Geçtiğimiz yıl Türkiye'de Cumhuriyet tarihinde rekor kırarak dikkat çeken zeytinyağı üretiminde, kuraklık nedeniyle bu yıl önemli bir düşüş yaşandı. Özellikle Çanakkale'nin önemli bir zeytin üretim bölgesi olan Küçükkuyu'da rekolte yüzde 20'lere kadar düşerken, bu durum zeytinyağı fiyatlarını adeta altınla yarışır hale getirdi.
Zeytinyağı Fiyat Artışları Durdurulamıyor
Avrupa ve Türkiye'deki bazı marketlerde ise zeytinyağları için alarm durumu ilan edildi. Tüketici talebinin karşılanamaması ve arzın azalması, zeytinyağının piyasadaki değerini artırdı. Türkiye'nin önde gelen zeytinyağı kooperatiflerinden biri olan Tariş, geçen yıl kilogram başına 83 liradan alım yaparken, bu yıl aynı ürün için 295 lira ödemeye hazırlanıyor. Bu durum, zeytinyağının gelecekteki fiyatlarının daha da artabileceği endişesini beraberinde getiriyor. Zeytinyağı üreticileri, iklim değişikliği ve kuraklık gibi doğal faktörlerin yanı sıra tarım politikalarındaki değişikliklere dikkat çekerek sektörlerinin sürdürülebilirliğini sağlamak adına çözümler aramaktadır. Aynı zamanda, tüketiciler de zeytinyağı fiyatlarındaki bu hızlı artışın, günlük hayatta kullanılan bir temel malzeme üzerindeki etkilerini değerlendirmekte ve alternatif ürünlere yönelme eğiliminde.
Zeytin Yağı Üretimi %80 Azaldı
Küçükkuyu bölgesindeki zeytin üretiminin düşmesi, Türkiye genelinde zeytinyağı arzını azalttı ve bu da fiyatların yükselmesine neden oldu. Kuraklık etkisiyle zeytinyağı fiyatları, marketlerde tüketicileri endişelendirecek seviyelere ulaştı. 3 litresi market raflarında 750 lira civarında satılan zeytinyağı, sadece bir yıl öncesine göre önemli bir fiyat artışı gösterdi. Zeytinyağı üretiminin düşün olmasının nedenin en büyük etkenin kuraklık olduğunu ifade eden Tariş Yönetim Kurulu Başkanı Halil Zahit Mert, "Öncelikle en büyük etkenlerden bir tanesi kuraklık. Bu sadece Türkiye için geçerli değil, dünya içinde geçerli. Özellikle İspanya ve İtalya'daki kuraklık. Dünya genelindeki zeytinyağı üretiminin büyük çoğunluğunu 2 milyon tonunu, 3'te 2'sini aşağı yukarı Avrupa Birliği karşılıyor. Avrupa Birliği ülkelerinde üretiliyor. Oradaki kuraklık dünyadaki zeytinyağı açığı ve bizim geçen yıl Türkiye'de zeytinyağı üretiminde Cumhuriyet tarihinin rekoru kırıldı. Geçen yıl zeytinyağı üretiminde Türkiye rekoltesi 330 bin tondu. Bu zamana kadar en fazla üretilen zeytinyağı rekoru 270 bin tondaydı. İlk defa geçen yılda Cumhuriyet tarihinin rekorunu kırmış olduk. Var yılıydı. Zeytin ağacı bir yıl var, bir yıl yok yılı yaşıyor. Bu yılda yok yılı ama hem dünya genelinde yok İspanya ve Avrupa'da boş ve Türkiye'de boş. Türkiye'de de çok eksik bir yıl. Küçükkuyu yöremiz için söylüyorum, yüzde 20 gibi. Yani yüz kilo yağ alınıyorsa bu yıl 20 kilo yağ alınacak. Üretim az ve bunun en büyük nedeni de kuraklık. Kuraklıktan ötürü zeytinyağı stoklarının Avrupa'da stoklarında erimesi, geçen yıl ihracatta da rekor kırdık. İç piyasada da yağ azaldı. Üretilen yağ da anca iç piyasaya yetecek gibi. Onun için fiyatlar gittikçe tırmanıyor. Tırmanacak gibi de duruyor" dedi.
Esas Neden Kuraklık
Zeytinyağı Fiyatlar hakkında bilgi veren Mert, "Bizim Tariş Zeytinyağı Kooperatifinin geçen yıl aldığı fiyat 83 liraydı. Bu yıl 295 lira. En kalite 0,3 dizyem zeytinyağı kooperatif alıyor. Zeytinyağı fiyatlarının daha da artma riski var. Bu da tüketicileri zeytinyağından alım gücü zayıf olanlar özellikle zeytinyağından uzaklaşıyor. Yani zeytinyağına alışmış olan tüketicileri haliyle ekonomik anlamda yoruyor. Yükselecek gibi de duruyor. Çünkü talep de çok. Alışan da zeytinyağını bırakamıyor. Talep artışı da var. Üreticilerde satmaktan imtina ediyor. Fiyatların yükseleceği beklentisi içinde olacağı için büyük bir kitle yağını depoluyor. Deposuna koyuyor. Bu da artmasına sebep oluyor. Üretici için iyi bir dönem, iyi bir fiyat. Maliyetlerde buna göre çok yükseliyor. İşçilik maliyeti çok yüksek. İşçi bulmak çok zor. Zeytin toplayıcısı, tarım ürünlerinde çalışacak işçiyi bulmak çok zor. Gübre fiyatları çok yüksek. Mazot fiyatları çok yüksek. Üreticinin girdi fiyatları da çok yüksek olduğu için haliyle fiyatların artmasında bunun da etkisi var ama esas etken birinci derecede kuraklık olması üretimin noksan olması. Yanı yok olması" diye konuştu.
Her Zeytin Yağı, Zeytinyağ Değil
Tüketicilere de zeytinyağı konusunda uyarılarda bulunan Mert, "Tüketicilere şunu tavsiye ederim. Fiyatlar belli, düşük fiyattan zeytinyağı alıyorum diye, çok büyük sahtekarlıklar var, düşük fiyattan aldıkları zeytinyağları değildir. Kesinlikle buna da önlem alınması lazım" şeklinde konuştu.
Murat Çağlayan
