Vücutta çoğunlukla baş, boyun ve yumurtalıklarda bulunan bu kistler içerisinde çeşitli dokuları barındıran özel tümörlerdir. Aile geçmişinde bu rahatsızlık olan kişilerde risk faktörü daha fazla olabilir. Bu tür kistler, çoğunlukla belirti vermeden ağrısız olarak büyürler. Ancak zamanla büyüdükçe, bulunduğu bölgedeki çevre dokulara baskı yaparak ağrıya neden olabilirler. Genellikle kadın üreme sisteminde görülse de erkeklerde de nadiren ortaya çıkabilirler. Dermoid kistler çoğunlukla doğuştan gelir ve büyüklükleri zaman içinde değişebilir. Dermoid kistlerin belirtileri, karın veya pelvik bölgede ağrı, şişlik ve rahatsızlık hissi olarak ortaya çıkar. Bu kistler genellikle ultrasonografi veya bilgisayarlı tomografi gibi görüntüleme testleri ile teşhis edilir. Cerrahi müdahale genellikle tedavi seçeneğidir; kistin çıkarılması, genellikle hastanın semptomlarına ve kistin boyutuna bağlı olarak belirlenir. Dermoid kistler, genellikle iyi huylu olmalarına rağmen, tanı, takip ve tedavi süreçleri, uzman hekim gözetiminde gerçekleştirilmelidir.
Sağlıklı hücreler belirli dokulara dönüşerek oluşturdukları organın veya vücut yapısının özelliklerini alırlar. Bazı hücreler iç organların dokusunu oluştururken diğerleri cilt dokusunu geliştirebilir. Bu farklılaşma süreci, genetik talimatlar ve sinyaller tarafından yönlendirilir. Embriyonik gelişim sırasında anormallikler meydana geldiğinde embriyonik hücreler belirli bir dokuya dönüşmekte başarısız olduklarında içlerinde çeşitli hücre tiplerini içeren bir kist oluştururlar. Bu kistler dermoid kistler olarak tanımlanmaktadır. Kist, sıvı veya başka madde içeren bir yumru veya şişlik şeklinde olabilir. İçerisinde çoğu zaman yağlı sarı bir sıvı bulunur. Vücutta çoğunlukla baş, boyun ve yumurtalıklarda bulunsa da vücudun diğer bölgelerinde de meydana gelebilir. Cildin yüzeyine yakın olanlar küçük topaklar halinde görülebilir.
Dermoid Kist Çeşitleri Nelerdir?
Dermoid kistler yavaş yavaş büyüme eğilimindedirler. Kist hasar görmedikçe, yırtılmadıkça ve yanındaki dokulara baskı yapmadıkça belirti vermezler. Çoğunlukla yüzde, kafatasının içinde, sırtın alt kısmında ve yumurtalıklarda görülürler. Cilt yüzeyine yakın dermoid kistler çoğunlukla komplikasyonsuz olarak cerrahi müdahale ile alınabilirler. Cilt yüzeyine yakın olmayan kistlerin çıkarılması daha karışık cerrahi müdahaleler gerektirebilir. Dermoid kist çeşitlerinden bazıları şunlardır:
*Cilt yüzeyine yakın dermoid kistler
*Yumurtalık dermoid kistler
*İntrakraniyal dermoid kistler (Beyinde oluşan)
*Nazal sinüslerdeki dermoid kistler (Burunda oluşan)
*Spinal dermoid kistler (Omurgada oluşan)
*Epibulber dermoid kistler (Göz yüzeyinde oluşan)
Dermoid Kist Neden Olur?
Dermoid kistler çoğunlukla fetal gelişimdeki anormal değişikliklerden kaynaklanırlar. Embriyonik dönemde hücreler dokuları oluştururken bazı anormallikler doku oluşumunda kistlere neden olurlar. Bu kistler, cilt katmanlarında sağlıklı büyüme olmadığında ortaya çıkar. Normalde embriyonik hücreler belirli dokulara dönüşürken, dermoid kistlerde bu süreç tam olarak gerçekleşmez. Bu durumda, hücreler saç, cilt, yağ, bezler, deri hücreleri ve diğer dokuları içeren karmaşık bir kist oluşturur. Kistin içerisinde bulunan bezler sıvı üretmeye devam ederek sıklıkla kistin büyümesine neden olurlar. Genetik faktörler, dermoid kistlerin ortaya çıkmasında önemli bir rol oynar. Aile geçmişinde dermoid kist bulunan kişilerde, risk faktörü daha faza olabilir.
Dermoid Kist Yapısı Nasıldır?
Dermoid kistler içerdikleri çeşitli dokular nedeniyle yapıları karmaşık olan çoğunlukla iyi huylu tümörlerdir. Bu kistler, saç, cilt, yağ, bezler ve nadiren diş gibi bileşenleri içerebilir. Yapıları genellikle içerdiği dokulara bağlı olarak değişkenlik gösterir. Embriyonik hücre farklılaşmasındaki anormallikler nedeniyle oluşan dermoid kistler çoğunlukla iç organlardan farklılaşan çeşitli hücre tiplerini içerirler.
Dermoid Kist Belirtileri Nelerdir?
Dermoid kisti olan birçok kişide herhangi bir belirti görülmeyebilir. Bazı kişilerde dermoid kistler, büyüdükçe çevre dokulara baskı yaparak ağrı ve rahatsızlık hissine neden olabilirler. Ayrıca kistin boyutuna bağlı olarak, cilt yüzeyinde fark edilebilir şişlik meydana gelebilir. Bu, durum çoğunlukla elle hissedilebilen bir kitle olarak ortaya çıkabilir. Karşılaşılan bazı dermoid kist belirtileri şunlardır:
*Cilt Yüzeyine Yakın Dermoid Kistler: Cilt yüzeyine yakın olan kistler genellikle küçük, sert ve ağrısız bir yumru olarak görünürler. Çoğu durumda kitle derinin altına kolaylıkla hareket ettirilebilir. Ten renginde veya hafif sarı bir renk tonunda olabilir. Cildin yüzeyine yakın kistler şişebilir ve bu durum kişilere rahatsızlık verebilir. Bulunduğu bölgede ciltte sarımsı bir renk tonu oluşabilir. Enfekte olmuş kistler ise daha kırmızı ve şişmiş olabilirler.
*Yumurtalık Dermoid Kistleri: Yumurtalıklarda görülen dermoid kistler yaygın olarak karşılaşılan türlerdendir. Bu bölgede bulunan kistler fazla büyürse, kistin bulunduğu yere yakın pelvik bölgesinde ağrı görülebilir. Bu ağrı adet döneminde dahada belirgin bir duruma gelebilir.
*Spinal Dermoid Kist: Omurilikte büyüyen dermoid kist türü olup, omuriliği veya sinirleri sıkıştırarak yürümede sorun, bacaklarda ve kollarda zayıflık gibi belirtilere neden olabilir.
Dermoid Kist Teşhisi Nasıl Konur?
Cilt yüzeyine yakın kistin teşhisi uzman doktor tarafından çoğunlukla fizik muayene ile yapılabilir. Doktor tarafından fiziki muayene ile kistin büyüklüğü ve şekli hakkında bilgi edinilir. Özellikle kistler görülmeyen bölgelerde veya göz ve şah damarı gibi hassas bölgeler yakın olduğunda doktor tarafından görüntüleme testleri istenebilir. Bu görüntüleme testleri, kistin tam olarak nerede bulunduğunu ve dokulara ve organlara hasar verme riski taşıyıp taşımadığını görmesine yardımcı olabilir. Dermoid kist teşhisinde doktor tarafından istenebilecek bazı testler şunlardır:
*Ultrasonografi (USG): Dermoid kistler, ultrasonografi ile detaylı bir şekilde incelenebilir ve kistin yapısı hakkında bilgi sağlanabilir.
*Bilgisayarlı Tomografi (BT): Dermoid kistlerin boyutu, konumu ve çevre dokulara olan etkisi BT ile değerlendirilebilir.
*Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): Dermoid kistlerin içeriği ve yapısı MRG ile daha detaylı bir şekilde incelenebilir.
*Biyopsi: Dermoid kist içeriğinin tam olarak değerlendirilmesi için biyopsi yapılabilir. Bu test, kistin içerdiği materyalin türünü belirlemeye yardımcı olabilir.
Dermoid Kist Tedavisi Nedir?
Dermoid kist tedavisi genellikle kistin boyutuna, konumuna ve hastanın semptomlarına bağlı olarak belirlenir. Dermoid kistler için çoğunlukla en etkili tedavi yöntemi cerrahi müdahaledir. Doktor tarafından kullanılan yaygın tedavi yöntemleri şunlardır:
*Cerrahi Müdahale: Dermoid kistlerin çoğu, cerrahi olarak çıkarılabilir. Cerrahi müdahale, kistin içeriğini tamamen temizlemeyi ve kistin tekrarlamasını önlemeyi amaçlar. Cerrahi seçenekler arasında laparoskopik cerrahi (kapalı ameliyat) veya açık cerrahi bulunabilir.
*Hasta Takibi: Küçük, belirtisiz dermoid kistlerde, doktorlar bazen sadece kisti izlemeyi tercih edebilirler. Kistin büyüme eğilimi göstermediği durumlarda cerrahi müdahale gerekli olmayabilir.
*İlaç Tedavisi: Dermoid kistler için spesifik bir ilaç tedavisi genellikle bulunmamakla birlikte, kistin neden olduğu belirtileri hafifletmek için doktor tarafından verilen ağrı kesiciler veya anti-enflamatuar ilaçlar kullanılabilir.
*Adet Düzensizliklerine Yönelik Tedavi: Dermoid kistler, overlerde oluştuğunda adet döngüsünü etkileyebilir. Bu durumda doktor tarafından reçete edilen doğum kontrol hapları veya hormonal tedaviler adet düzensizliklerinin tedavisine yardımcı olabilir.
Sık Sorulan Sorular
Dermoid kistler hücresel anormallikler sonucu vücutta herhangi bir bölgede meydana gelen zararsız tümörlerdir. Takip ve kontrolü yapılmadığında bazı kistler büyüyerek kişilere günlük yaşamda rahatsızlık verebilir.
Dermoid Kist Tehlikeli midir?
Dermoid kistler genellikle iyi huylu tümörler olup, büyük çoğunlukla kanserle ilişkilendirilmezler. Ancak, büyüdüklerinde çevre dokulara baskı yapabilir ve belirtilere neden olabilirler. Erken teşhis ve uygun tedavi ile çoğunlukla başarıyla tedavi edilebilirler.
Dermoid Kist Tekrarlar mı?
Dermoid kistler cerrahi müdahale sonrası tamamen çıkarıldığında çoğunlukla tekrarlamazlar. Ancak, cerrahi müdahale sırasında tamamen temizlenmemiş ise veya küçük parçalar bırakılmışsa, kistin tekrar ortaya çıkma olasılığı artabilir. Bu nedenle, kistin tamamen çıkarılması ve düzenli takip muayeneleri, tekrarlama riskini minimize etmek için önemlidir.
Dermoid kistler çoğunlukla iyi huylu tümörler olup bazı durumlarda organlara veya dokulara baskı yaparak ciddi sağlık sorunlarına yol açabilirler. Bu nedenle vücudunda dermoid kist bulunan kişiler erken teşhis ve tedavi için hastanelerin genel cerrahi polikliniğinden randevu alarak tedaviye başlayabilirler.
Kaynak: www.medicalpark.com.tr
