Toprak kayması sonrasında toprak altında kalan işçilerin ailelerinin bekleyişi devam ederken maden sahasında meydana gelen toprak kayması sonrası yaşanabilecek olan tehlikelere dikkat Çeken jeoloji mühendisi Prof. Dr. Doğan Perinçek toprak kayması ile dolan vadide bir süre sonra göl oluşma tehlikesi konusunda uyarılarda bulunarak “ Siyanürlü çamurun yeraltına sızmasını ve yeraltı suları ile karışarak Fırat Nehrine ulaşmasını nasıl engelleyecekler“ dedi.
Kendi Ülkesinde Yerleşim Yer ve Nehir’in Dibinde Maden Ocağı Çalıştırabilir Mi ?
Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Doğan Perinçek Maden firmasının kendi ülkesinde bir yerleşim yeri ve önemli bir nehrin hemen yanı başına bir altın madeni işletmesi izni alabilir miydi? Diye sorarak “Kanadalı olduğunu kabul etmeyen, ilgili maden şirketi kendi ülkesinde herhangi bir kentinin yakınında maden ocağı çalıştırabilir mi? İlgili şirketim Devlet Hakkı yüzde kaçtır? Yasalarda belirtilen %2 olabilir mi? İlgili firmaya "yerinde LİÇ" (Heap Leach) hakkı tanındığına göre Devlet Hakkı % de 1 e inmiş olabilir mi? Bölgenin engebeli topografyası dikkate alındığında bu alan "yerinde LİÇ" için uygun mudur? Uygun olduğuna kim karar vermiştir? Bakanlık mı yoksa ilgili şirket mi? Bölgenin topografik koşullarını dikkate almadan maden işletmesinde orantısız büyüme yapılmıştır. Orantısız büyüme heyelanın birinci nedenidir. İkinci nedeni ise bilinçsiz mühendislik hizmeti olmuştur. Yetenekli mühendisler, olacak heyelanı tehlike gelmeden engelleyebilirdi. En azında uyarı yapar ve 9 canın kaybını önlerdi. Üzgünüm ama 9 canımıza sağ kavuşmamız heyelandan 15 dakika sonra bile yok olmuştur. Bakanlığın danışmanları Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanını yanıltıyorlar. Sayın bakana ricamız var; konuyu Maden Mühendisleri ve Jeoloji Mühendisleri odalarına danışsınlar. Danışmanlarının işine son versinler.” Dedi.
Perinçek Bu Sefer De Heyelan Olan Bölge İçin Uyardı
Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Doğan Perinçek açıklamasında heyelan sonucu vadiye akan toprağın ardından orada oluşacak gölün hesaba katılmadığı uyarısını yaparak açıklamasında “Hiç kimse heyelan kütlesinin vadiyi kapatması sonrası, ardında olacak gölü hesaba katmıyor. Trabzon’daki Uzun Göl heyelanın vadinin akış yönünü kapattığı için oluştu. Çöpler maden sahasında heyelan sonrası oluşan toprak barajın, ardında göl oluşma olasılığı var. Özellikle karlar erimeye başlayınca yada yoğun yağmur sonrası orada bir göl oluşursa, heyelan malzemesi üzerinden aşacak sular daha aşağıdaki çamuru durduran bendi de aşıp Fırat’a ulaşabilir. Heyelan malzemesi içindeki siyanürlü su böylece hem üsten hem de alttan Fırat nehrine ulaşacak. Şeytanın avukatları analiz yaptık bir sorun yok demeye devam ediyorlar. Heyelan alanı (H) yamaç eğiminin yüksek olduğu yerde (sari daire) olmuştur. Heyelanın olduğu bölgede tali bir vadi bulunmaktadır (1916 yılı öncesi Google Earth görüntüleri). Bu vadi doldurulmuş ve üstündeki alan gerisinde cevherli öğütülmüş malzemenin yığıldığı tepeler oluşturulmuştur. Görüntünün solundaki Atık Havuzu dışında işletme alanı içinde kırmızı dörtgenler ile işaretli "altın işleme -atık " havuzları net bir şekilde görülmektedir. Altın içeren kayaların olduğu kazı alanlar KA ile işaretlenmiştir. Heyelan olduktan sonra heyelan malzemesi, çamur akması şeklinde, kırmızı ok yönünde, ana vadi boyunca Fırat Nehri üzerindeki Baraj Gölü alanına doğru akmıştır.” İfadelerine yer verdi.
SORUYORUZ SORMAYA DEVAM EDECEĞİZ
Perinçek, meydana gelen heyelan sonrasında özellikle kar sularının erimesi ve yoğun yağışlar sonrasında tehlikenin çok büyüyeceğine dikkat çekerek “ yetkililerin “Siyanür ile kirlenmiş heyelan malzemesini Baraj Göl alanına ulaşmaması için önüne engel konulmuş, siyanürlü çamurun Fırat Nehrine ulaşması şimdilik engellemiştir?” açıklaması var. Evet şimdilik engellendi. Peki siyanürlü çamurun yeraltına sızmasını ve yeraltı suları ile karışarak Fırat Nehrine ulaşmasını nasıl engelleyeceksiniz. Yağmur yağdığında vadiyi dolduran çamurun memba yönünde birikmesini ve göl oluşturmasını (heyelan kontrollü yapay göl) nasıl önleyeceksiniz. Heyelan malzemesi gerisinde göl oluşacağı gerçeğini hiç aklınıza getirdiniz mi? Heyelanın set oluşturması ile heyelan malzemesi ardındaki suyun önündeki çamurun üstünde aşıp Fırat Nehri yönünde akışını nasıl engelleyeceksiniz, Bölge engebeli bir topografya sunmaktadır. Yamaç eğimi yüksektir. Daracık alanda; yerince LİÇ (leach) seçeneğini uygulamak mümkün müdür? Daracık alanda cevher işleme tepeleri oluşturmak hangi mühendislik hesaplarına uymaktadır. Yerinde LİÇ (leach) uygulaması daracık alanda yapmak mümkün müdür. Bu sistemin uygulanması, ilgili şirketin karını katlamaktadır Peki bu sistem yaşadığımız felaketin ana nedeni olmuş olabilir mi? Bakanlık danışmanları, sorumlu şirkete ruhsat verenler dar alanda yerinde LİÇ (leach) olamayacağını tahmin edemeyecek kadar bilgisiz olabilir mi? Sorularımız çok, bu kadarına cevap verecek yetkili bulursak memnun olacağız.” dedi.
Ogün İnal
