Frenk Üzümü Nedir?
Frenk üzümü faydaları ile bilinen mayhoş tada sahip, Gilaburu ve Bektaşi üzümü isimleri ile de anılan meyvedir. Direkt olarak tüketilebildiği gibi tariflerde çiğ ya da pişmiş olarak da kullanılabilir. Son yıllarda kırmızı, siyah, sarı gibi farklı renkleri ile dekorasyonda da sıklıkla tercih edilir. Tatlılar, kokteyller, şurup ve meyve suları içerisinde de tüketim amaçlı tercih edilir.
Meyveleri taşkırangiller familyasına ait ve genellikle kışın yaprak döken bodur bir çalıda yetişir. Kökleri derine çok inmeyen, dalları güçsüz olan bitkinin meyveleri sağlık açısından faydalı içeriklere sahiptir. Küçük kırmızı Frenk üzümü, büyük kırmızı Frenk üzümü, siyah Frenk üzümü, sarı Frenk üzümü çeşitlerine sahiptir.
Latince adı Ribes Rubrum olan bitki dünyanın birçok yerinde yetiştirilebilir. Türkiye’de ise Doğu, Orta ve Kuzey Anadolu topraklarında kendiliğinden gelişir. Yaz aylarında toplanan meyveler türüne göre farklı renklerdedir. Rize’de Kafkas Frenk üzümü, Muş’ta siyah Frenk üzümü yetiştiriciliği yaygındır.
Vücuda Frenk Üzümü Faydaları
Frenk üzümü faydaları saymakla bitmeyen meyveler arasında yer alır. Türüne göre içerikleri değişmekle beraber her türünün zengin besin kaynaklarına sahip olduğu bilinir.
“Vücuda Frenk üzümü faydaları nelerdir?” sorusuna şu yanıtlar verilebilir:
• Karaciğeri destekleyerek toksinlerin atılmasına yardımcı olabilir.
• Kronik hepatit hastalığı olan kişilerde karaciğer fonksiyonlarını desteklemek için yararlı olabilir.
• Karın boşluğunda oluşan gaz sancısı, ağrı, kramp ve huzursuzluk hissini azaltabilir.
• Böbreklerin çalışma performansını artırarak böbrek taşı oluşma ihtimalini düşürebilir.
• İdrar yolu enfeksiyonu gibi sorunlarda önleyici rol alabilir.
• Romatizma ve gut gibi hastalıklar için geleneksel tıpta çayının kullanımı bilinir.
• Terlemeyi artırdığından vücutta biriken ödem ve toksinin atılmasına yardımcı olabilir.
• Adet dönemindeki kadınların yaşadığı semptomların azaltılması ve vücut sıcaklığının dengelenmesine yardım edebilir.
Bağışıklığa Frenk Üzümü Faydaları
Frenk üzümü faydaları özellikle bağışıklık konusunda kendisini gösterir. İçeriğindeki zengin B ve C vitamini ile bağışıklığı desteklediği düşünülür. Şizandra, deoksi şizandra, gomisin ve pregomisin içeren meyve doğal bağışıklık güçlendiricilerden biri kabul edilir. Ayrıca fosfor, demir, bakır, manganez ve potasyum açısından zengin oluşu da faydalı olmasını sağlar.
Sindirim Sistemine Frenk Üzümü Faydaları
Frenk üzümü faydaları arasında sindirim sistemi ilk sıralarda gelir. Dünyanın en çok lif içeren besinlerinden biri olduğu için metabolizma hızlandırıcı etkisi olabilir. Sindirim sistemi rahatsızlıklarına bağlı olarak gelişen gaz sancılarını azaltıp kabızlığı da önleyebilir. Ayrıca iştah açıcı etkisi olduğu düşünüldüğünden kilo almak isteyenler de kullanabilir.
Cilde Frenk Üzümü Faydaları
Frenk üzümü faydaları arasında cilt sorunlarını önleme, iyileştirme de sayılabilir. Bu nedenle kozmetik sektöründe Frenk üzümü bileşiklerine sıklıkla denk gelebilirsiniz. Çin’de binlerce yıl boyunca krem içeriklerinde kullanılan meyvenin son yıllarda kozmetik sektöründe büyük yer tutar.
Siyah Frenk üzümü portakalın yaklaşık 5 katı fazla C vitamini barındırdığından cilt tonu eşitlenmesine yardım edebilir. Ciltte kolajen salgılanmasını artırarak kırışıklık, kuruluk gibi cilt sorunlarının önlenmesinde rol oynayabilir. Cilt lekeleri, parlaklık, canlılık etkisi olduğu düşünüldüğünden krem ve cilt ürünlerinde sıklıkla tercih edilir.
Omega 3, 6, 9 içerikleri açısından zengin olduğundan epidermal su kaybını azaltarak cildin nemli kalmasına yardım edebilir. Ayrıca antioksidan açısından zengin oluşu oksidatif stresi azaltarak dış etkenlerin cilt üzerindeki olumsuz etkilerini azaltabilir.
Bilişsel Güce Frenk Üzümü Faydaları
Frenk üzümü faydaları arasında çok bilinmeyen durumlardan biri de bilişsel güce olan etkisidir. Flavonoid açısından zengin olan meyvenin insanın ruh hali üzerindeki olumlu etkisine dair çalışmalar yapılmıştır. Yüksek antioksidan etkisi gösteren flavonoidler bilişsel gücü artırma, stresi azaltma üzerinde faydalı olabilir.
Antosiyanin ve polifenol içeren meyve düzenli tüketimde bellek güçlendirme, çoklu görevleri başarıyla tamamlama üzerinde olumlu etki gösterebilir. Güçlü bir hafıza, sakin ve dengeli bir ruh hali, öfke nöbetlerini azaltma için destekleyici olabilir.
İkinci beyin olarak adlandırılan bağırsaklar ile beyin arasındaki ilişki üzerine yapılan birçok bilimsel çalışma vardır. Bu nedenle “Ne yediğiniz ne düşündüğünüzü etkileyebilir” demek pek de yanlış olmaz. Bağırsak üzerinde de olumlu etkisi olan bu meyveyi beslenme rutininize ekleyerek siz de fayda görebilirsiniz.
Sporculara Frenk Üzümü Faydaları
Frenk üzümü faydaları hakkında spor ile ilişkilendirmek için farklı çalışmalar yapılmıştır. Antosiyanin polifenolü içeriği ile spor performansını artırıcı etkisi olduğu düşünülür. Orman meyvelerinde doğal olarak bulunan ve mavi, mor, pembe, kırmızı renklerini veren doğal fitokimyasal antosiyaninlerdir. Bu içerikler kardiyovasküler sistem üzerinde olumlu etki gösterip sporcuları destekleyebilir.
Yapılan çalışmalarda Frenk üzümü kullanımından sonra periferal kan akımının %20 civarında arttığı görülmüştür. Bu sayede sporcunun performansına artış yaşanabilir. Düzenli tüketimde ise sporcuların yaşadığı yoğun kas aktivitesine bağlı kas sertliğini azaltabileceği düşünülür. Hemoglobinin oksijen taşıma kapasitesini artırarak sporcunun performansını geliştirebilir. Sporcu beslenmesi için faydaları olduğu düşünülen Frenk üzümünü siz de farklı formlarda tüketerek destek alabilirsiniz.
Siyah Frenk Üzümü Faydaları
Frenk üzümü faydaları rengine yani türüne göre bazı farklılıklar gösterebilir. Siyah Frenk üzümü faydaları en fazla olan çeşitlerden biri olduğundan tedavi için sağlık, kozmetik sektöründe kullanımı yaygındır. Avrupa ve Asya’nın kuzeyinde bolca yetişen siyah Frenk üzümünün yaprakları da kullanılır.
Siyah Frenk üzümü faydaları arasında antioksidan, antiviral, antibakteriyel etkiler sayılabilir. Kardiyovasküler rahatsızlıkları önleme ve destekleme amacıyla kullanılabilir. Bir insanın günlük C vitamini ihtiyacını yaklaşık 30 gram siyah Frenk üzümünden sağlaması mümkün olduğu için bağışıklığa olumlu etki gösterebilir.
Kırmızı Frenk Üzümü Faydaları
Frenk üzümü faydaları için tüketmek istediğiniz bir besinse kırmızı olanları kolaylıkla bulabilir hatta kendiniz de bahçede yetiştirebilirsiniz. Siyah frenk üzümü sağlık açısından en çok ünlenmiş tür olsa da kırmızı olanlar da doyurucu bileşenlere sahiptir. Tarihi bitki bilimi kitaplarında geleneksel tıpta kırmızı Frenk üzümü faydaları anlatılır.
Ateş düşürme, terletme, iştah açma gibi birçok amaçla geleneksel tıpta kendine yer bulur. Ayrıca Kırmızı Frenk üzümü faydaları arasında yaraların iyileşmesini destekleme, kanamaları önleme ve ağız yaraları için gargara olarak kullanımdan bahsedilir. Adet döneminde kadınların binlerce yıldır kullanımına dair veriler de vardır. Bu nedenle adet söktürücü çaylar arasında sayılan meyveyi ağrılı regl dönemi problemi yaşıyorsanız siz de deneyebilirsiniz.
Frenk Üzümü Faydaları Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
FRENK ÜZÜMÜ NEREDE YETİŞİR?
Frenk üzümü faydaları nedeniyle yetiştiriciliği yapılan orman meyvelerinden biridir. Türkiye’de Bursa ve Rize’de yoğun olarak yetiştirilir. Karadeniz sahili boyunca ve Muş, Amasya, Tokat, Gümüşhane, Konya gibi birçok ilde yetiştirmek için tarımı yapılır. Birçok farklı sektörde tercih edilmesi ve çeşitli tüketim şekilleri nedeniyle ekonomik boyutu olan bir meyvedir.
FRENK ÜZÜMÜ NASIL KULLANILIR?
Beyaz – sarı renkli frenk üzümü daha çok marmelat, meze, tatlı süslemelerinde tercih edilir. Yüksek besin değerine sahip siyah frenk üzümü özellikle çay ve besin takviyesi olarak da yoğun kullanılır. Kırmızı frenk üzümü de yine yemek tarifleri, içecekler ve kozmetik sektöründe kendine yer bulur. Çiğ olarak ya da yemek tarifleri ile hazırlanarak tüketilir. Çay formunda demleme, likörler, pekmez gibi farklı şekillerde de kullanılır.
EN İYİ FRENK ÜZÜMÜ HANGİSİDİR?
Ticari olarak en fazla değere sahip olan türü büyük taneli kırmızı frenk üzümleridir. Dikim sonrası 4 yıl içerisinde yetişen bu tür mutfaklarda en çok kullanılan çeşittir. Dikiminden yaklaşık 5 yıl sonra meyve veren siyah Frenk üzümü t içerik açısından en zengin tür olduğu için sağlık açısından sıklıkla tercih edilir.
Kaynak: Medicalpark
