Cumhuriyet’in kurulmasının ardından en önemli eğitim yeniliklerden bir olan Köy Enstitülerinin 83. Kuruluş yıldönümü Çanakkale’de de düzenlenen tören ile kutlandı. Yeni Kuşak Köy enstitüleri Derneği Çanakkale Şube Başkanı Yüksel Özdemir, törende yaptığı konuşmada Köy Enstitülerinin eğitimde bir felsefe olduğunu söyledi.
KÖY ENSTİTÜLERİ ÖNEMLİ BİR TOPLUMSAL KALKINMA UYGULAMASIYDI
Köy Enstitüleri Cumhuriyetin kurulmasının ardından eğitimde yapılan en önemli değişim oldu. Harf devriminin ardından gerçekleştirilen çalışmalar sonucunda Hasan Ali Yücel önderliğinde Köy Enstitüleri kuruldu. Uzun bir süre Türkiye’nin eğitimine yön veren ve Türkiye’nin gelişmesini sağlayan köylerin kalkınmasına zemin hazırlayan çok önemli bir proje olan Köy Enstitüleri birçok ülkenin eğitim çalışmalarında da rol model olmuştu. Köy Enstitülerinin ömrü uzun olmadı. Çeşitli nedenlerden dolayı kapatılan köy Enstitüleri aradan yıllar geçmesine rağmen unutulmadı. Köy Enstitülerinin kuruluşunun 83. Yıldönümü nedeni ile Cumhuriyet Meydanında tören düzenlendi. Yeni Kuşak Köy Enstitü Dernekleri tarafından düzenlenen törene Çanakkale Belediye Başkan Yardımcıları Rebiye Ünüvar ve İrfan Mutluay, Öğretmen Okulları Mezunu emekli öğretmenler ve çok sayıda vatandaş katıldı. Çelenk Koyma töreni ile başlayan program saygı duruşu ve istiklal marşı ile devam etti. Törende konuşma yapan Yeni Kuşak Köy Enstitü Dernekleri Çanakkale Şube Başkanı Yüksel Özdemir Köy Enstitülerinin çok önemli bir eğitim modeli olduğunu ifade ederek “Cumhuriyetin devrimci önderlerinin eseri olan Köy Enstitüleri, bütün eğitbilimcilerin ilgisini çekmiş, tüm dünyaya örnek eğitim modeli olarak önerilmiş, Cumhuriyetimizin yüz akı, özgün ve aşılamayan kurumudur. Köy Enstitüleri tasarımı, Eğitmen kurslarından köy ilkokullarına, köy bölge okullarından Köy Enstitülerine ve Yüksek Köy Enstitüsüne kadar pek çok okulu, bunlara bağlı arazileri, üretim birimlerini, tarım alanlarını, işlikleri, atölyeleri, döner sermaye işletmelerini, dayanışma örgütlerini, köy okulları yapımını, ilköğretim seferberliğini, yani milli eğitimdeki yeni bir örgütlenmeyi ve dönüşümü kapsamıştır. Bununla yetinmeyip, makro düzeyde de bir toplumsal ilerlemeyi, çağdaşlaşma ve modernleşmeyi hedefleyen önemli bir toplumsal kalkınma uygulamasıdır. Bu nedenle, Köy Enstitüleri, kuruluşunun üzerinden 83 yıl geçmesine rağmen, eğitbilimcilerin yanı sıra, toplumbilimciler, ekonomistler, siyaset bilimcilerin yakın ilgisini üzerinde toplamış ve toplamaya devam etmektedir” dedi.
KÖY ENSTİTÜSÜ MEZUN ÖĞRETMENLER KÖYLERİN AYDINLATICI ÖNDERİ OLDULAR
Özdemir, törendeki konuşmasının devamında “Hasan Ali Yücel ‘Biz Kurtuluş Savaşı’ndan sonra sosyal hayatımızda yaptığımız büyük devrimleri köylere götürecek insan yetiştirmek istedik. Biz…devrimci düşüncenin insanını göndermek istedik’ diye tarifliyordu köy öğretmenini. Köy Enstitülerinin Kuruluş yasasında da yalnızca sınıfa ya da okula değil, köye öğretmen felsefesi vardı. Öyle de görev yaptılar. Köylerin aydınlatıcı önderi oldular. Cumhuriyetin aydınlanma meşalesini köylere taşıdılar. Cumhuriyetin aktif yurttaşları olarak köyün içten canlandırılması imecesinde onurla yer aldılar. Köylerin öğretmeni, ziraatçısı, sağlıkçısı, yol göstereni olarak canlandırdılar, dönüştürdüler, aydınlattılar… Bakanıyla, İlköğretim Genel Müdürüyle, Okul yönetici ve öğretmenleriyle, usta öğreticileriyle, öğrencileriyle bu imeceye katkı veren, yazarları, çizerleri, şairleri, mimarları, aydınlarıyla bir Devrimci ruhun adıdır Köy Enstitüleri. Yurtseverliğin, çalışkanlığın, üretkenliğin, memleket sevdasının, hayal kurup gerçekleştiğini görebilmenin… Hasan Dağı’ndan okullarına su getiren çocukların, bataklıktan vaha yaratanların, ‘ödüllü mimari Projelerle’ tasarlanan okullarını, öğretmeniyle, öğrencisiyle, ustalarıyla birlikte yapan, okul yapmayı öğrenen ve gittikleri köylerde de okullarını kendileri yapan… Gölköy’de okul binaları için tuğla üretenlerin, Beşikdüzü’nde balıkçılık filosu kurup, bütün köy enstitülerine balık gönderen öğrencilerin mücadelesidir” dedi.
KÖY ENSTİTÜLERİ, ÇOCUKLARIN, ÖĞRETMENLERİN, KENDİ KENDİNE YETEBİLMESİNİN ADIDIR
Özdemir konuşmasının devamında şunları söyledi. “Okula matbaa kuran Köy Enstitüsü müdürlerinin yaratıcılığının ve öğrencilerin çıkardıkları dergilerde, duvar gazetelerindeki emektir Köy Enstitüleri. Hasanoğlan’da kurulan amfitiyatrodur, heykel müzesidir. Teneffüslerde çalınan klasik müziktir, çağı yakalama kararlılığının adıdır. İkinci Dünya Savaşı’nın zor koşullarında, ekmeğin karneyle verildiği, açlık tehlikesinin baş gösterdiği, bulaşıcı hastalıkların son derece yaygın olduğu dönemde, kurdukları değirmende ekmeklerini kendileri üreten, tarım işletmelerinde elde ettikleri ürünleri beslenmelerinde kullanan bu özgüven ve bilinçle gittikleri köylerde hizmet veren köy enstitülü çocukların, öğretmenlerin, kendi kendine yetebilmesinin adıdır. Bugün, özellikle 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş merkezli 11 ilimizi etkileyen ağır deprem felaketinden sonra ülkenin yeniden inşa sürecinde ve ülkemizin içinden geçmekte olduğu çeşitli yönlerdeki yıkım sürecinde bu devrimci ruha yine ihtiyaç vardır. ‘Kendi kendine yetebilmek!’ bugün de çok önemlidir. Öte yandan, bilimsel araştırmadır, eleştirel bilinçtir, yılda yirmi beş kitap okuma gerekliliğidir, kitap okuma ve tartışma saatleridir, okul yönetiminin ve uygulamalarının eleştirilebildiği Cumartesi toplantılarıdır. Demokratik katılım, özyönetim, yaparak ve yaşayarak öğrenme gibi çağdaş pedagojik yaklaşımlardır. Kitap yasağı olmayan, hayatı eleştirme ve düşünce suçu olmayan eğitim kurumlarıdır Köy Enstitüleri. Köy Enstitüleri Geçmişteki yarınımızdır! Kazanımları hâlâ günceldir. Pek çok konuda hâlâ esin kaynağımızdır. Mücadeleleri ve yaratıcılıkları esin kaynağımızdır. İmece ruhu, üretme, paylaşma, dayanışma, kardeşlik, karma eğitim, kız çocuklarının okutulması, imkânsızı imkân haline getirenlerin, yaratıcılıkla zorlukların üstesinden gelenlerin mücadelesinin adıdır Köy Enstitüleri… Onun içindir ki 83 yıl önce Köy Enstitüsünde parlayan aydınlanma ışığı, pusulamız olarak Yeni Kuşak Köy Enstitülüler Derneği’nin büyük imecesinde geleceğimizi yönlendirmeyi sürdürüyor. YKKED, kuruluşundan bugüne 22 yıllık mücadelesi ile Köy Enstitülerinin yarattığı devrimci, ilerici değer ve uygulamaları ulusal bilinç düzeyine çıkarmak ve daha da ileriye taşımak, günümüz sorunlarına çözüm üretmek amacıyla, genel merkezi, 23 şubesi, temsilcilikleri ve 3.000 üyesi ile kararlılık ve inançla çalışmaya devam ediyor. Kuruluşunun 83. yılında Köy Enstitüsü imecesinin yaratılmasının yolunu açan büyük devrimci Mustafa Kemal Atatürk’ü, O’nun efsane Milli Eğitim Bakanı Mustafa Necati’yi, Köy Enstitülerinin kurulmasında büyük emek harcamış olan Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’yü, Milli Eğitim Bakanları Saffet Arıkan ve Hasan-Âli Yücel’i, Köy Enstitülerinin kuramcısı ve uygulayıcısı, adını dünya eğitim tarihine altın harflerle kazıyan eğitim devrimcisi İsmail Hakkı Tonguç’u ve bu imeceye katkı sunan tüm Köy Enstitülüleri ve gönüldaşlarını saygıyla selamlıyoruz! Aydınlanma Işığı Sönmesin, Köy Enstitülerinin 83. inci yaşı kutlu olsun” dedi. Yeni Kuşak Köy Enstitülüler Derneği Çanakkale Şubesi Başkanı Yüksel Özdemir’in konuşmasının ardından Öğretmen okulunda okuyan emekli öğretmenler törenin ardından harmandalı oynadı.
Ogün İnal
