Patates, içeriğinde bulunan vitaminler, mineraller, lif ve fitokimyasallar sayesinde insan sağlığına olumlu katkılarda bulunur.
Patatesin Faydaları
Patates, dünyanın birçok farklı ülkesinde olduğu gibi ülkemizde de bolca yetiştirilen besinlerden biridir. İyi bir lif kaynağı olduğu için yüksek doyuruculuk oranına sahiptir. Patates ayrıca, yüksek kaliteli bir protein kaynağıdır. Patatesin faydaları incelendiğinde öne çıkan maddelerden bazıları ise şunlardır:
Sindirim Sağlığı: Patatesin içeriğindeki lifler, diğer sebzelerdeki liflere oranla vücutta daha yüksek çözünebilme özelliğine sahiptir. Patates lifleri ayrıca, bağırsak sağlığı için yararlı olan probiyotik görevi görür. Lifler, kabızlık ve hassas bağırsak sendromunu önlemede fayda sağlayabilir.
Hastalıkları Önleme: Patates, antioksidan bakımından zengin bir sebzedir. Antioksidanlar, vücuda giren serbest radikallerin hücrelere zarar vermesini engelleyebilir. Patatesi düzenli tüketmek, antioksidan etki sayesinde kalp hastalığı ve bakteriyel hastalıkların riskini azaltmaya yardımcı olabilir.
Kan Basıncını Dengeleme: Patates, iyi bir potasyum kaynağıdır. Potasyum açısından zengin beslenmek ise kan basıncını düşürmeye, kalp sağlığını korumaya ve felç riskini azaltmaya yardımcı olabilir.
Kemik Sağlığı: Patatesteki demir, fosfor, kalsiyum, magnezyum, çinko gibi elementler; kemik yapısının oluşturulması ve kemik sağlığının korunması için fayda sağlayabilir.
Kalp Sağlığı: Patatesin içinde kalp sağlığı için gerekli olan; lif, potasyum, C vitamini ve B6 vitamini gibi değerli maddeler bulunur. Bu maddeler, kalp sağlığının korunmasını destekleyerek çeşitli kalp hastalıklarının görülme riskini azaltabilir.
İnflamatuar (İyileştirici) Etki: Patateste bulunan kolin, vücutta inflamatuar etki yaparak bir enfeksiyon veya tahriş durumunda hızlı iyileşmeye yardımcı olabilir. Kolin ayrıca, vücutta hücre yapısını korumak ve sinir uyarılarının iletilmesini sağlamak gibi faydalar sağlayabilir.
Kanser Riskinden Koruma: Patateste yüksek düzeyde bulunan folat, DNA sentezinde ve onarımında önemli rollere sahiptir. Patates, bu özelliğiyle düzenli tüketildiğinde birçok kanser türünün oluşma riskininin önüne geçilmesinde fayda sağlayabilir.
Besleyici Özellik: Patateste önemli oranda lif bulunur. Lifler, sindirim sisteminde hacim artırıcı görev üstlenir. Bu sebeple, tokluk hissi artar ve daha uzun süre boyunca fazla kalori tüketme durumu azalabilir.
Metabolizma Sağlığı: Patates, içeriğindeki B6 vitamini sayesinde enerji metabolizmasına katkı sağlayabilir.
Cilt Sağlığı: Patatesteki C vitamini ve kolajen, genel cilt dokusunu iyileştirmeye yardımcı olabilir.
Patatesin Besin Değeri
Patatesin içerisindeki besin öğeleri, günlük alınması gereken birçok vitamin-minerali karşılayabilir. Ancak bu durum, patatesin nasıl pişirildiği ile doğru orantılıdır. Genel olarak patatesin içeriğinde bulunan besin öğelerinden bazıları ise şöyledir:
Protein, Lif, Kalsiyum, Demir, Magnezyum, Çinko, Potasyum, C vitamini, Quercetin, B6 vitamini, Niasin
Patatesin Kabukları Yenir Mi?
Patates kabukları, çoğu zaman kullanılmadan atılsa da yüksek miktarda antioksidan oranına sahiptir. Patatesin kabukları, patatesin kendisinden yaklaşık olarak 12 kat daha fazla antioksidan maddeler içerir. Patates kabuğu ayrıca, potasyum ve magnezyum kaynağıdır. Bu sebeple patates tüketileceği zaman kabuklarını kullanmak faydalı olabilir. Patatesin besin değerlerinden en iyi şekilde yararlanmak için sebzeyi kabuklu şekilde pişirmek daha doğru olacaktır.
Tatlı Patates Faydaları
Tatlı patates, zaman zaman Hint yer elması olarak da adlandırılan ve farklı çeşitleri bulunan bir sebzedir. Tatlı patatesler, çoğunlukla turuncu ve mor renkte olan lezzetli sebzelerdir. İyi bir beta-karoten ve lif kaynağı olan tatlı patates ayrıca, A ve C vitaminleri bakımından zengindir. Tatlı patates, sağlık açısından incelendiğinde göz hastalıklarından kanser riskini önlemeye kadar birçok yararı olduğu görülür. Genel olarak tatlı patates faydaları ise aşağıdaki gibidir:
Vücuttaki iltihaplanmayı azaltma
Bağışıklık sistemini güçlendirme
Bağırsak hareketlerini düzenleme ve genel bağırsak sağlığını koruma
Sindirim sistemini destekleme
Kolesterolü düşürmeye yardımcı olma
Glikoz oranını dengeleme
Vücudun enfeksiyonlara karşı korunmasına katkı sağlama
Vücuttaki ağır metal kalıntıları kaynaklı toksitlenme riskini azaltma
Tatlı Patatesin Besin Değerleri
Tatlı patates, farklı şekillerde hazırlanan sağlıklı bir besin kaynağıdır. En iyi tüketme önerisi ise haşlama ve buharda pişirme olabilir. Genellikle; salatalarda, çorbalarda, pürelerde veya diğer sebzelerle birlikte çeşitli yemeklerde kullanılır. Tatlı patatesin içeriğinde bulunan besin değerlerinden bazıları ise şunlardır:
Vitamin A, Vitamin C, Demir, Magnezyum, Bakır, Potasyum, Fosfor, B5 ve B6 vitaminleri, Biotin, Lif
Haşlanmış Patatesin Faydaları
Haşlanmış patates faydaları incelendiğinde öne çıkan özelliğin, patatesin besin değerlerinde azalma olmamasıdır. Patatesin haşlanarak tüketilmesi, glisemik indeks (besinlerin kan şekerine etkisi) bakımından da iyi bir etkiye sahiptir. Haşlama işlemi, patatesin kimyasal yapısını değiştirir ve içerisindeki nişasta oranını düşürür. Patatesi bu şekilde tüketmek, daha iyi bir sindirim için fayda sağlayabilir. Haşlanmış patates ayrıca, kan şekerinin ani yükselmesinin önüne geçmeye de yardımcı olabilir. Haşlanmış patates suyunun faydaları ise kabızlık ve bazı sindirim sorunlarının düzeltilmesinde katkı sağlamak olarak sayılabilir.
Patates Suyunun Faydaları
Patates suyunun faydalarından yararlanmak için patatesi pişirmeden suyunu sıkmak gerekir. Patatesi çiğ olarak kullanmak, özellikle gastrit ve mide rahatsızlıkları için fayda sağlayabilir. Çiğ patates geleneksel olarak; artrit (eklem iltihabı), çıban, yanık, enfeksiyon durumlarında ve bazı göz rahatsızlıklarında kullanılabilir. Çiğ patates kabuğu ise çay olarak tüketildiğinde, vücuttaki ödemi yatıştırmaya yardımcı olabilir.
Patates Tüketirken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Patates; hem lezzeti hemde herkesin alabileceği ekonomik bir sebze olması nedeniyle çoğu insan tarafından severek tüketilir. Ancak, pişirme yöntemleri ve kullanılan soslar patatesin besin değerlerini olumsuz yönde etkileyebilir. Sağlıksız olabilecek bazı tüketim yöntemleri, ayrıca sağlık sorunlarına da yol açabilir. Örneğin, fast food yemek firmalarında kızartılmış olarak satılan patates, normalden çok daha fazla yağ ve kalori oranına sahiptir. Bu sebeple, patatesi haşlama veya fırında pişirerek tüketmek daha sağlıklı bir tercih olabilir.
Patates Şeker Hastalığını Tetikler Mi?
Patates, başlı başına şeker hastalığına sebep olmaz. Yalnızca altta yatan genetik yatkınlıklar ve obezite durumunda çok fazla patates tüketmek, şeker hastalığı riskini yükseltebilir. Ancak, bu riskin görülebilmesi için yukarıda belirtilen risk grubundaki kişilerin normalden çok daha fazla patates tüketmesi gerekir. Patatesle ilişkilendirilen şeker hastalığı riskine ayrıca patatesin nasıl hazırlandığı ve günün hangi saatinde yenildiği gibi faktörler de etki edebilir.
Kaynak: Medicalpark
