Bilim Kurulu Üyesi ve İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Alper Şener son dönemde oldukça tartışılan Covid-19 tedavisinde kullanılan Favipiravir'in etkisiz olduğu ile ilgili haberler üzerine sosyal medyada üzerinden yaptığı paylaşımda, ‘’Hafif ve orta ağırlıkta vakalarda kullanımı yararlı olabilir, randomize kontrollü çalışmalara ihtiyaç var” derken ilacın kullanımı hakkında ise, ‘’Uygulanma konumunu güncellemek gerekebilir. Ama tedavi şablonundan çıkarmak çok akılcı görünmüyor’’ dedi.
Pandemi sürecinde birçok tartışmalı konuyu sosyal medyası üzerinden değerlendiren Prof. Dr. Alper Şener bu kezde son dönemde tartışılan ve işe yaramadığı iddia edilen birçok haberi çıkan Favipiravir'in haberleri hakkında, Favipiravir ile ilgili gelen sorular üzerine diyerek yapılan bilimsel çalışmalarla birlikte düşüncelerini sosyal medyada paylaşarak açıkladı.
’Viral yayılımı azaltıyor, semptomları azaltıyor’’
İlaçla ilgili bilimsel değerlendirmeler ile ilacın etkisel durumunu paylaşan Prof.Dr. Alper Şener, ‘’Erken dönemde tedavide etkili olabilir. Viral temizlenmeye etkisi belirgin (14. Günde ), ölümü azaltıyor ( %30) ama istatistiksel anlamı yok. Yan etkilerde artış yok, yoğun bakıma gidişi önlemede etkisi yok, Ölüm ve solunum cihazına bağlanmakta olumlu etkisi yok. Klinik yararı var, iyileşmeye olumlu, yatış süresini kısaltıyor. Ölümü önleyici etkisi yok iyileşme süresine etkisi olumlu ve viral yayılım süresini azaltıyor. Hafif- orta ağırlıkta vakada güvenli ve etkin, Yedinci günde viral temizlenme, 14. Günde Klinik iyileşmeye olumlu etkisi var, Hafif orta ağırlıkta vakalarda kullanımı yararlı olabilir, randomize kontrollü çalışmalara ihtiyaç var. Erken dönemde başlandığında viral yayılımı azaltıyor, semptomları azaltıyor, günlük aktiviteye dönüşü hızlandırıyor, hastanede yatışı azaltıyor. Viral temizlenme erken başlanan grupta maksimum 6. Günde ama anlamlı değil, Yan etki açısından %84.1 hiperürüsemi ( çok yüksek bir oran,) Hastalıkta ilerleme olmadı ve 28 günlük mortalite sıfır, ama şöyle bir durum var; genel durumu çok kötü hasta yok gibi çalışmada, Ve daha da önemlisi halen devam eden 37 randomize kontrollü çalışma var. Yani kesinleşmiş bir etkisizlik söz konusu değil ( bence), Bu veriler eşliğinde uygulanma konumunu güncellemek gerekebilir. Ama tedavi şablonundan çıkarmak çok akılcı görünmüyor’’ dedi.
Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz; ‘’Bütün dünya bu ilaçları kullanmak durumunda kaldı’’
Tartışma konusu ilaçla ilgili bir değerlendirmede Ulusal bir gazeteye yapan İstanbul Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Öğretim Üyesi ve Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, “Favipiravir’le ilgili şimdiye kadar yapılan çalışmalar ya gözlemseldi, ya da az sayıda vaka ile veya plasebo grubu olmayan küçük çaplı, heterojen hasta gruplarının alındığı çalışmalardı. PRESECO ile ayaktan tedavi gören hastalar incelendi ve ilk açıklanan sonuçlara göre ilacın hastalığı tedavi etmede çok da etkin olmadığı gösterildi. Ülkemizde de tedavi protokolünden çıkarılmasını bekliyoruz. Şimdiye dek ilacı kullanmış kişilerde ise yan etki açısından tehlikeli bir durum yok” dedi. Salgın durumlarında pandemik enfeksiyon tedavisinde, “yeniden konumlandırma” ile kullanılan bazı tedaviler olabildiğini, elde hiçbir seçenek olmadığı için benzer enfeksiyonlarda etkinliği ve güvenliği gösterilmiş ilaçlarla “kısmi etkinlik ihtimali” için yapılabildiğini söyleyen Prof. Dr. Yavuz, sözlerini şöyle sürdürdü: ‘’Ölümcül salgınlarda büyük çalışmaların sonuçlarını bekleyecek zaman olmadığı için bütün dünya bu ilaçları kullanmak durumunda kaldı. Hidroksiklorokin bunlardan biriydi, Avrupa ve Amerika’da kullanılan remdesivir bunlardan biriydi, favipiravir de bunlardan biriydi. Son 6 aya kadar Covid’de etkili bir ilaç yok diye hep söylüyorduk. Kullandığımız ilaçların ne kadar etkili olduğunu bilmiyoruz da diyorduk. Bu, gizlenen bir şey değil. Ama sonuçta ölümcül bir hastalıkla karşı karşıyasınız, kısmi bir etkinliği bile olsa, özellikle risk gruplarında bu ilaçları kullanmak zorundasınız. Bu çerçevede Favipiravir’i ben de kullandım risk grubu yüksek hastalarda. Faydası olabileceğine yönelik veriler olduğu için. Ama genç, Covid’i ağır geçirme riski olmayan hastalarda kullanmadım. Favipiravir ile ilgili şimdiye kadarki çalışmaların hepsi ya gözlemsel çalışma dediğimiz dezavantajlı çalışmalardı ya da heterojen hasta grupları ile yapılmış çalışmalardı.’’ şeklinde konuştu.
İbrahim Akın Kazancı
