.
Arpa, buğday, yulaf, darı gibi küçük taneli tahıllardan daha iyi yararlanma ve yeşil otun bulunmadığı veya temininin pahalı olduğu durumlarda kullanmak üzere tasarlanmış mükemmel bir cihaz olarak tanımlayabiliriz hasılmatiği.
Hemen her türlü tohum ve tanenin çimlendirilerek hayvanlara yedirilmesi, sindirilebilirliği artırdığı gibi, bir hafta süre içerisinde kuru madde kazanımında da % 20’ye varan bir artış sağlamaktadır. Çimlenmeden sonra arpa veya buğday fideleri 3 gün boyunca fotosentez yapmakta ve kuzu madde bazında değer artışı meydana gelmektedir.
Buğday, arpa, tritikale, yulaf ve çavdarın çimlenme için optimum sıcaklık, nem ve ışık koşullarının sağlanması halinde yedi günde ağırlıklarının 8-10 katı bir yeşil aksama ulaşmaktadırlar. Diğer bir deyişle, hasılmatiğe konulan 3 kg tane yedi günde 20-25 kg çime dönüşmektedir. Bunun için oldukça düşük miktarda elektrik ve su kullanılmaktadır.
Çimlendirme ünitesi olarak laboratuarlarda kullandığımız iklim dolaplarının modifiye şekli diye de tanımlayabileceğimiz hasılmatik, günlük ihtiyaca göre farklı boyutlarda tasarlanmıştır. Hasılmatiğin her gün iki ineğe yetecek şekilde 40 kg yeşil materyal sunabilen taşınabilir küçük tipleri bulunduğu gibi, 100-120 ineğe yetecek şekilde günde 3 ton yeşil materyal sunabilen sabit sistemleri de bulunmaktadır.
Hayvan ithalatı, artan büyükbaş hayvan varlığı, kaba yem tedarikinde yaşanan sıkıntılar, yeknesak ot ve silaj bulamama gibi sorunlar dikkate alındığında, hasılmatik Türkiye’de özellikle tarlası olmayan, yemi dışarıdan satın alan işletmelerde büyük bir boşluğu dolduracak gibi görünmektedir.
Hayvan varlığının önemli bir kısmını oluşturan Doğu Anadolu bölgesinde, hayvanların 6-7 ay boyunca kar örtüsü nedeniyle meraya çıkarılmaları imkânsızdır. Yaz mevsiminin kısa olması nedeniyle de silaj üretimi oldukça kısıtlıdır. Aynı zamanda, düşük sıcaklıklar nedeniyle silaj kullanımı da son derece güçtür. Bu bölgemizde hasılmatikten yararlanmak, hayvansal üretim girdilerini azalttığı gibi, hayvan beslemede önemli kolaylıklar sağlayacaktır.
Günde 25-30 litre süt veren bir süt sığırının günlük yeşil yem gereksinimini 3-4 kg arpa veya buğday ile karşılamak mümkündür. Eğer silaj satın alma yoluna gidilirse, günlük yeşil yem veya silaj gereksinimini karşılama maliyeti 8-10 TL’yi bulmaktadır. Hasılmatikle bu maliyet yarıya düşmektedir. Yeşil yem veya silaj üretemeyen işletmelerde, işletmenin büyüklüğüne göre hasılmatik, hayvan beslemede sağladığı tasarrufla kısa sürede maliyetini karşılamaktadır.
Teknoloji geliştikçe üretim sistemleri basitleşiyor. Yakın gelecekte 15-20 dekar endüstriyel üretim seralarıyla 500 baş sığır işletmesinin yıl boyu kaba yem ihtiyacını karşılamak da mümkün olacaktır.
Yıllar önce İstanbul Çatalca’da 800 sağmal ineği bulunan bir işletmeye Ekohasıl şirketinin sahibi Kamil Atıcı ile birlikte hasılmatiği tanıtmak için gitmiştik. İşletmenin İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesinden 5 tane danışmanı vardı. Sohbetin sonuna doğru, danışmanlardan biri, bu cihaz iyi bir şey olsaydı İsrail yapardı demişti. Biz de yuh çekip ayrılmıştık.
Hasılmatik Japonya’ya girdi. Bazı Avrupa ülkeleri ile Arap ülkelerine girdi. İsrail’i beklemedi. Güney Asya ülkeleri talep gönderiyorlar.
