Çikolata tüketim yelpazesi çok geniş olan bir üründür. Çoğu ürünün içinde yer aldığı gibi pek çok çeşidi vardır. Çikolata temelde sütlü, bitter ve beyaz çikolata olarak çeşitlendirilebilir. Bu ayrımın en temel sebebi içerdiği kakaonun miktarıdır. Beyaz çikolata yalnızca kakao yağı ve şeker içerirken kakao içermez. Sütlü çikolata ise süt veya süt tozu, kakao yağı, kakao ve şeker içerir. Bitter çikolata halk arasında genellikle acılığıyla bilindiği için acı çikolata veya siyah çikolata olarak bilinir. İçeriği yalnızca kakao yağı, kakao ve şekerden oluşur. Bitter çikolata sütlü çikolataya göre daha yoğun kakao içerir ve genellikle piyasadaki çikolatalar içerisindeki kakao oranına göre yüzdeli şekilde ibarelerle satılırlar. Mesela çikolata ambalajlarının üzerindeki %60-%70 gibi ifadeler içerisindeki kakao oranıdır. Bu orana göre bitter çikolatanın kalitesi değişir.
Bitter Çikolatanın Faydaları
Bitter çikolata üzerinde yapılmış pek çok araştırma vardır. Bu araştırmalar özellikle kakao oranına bağlı olarak en az %60-70 oranında kakao içeren ve ölçülü olarak tüketilen bitter çikolatanın sağlık üzerinde birtakım faydalar sağlar. Bu faydalardan birkaçı şöyledir:
Bitter çikolata içerisindeki kakao maddelerinin etkisiyle çok güçlü bir antioksidan kapasitesine sahiptir. Ham kakao içeriği ne kadar yüksekse antioksidan içeriği o kadar yüksektir denilebilir. Kötü kolesterol yani LDL üzerinde yapılan çalışmalarda bitter çikolata ürünlerinin lipit kolesterol seviyesini düşürdüğü gözlemlenmiştir. Aynı zamanda yüksek antioksidan içeriğinden dolayı vücuttaki toksinlerin atılmasına da destek olur.
Bitter çikolatanın yüksek tansiyon hastalığına iyi geldiğine dair çalışmalar da vardır. Bitter çikolata içerdiği zengin flavonoid ve epikateşin maddesi sayesinde nitrik oksit üretimini destekler. Artan nitrik oksit damarların genişlemesini sağlar ve böylece kan basıncı düşer. Bu da tansiyonun düşmesini sağlar. Böylece bitter çikolatanın damar sağlığında önemli bir yere sahip iken yüksek tansiyon ve buna bağlı oluşabilecek hastalıkların risklerinin düşürülmesinde de etkisi vardır.
Öte yandan nitrik oksit sentezinin desteklenmesi yağ asidi sentezinin azaldığı, glikoz ve yağ oksidasyonunun yani yıkımının ise arttığı yapılan çalışmalarda belirtilmiştir. Aynı zamanda kakao tüketimi bazı sindirim enzimlerini destekler. Bu durumda bitter çikolata içerisindeki maddelerin etkisi ile yağ oluşumunu azaltır ve kilo kontrolü üzerinde olumlu etkileri vardır. Bu bağlamda bitterin faydaları olarak sayılabilecek bir diğer özelliği obezite riskini düşürücü etkisidir.
Kalp hastalıklarında da bitter çikolatadaki kakao oranının iyileşme faktörlerini destekleyici özellikleri vardır. Genellikle kalp hastalarında yüksek çıkan ve halk arasında kötü kolesterol olarak bilinen LDL kolesterol bitter çikolatanın içerisindeki flavonoidler ve antioksidan içeriği sayesinde düştüğüne dair pek çok çalışma vardır. Aynı zamanda yine halk arasında iyi kolesterol olarak bilinen HDL kolesterolün de bitter çikolata tüketimi ile orantılı olarak yükselmiştir. Ateroskleroz olarak bilinen damar tıkanıklığı hastalığı kalp hastalığının bir önceki evresi olmakla beraber bu kan yağ değerlerinin iyileşmesi damar tıkanıklığı riskini de düşürür. Bu bilgiler özellikle kalp hastalığında etkili olan kan lipit seviyelerinin bitter çikolatanın kontrollü tüketimiyle sağlıklı seviyelere getirilmesinde etkili olduğunu gösterir.
Bitter çikolatanın fayda sağladığı bir başka alan ise insülin direncidir. İnsülin hormonu kanda şeker oranı arttığında devreye girerek kan şekerini düşürür. Bu işlemin sekteye uğraması durumunda kan şekeri artar ancak sağlıklı kan şekeri düşüşü sağlanamaz. Bu durum insülin direnci olarak tanımlanabilir. İnsülin direnci durumunda bitter çikolatanın içerdiği kakao ve flavonoidler dolaylı yoldan insülinin işlevlerini düzenleyerek kan şekerinin sağlıklı seviyeye getirilmesini sağlar. Ancak burada insülin ve şeker bağlantısından dolayı bitter çikolatanın tüketim miktarına dikkat edilmelidir. Küçük porsiyonlarda tüketildiğinde bu fayda görülmekle beraber fazla tüketildiğinde şeker içeriğinden dolayı tip 2 diyabet riski ve kilo artışı görülebilir.
Bitter çikolata yararları olarak değerlendirilen bir diğer durum stres durumunda içerisindeki çeşitli maddelerin mutluluk hormonlarının salgılanmasını destekleyerek fayda sağlamasıdır. Bu özelliğinden dolayı genellikle depresyonda olan kişilerin kakao içeriği yüksek bitter çikolata tüketmeleri önerilebilir. Ancak mutlaka tüketim miktarına dikkat edilmelidir.
Bitter çikolata; magnezyum, çinko, demir, manganez, kalsiyum, bakır, kükürt, potasyum ve bazı B grubu vitaminleri ile E vitamini içerir. Özellikle magnezyum içeriğinden dolayı kas kasılmalarına karşı koruyucu özelliktedir. Bitter çikolata, diğer zengin mineral içeriği ile vücuda mineral alınmasına destek olur. Ayrıca bu mineraller de kalp sağlığında önemli bir yere sahiptir.
Bitter çikolatanın bağırsak sağlığı üzerinde de olumlu etkileri vardır. Bitter çikolata tüketen bireylerin bağırsaklarında faydalı bakterilerden olan Lactobacillus ve Bifidobacterium gibi bakterilerin sayısının arttığına dair çalışmalar vardır. Ayrıca kakaonun içerisindeki maddeler bağırsakta tümör riskini azaltıcı etkiye sahiptir.
Bitter çikolata içerisindeki polifenollerden dolayı ciltteki elastikiyeti artırarak cilt sağlığına iyi gelebilir. Ayrıca deri üzerindeki damarlara kan akışını sağlayarak cildin canlı kalmasını destekler.
Bir diğer faydalardan bir tanesi ise yüksek orandaki kakao içeren bitter çikolatanın bağışıklık üzerindeki etkisidir. Yapılan araştırmalar yüksek kakao oranı içeren bitter çikolata yiyen kişilerin vücutlarındaki inflamasyonlarının azaldığını göstermektedir.
Bitter çikolatanın faydalarından bir diğeri ise halk arasında daha çok söylenegelen afrodizyak etkisi. Bu etki için araştırmalarda bir veri bulunamamıştır. Ancak içerisindeki antioksidanların etkisiyle damar genişlemesi, kalp atışının hızlanması, mutluluk hormonu salgılanması ve şeker içeriğinden dolayı cinsel isteği artırabilir. Bu da halk tarafından afrodizyak olarak tanımlanabilir.
Bitter Çikolatanın Beyne Faydaları
Bitter çikolata vücutta kan yağlarından insülin direncine, kalp hastalıklarından strese karşı fayda sağladığı yapılan çalışmalarla gösterilmiştir. Bunlara ek olarak bitter çikolatanın yani kakaonun bilinen bir diğer faydası ise beyin fonksiyonları üzerinde faydalı etkileri vardır. Yapılan çalışmalarda bitter çikolata içerisindeki kakaonun beyin damarlarını genişleterek beyne daha hızlı kan akışı sağladığına dair veriler elde edilmiştir. Bu durum hafızayı geliştirerek çoğu şeyin daha uzun sürede akılda kalmasını destekler. Bunun yanında içerdiği kafein ile birlikte dikkat artırılmasını sağlayarak konsantrasyonu geliştirir.
Kakao Oranı Bitter Çikolatanın Etkisini Belirleyebilir
Bitter çikolata özellikle içerisindeki kakaonun polifenoller, kafein, teobromin gibi maddelerden dolayı bilişsel faktörler üzerindeki sağlıklı etkileri yapılan pek çok çalışma ile desteklenmiştir. Ek olarak bitter çikolatanın içerisinde bulunan kakaonun felç riskini azaltıcı etkileri de vardır. Bu faydaların sağlanması için uzun sürede kontrollü miktarda bitter çikolata tüketilmesi de yapılan çalışmalar arasında mevcuttur.
Günde Kaç Gram Bitter Çikolata Tüketilebilir?
Bahsedilen faydaların sağlanması için kakao oranı en yüksek bitter çikolata tercih edilmeli ve tüketim ölçüsü gözetilmelidir. Çikolatanın çok sevilerek tüketilmesi ve sayılan pek çok faydalarının yanı sıra şeker içerdiği unutulmamalıdır. Şeker içeriğinden dolayı özellikle şeker hastalığı, obezite ve diş problemleri yaşayan kişilerce dikkatli tüketilmelidir.
Günlük tüketilmesi gereken miktar en az %60 kakao içeren bitter çikolata günde en fazla 20-30 gr dır. Bu rakamlar arasında bitter çikolata tüketmenin özellikle kalp hastalığına karşı bir koruma sağladığı bilinir. Aynı zamanda diğer faydaları görmek için de ideal olan bu rakamın üstüne çıkılmamalıdır.
Kaynak: Medicalpark
