Passiflora bitkisi, en fazla Brezilya olmak üzere, Asya, Avustralya, Tropik Amerika, ılıman sahil bölgeleri ve güneşli bölgelerde iç mekanlarda yetiştirilmektedir. Türkiye'de genellikle güney kesimlerde yetiştiriciliği yaygınlaşmaya başlamıştır. Kişiler bahçelerinde yetişmek isterlerse, en güneşli alanları tercih etmelilerdir. Düzenli olarak sulama ve gübreleme ile en iyi sonuçlar elde edilebilir.
Passiflora, diğer bir ismi ile çarkıfelek, içi çekirdekli ve dışı genellikle mor renkli egzotik bir meyvedir. Her mevsim yeşil yapraklı, sapı uzun, tırmanıcı sarmaşık tipi bir bitkidir. Dalları oldukça yoğun ve gösterişlidir. Çiçekler her mevsim açıktır. Beyaz, sarı, mor, mavi, kahverengi ve kırmızı gibi karışık renklerde olabilir. Bu sebeple teras, balkon ve çardaklarda süs bitkisi olarak sıklıkla kullanılır. Yaklaşık 500 farklı türü bulunmaktadır.
Passiflora bitkisi, birçok farklı alanda kullanılmaktadır. Dondurma, meyve suyu ve salataları, kokteyller, eczanelerde satılan şuruplar, ekstreler ve ilaçlar kullanım alanlarından bazılarıdır.
Çarkıfelek meyvesinin besleyici özelliklerinin oldukça zengin olduğu söylenebilir. Protein, kalsiyum, fosfor, A, B1, B2, B5, C vitamini ve antioksidan içeriği açısından oldukça zengindir. İçerisinde bulunan alkaloitlerin kanserden korunma konusunda etkili olduğu bilinmektedir. Bunlar, passiflora, harmol ve harmin isimli alkoloitlerdir. Lif bakımından zengin içeriğe sahip olan passiflora meyvesi kabızlığı da azaltmaktadır, ayrıca iyi bir diyet meyvesi olarak kullanılabilir. Passiflora yetiştiriciliği tohumla, aşı yöntemiyle, daldırma yöntemiyle ve çelikle yapılabilmektedir. Tohumla üretim ilkbahar mevsiminde yapılmaktadır.
Passiflora Ne İşe Yarar?
Passiflora bitkisi, insan sağlığına zararlı herhangi bir madde içermediği gibi içerdiği alkaloit, vitamin, mineral ve antioksidanlar ile tıbbi faydalar sağlamaktadır. Passiflora faydaları şu şekilde sıralanabilir:
*Passiflora meyvesinin kabuğu astım belirtilerini azaltıcı etkiler sağlar.
*Passiflora, potasyum açısından oldukça zengindir. Bu şekilde, kan basıncını düşürerek tansiyonu dengeler.
*Çarkıfelek meyvesi özellikle sakinleştirici ve cinsel istek arttırıcı olarak bilinir.
*Protein metabolizmasını hızlandırır, bağırsaklarda glukoz emilimi arttırır ve mide yaralarını iyileştirir.
*Diz ve kas ağrılarını hafifletici etki sağlar.
*Kanser hücrelerinin yıkımını yapan enzimlerin çalışma hızını arttırarak kanserin gelişimini yavaşlatır.
*Çarkıfelek meyvesinin sıvı ekstraktından Passiflora şurup elde edilir ve bu şurup genel kaygı, stres, huzursuzluk ve mensturasyon ve menopoz dönemlerinde yaşanan ruhsal dengesizlikler, sıkıntılar ve uykusuzluk gibi olumsuz semptomları giderme konusunda destek sağlar ve tedaviye yönelik ilaç olarak kullanılır.
*Passiflora ekstresi, içerdiği alkaloidler aracılığı ile yatıştırıcı ve spazm giderici etki gösterir.
*Antioksidan özellikleri sayesinde serbest radikallerle savaşır ve cilt yaşlanmasını geciktirir.
*Passiflora şurup, diğer yatıştırıcılara istinaden bağımlılık ya da alışkanlık yapmaz, bu sebeple güvenilir bir ilaçtır.
*Ruhsal hastalıklar için bitkisel ilaç ve yatıştırıcı çay olarak kullanılır.
*Ağrı ve spazm önleyici, epilepsi, ağrılı regl sancıları, histeri atakları, sinir zafiyeti tedavisi, ishal, dizanteri, yanık ve hemoroid tedavisinde kullanılır.
*Çarkıfelek bitkisinin yaprakları idrar kesesi yaralarının tedavisinde, kılcal damar onarımında ve kolajen üretimine destek sağlamak için kullanılır.
*Adet hızlandırıcı, antihelmintik (bağırsak solucanlarını dökücü) olarak kullanılır.
*Atrofi (körelme), hipertansiyon, baş dönmesi ve ağrısı, kolik (bebeklerde görülen sık ağlama atakları), yılan ısırığı, sinir sistemi hastalıkları ve deri enfeksiyonları tedavisinde kullanılır.
Passiflora Yan Etkileri Nelerdir?
Passiflora bitkisi genel olarak güvenli bir bitkidir. Ancak, bitki olması tamamen güvenilir olduğu ve yan etki oluşturmayacağı anlamına gelmemektedir. Passiflora bitkisinin kullanımında dikkat edilmesi gereken noktaları ve olası yan etkileri şu şekilde sıralanabilir:
*Miktar her tıbbi üründe olduğu gibi passiflora bitkisinde de oldukça önemlidir. Kullanılan miktar konusunda hassas olunmalı, aşırı kullanımdan kaçınılmalı ve 2 haftadan uzun süre kullanılmamalıdır.
*Gebe ve emziren kadınlar kullanmamalıdır.
*Mide bulantıları, taşikardi, vaskülit (kan damarlarında iltihaplanma), kusma ve baş dönmesi problemleri gözlenebilir.
*Alerjik reaksiyon oluşturabilir, ürtiker benzeri semptomlar ortaya çıkabilir.
*Romatoid artritli ve tansiyon düşüklüğü olan hastalar tarafından kullanılmamalı.
*Anksiyete ilaçları ve antidepresan ilaçlarla kullanılmamalıdır.
*Kan sulandırıcı ilaçlarla kullanılmamalıdır.
*Alkol, barbitürat ve trankilizan gibi merkezi sinir sistemini deprese eden ilaçlarla kullanılmamalıdır.
*Uygun olmayan dozlarda kullanılması aşırı yorgunluk ve uyuşukluk hali oluşturabilir.
Passiflora Çayı
Yaklaşık olarak, 1 çay kaşığı (2 gr) passiflora üzerine kaynar su dökülür, bir süre beklenip süzülerek içilir. Gün içerisinde 2-3 fincan içilebilir ve uyku öncesinde 1-2 fincan tüketilebilir. Yetişkin bireylerde günlük doz 4 ila 8 gram kadardır.
Passiflora çayı genellikle rahatlatıcı etkisi sebebiyle sinir sistemi rahatsızlıklarında diğer bazı rahatlatıcı bitkiler ile birlikte kullanılmaktadır. Bu bitkiler kediotu, şerbetçiotu ya da diğer bazı sedatif (rahatlatıcı)bitkiler olabilir.
Kaynak: www.medicalpark.com.tr
