle yaptığı toplantıda gıda dışı çekirdek enflasyona vurgu yapması ekonomistler arasında 'faiz indiriminin yaklaştığı' şeklinde yorumlanmıştı. Peki Eylül ayında merkez bankasının faizi kararı ne olacak? Bütün veriler ışığında olası bir faiz indirimi olup olmayacağını finans uzmanı Ömer Karabay'a sorduk.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Enflasyonun aylık yüzde 1.2 yükselerek yüzde 19.25'e çıkmasının ardından Merkez Bankası'nın faiz indirimi yapmayacağı düşünülüyordu. Başkan Şahap Kavcıoğlu'nun veri açıklanmadan kısa süre önce ekonomistlerle yaptığı toplantıda faiz indirimi konusunda sinyaller vermişti. Peki ama bu indirim gerçekleşirse dövizin geleceği ne olacak? Merkez Bankası Başkanı Prof. Şahap Kavcıoğlu'nun yatırımcı ve ekonomistlerle yaptığı son toplantıda daha önce enflasyonun üzerinde politika faizi verileceği şeklinde kullandığı dili değiştirmesi ekonomistler arasında faiz indiriminin kapısının aralandığı şeklinde yorumlanmaya başlandı. Edinilen bilgilere göre Kavcıoğlu toplantıda yaptığı konuşmada özellikle gıda dışı çekirdek enflasyona vurgu yaparak Türkiye enflasyonunun yüzde 26'sını belirleyen gıdadaki yüksek oynaklığa dikkat çekti. Ekonomistlere göre Kavcıoğlu, tüm dünyada gerçekleşen bu oynaklıktan para politikasının etkilenmemesi gerektiğini anlatmaya çalıştı. Kavcıoğlu'nun yaptığı toplantı açıklanan ağustos ayı enflasyon verisinin hemen öncesindeydi. Enflasyon verisi özellikle gıda fiyatlarındaki yüzde 3'ün üstündeki artış ile yıllık yüzde 19.25'e tırmanınca Merkez Bankası'nın elinin artık faiz indirimine gidemeyeceği yorumları yapılmaya başlandı. Peki bu ne seviyede gerçekleşebilir bütün bu veriler ışığında Finans Uzmanı Ömer Karabay değerlendirmeler yaptı.
Karabay, ‘’Merkez Bankası o toplantısını ne zaman yapıyor? Ağustos ayı enflasyon rakamlarının açıklanmasından önce oldu, bu bize gösterdi ki enflasyona bağlı olarak bir faiz indirimi yapmak o kadar kolay değil. Eğer faiz indirimi yakın zamanda olursa bu döviz üzerinde bir düşüşten çok kademeli ya da sert bir şekilde yükselişe sebep olabilir. Piyasada bütün aktörler bunu görüyordur. Bu kolay bir şey değil politik, ekonomik bir durum ekonomi çok belirleyici oluyor. Ekonominin çarklarında her şey birbirine bağlı hala yüksek enflasyondan kurtuluşmuş değiliz. Enflasyon bu ölçüde artması da büyük bir risk hayat pahalılığı her anlamda insanları etkiliyor. Bakın bu durum iç içe geçmiş bir sarmal gibi ama markete gittiğinde kimse enflasyona, faizi bilmez yorumlamaz, etiketin fiyatlarına bakar, onun için faiz kararı alırken buna bakmak bunu bilmek gerekir’’ dedi.
“FAİZ DEĞİŞİMİ BEKLEMİYORUM”
Yakın süreçte de bir faiz değişimi beklemediğini söyleyen Karabay, ‘’Öyle kolay değil yakın zamanda böyle bir şey mümkün görünmüyor. Bunu sağlamak çok güç, dövizi tutamayabilirler ki rezervde 18 milyar dolar olduğu söyleniyor bu bile biraz düşündürücü bir rakam onun için, ben bu tabloda bir faiz indiriminin çok makul olduğunu düşünmüyorum. Enflasyon ilişkisi elbette en temel ilişkilendirilebilecek durum. Eğer rakamlar bize hiç olmadığı kadar, artan yükselişten bahsediyorsa burada kendimiz düşünmeliyiz, üretim maliyetleri neden artıyor, Neden faiz artıyor? Hepsi birbirine bağlı işte, döviz yükselişte, döviz ile birlikte, market fiyatları yükseliyor. Bununla birlikte de diğer enstrümanları etkiliyor ‘’ dedi.
ÇEKİRDEK ENFLASYON NEDİR?
Çekirdek enflasyon kavramı, fiyatlarda görülmüş olan tüm geçici etkilerin çıkarılmasının sonucunda fiyatların genel düzeyindeki artışlar anlamına gelir. Başka bir deyiş ile çekirdek enflasyon, enflasyonun geçici bir şekilde ya da bir defaya mahsus olarak etkilerden arındırılmış olan kalıcı kısmıdır. Türkiye özelinde, fiyatlarda gözlemlenmiş olan tüm geçici etkilerin arındırılması hali ile oluşturulmuş bulunan özel kapsamlı TÜFE göstergelerini kullanılarak ölçülmüş olan enflasyona çekirdek enflasyon denir. Çekirdek enflasyon göstergeleri genel olarak dışlama yöntemiyle elde edilir. Bu kapsamda bakıldığında, dışsal olan etkilere daha açık olan ve geçici nitelikleri taşıyabilen, enerji, temel gıda maddesi fiyatları ve dolaylı olarak vergiler bu gibi enflasyon hesaplamalarında dışlanmış olan başlıca unsurdur.
Özel Haber: İbrahim Akın Kazancı
