Siyasetin son zamanlarda en çok tartışılan konusu olan Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem CHP, İYİ Parti, DEVA Partisi, Saadet Partisi, Demokrat Parti ve Gelecek Partisi’nin hukukçu kurmayları TBMM'de geçtiğimiz günlerde “parlamenter sistem” konusunda uzlaşılan ilkelerle ilgili toplantıya başladı. Toplantıya CHP genel Başkan Yardımcısı ve Çanakkale Milletvekili Muharrem Erkek ’de katıldı.
Siyasetin en çok tartışılan konu başlıklarından birisi olan Güçlendirilmiş Parlementer Sistem İçin CHP, İYİ Parti, DEVA Partisi, Saadet Partisi, Demokrat Parti ve Gelecek Partisi’nin hukukçu kurmayları TBMM'de “parlamenter sistem” konusunda uzlaşılan ilkelerle ilgili toplantıya başladı. Muhalefet partileri daha önce de TBMM dışında iki kez bir araya gelmişti. Bu toplantılarda ana ilkelerle ilgili yol haritası üzerinde mutabakat sağlandığı öğrenildi. Toplantıya; CHP Genel Başkan Yardımcısı Muharrem Erkek, İYİ Parti Hukuk ve Adalet Politikaları Başkanı Bahadır Erdem, DEVA Partisi Hukuk ve Adalet Politikaları Başkanı Mustafa Yeneroğlu, Saadet Partisi Seçim İşleri Başkanı Bülent Kaya, Demokrat Parti Genel Başkan Yardımcısı Bülent Şahinalp, Gelecek Partisi Seçim ve Hukuk İşleri Başkanı Ayhan Sefer Üstün katıldı. Toplantıda; partilerin parlamenter sistem çalışmalarında yer alan “tarafsız, partisiz cumhurbaşkanı”, “güçlü meclis” ve “bağımsız yargı” ilkeleriyle ilgili görüş ve önerilerin ele alınması bekleniyor. Edinilen bilgiye göre bu toplantılarda ana ilkelerle ilgili yol haritası üzerinde mutabakat sağlanmış durumda. Toplantılarda, Cumhurbaşkanının tarafsız olması ve atama yetkisinin kısıtlanması, TBMM'nin güçlendirilmesi konusunda uzlaşıldı. Parti yetkilileri, güçlendirilmiş parlamenter sistem çalışmalarında mutabık kalınan noktaların ilk kez bu toplantıda kaleme alınacağını aktardı.
Toplantının başlamasından önce konuşan CHP Genel Başkan Yardımcısı Muharrem Erkek çalışmanın süresi ile ilgili bir soru üzerine, “Bir süre öngörmüyoruz şu anda, çalışıyoruz. Çalışacağız ve çalışmalarımızı sayın Genel Başkanlarımıza sunacağız. Türkiye için çalışıyoruz” dedi.
İYİ Parti Genel Başkan Yardımcısı Bahadır Erdem, şunları söyledi: “Bugünün konusu, acil olan şey, anayasa değişikliği, İçinden geçtiğimiz anayasanın Türkiye’ye ne kadar uymadığı, yanlışların hepsinin sebebi, ortak paydamız da bu. İttifak için konuşmak bizim haddimiz değil. Siyasi partiler ve başkanlarımız karar verir. Bugünün konusu o değil. Anayasayı halkın yararına değiştirmek konusunda ciddi bir mutabakatımız var. Türkiye’nin yakın siyasi tarihine baktığımızda altı muhalefet partisinin bir araya geldiği çok az örnek var. Demek ki bu kadar çok ihtiyaç var. Bu sistemin değişmesi için mutabakat var.”
Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem
Güçlendirilmiş parlamenter sistem veya iyileştirilmiş ve güçlendirilmiş parlamenter sistem Türkiye'deki muhalif partilerin (CHP, İYİ Parti, DEVA, GP, SP ve DP) Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemine karşı olarak geliştirdiği, parlamenter sistemi baz alan bir yönetim sistemidir. Güçlendirilmiş parlamenter sistemi isteyen muhalefet, amaçlarının eski parlamenter sistemi aynı şekilde geri getirmek olmadığının altını çiziyor. CHP Genel Başkan Yardımcısı Muharrem Erkek, "önceden çok iyi bir sistem vardı da onu değiştirdiler" demediklerini ifade ederek, şunları söylüyor: "Güçlendirilmiş Parlamenter Sistemin geçmişten farkı, hem Meclis güçlü olacak, siyasi merkez olacak ve hükümeti etkin biçimde denetleyecek hem de Bakanlar vasıtasıyla hükümet yetki ve sorumluluklarıyla güçlü olacak. Önceden kısmen istikrar tartışmasına neden olan unsur hükümetin kurulmasının zorluğu ve düşürülmesinin görece kolaylığıydı" diyor.
Güçlendirilmiş parlamenter sistemin eskisinden önemli bir farkı olarak "kurucu güvensizlik oyu" da gösteriliyor. Bazı Avrupa ülkelerinde bulunan bu sistemle hükümete karşı olan parlamentodaki çoğunluk sadece hükümeti düşürmek için değil, yenisini kurmak için de uzlaşmaya zorunlu kılınıyor. Böylelikle bu sistemde hükümet kurmak kolay, düşürmek ise zor olacak. Meclis, yeni Başbakan üzerinde uzlaşmadan mevcut Başbakanı düşüremeyecek. Parlamenter sistem ve güçlendirilmiş parlamenter sistemi ayıran önemli hususlardan biri olarak görülen bu maddeye diğer partilerin de olumlu yaklaştığı belirtiliyor.
İbrahim Akın Kazancı
