6 Şubat 2023 tüm Türkiye’yi yasa boğan Kahramanmaraş büyük deprem felaketi...
Türkiye için zamanın durduğu, tarihin ilerlemediği, ilerlemesinin de enkazda kurtarılmayı bekleyen kişiler için istenmediği bir haftayı geride bıraktık. Hepimize geçmiş olsun, hepimizin başı sağolsun.
10 ilin etkilendiği deprem felaketinde resmi verilerle bugün itibariyle 30 bin üzerinde can kaybı yaşandı. Maddi, manevi büyük çaplı kayıpların yaşandığı bu felakette yüzlerce bebek, çocuk enkaz altından kurtulurken aileleri ile bağları kopan da oldu, kimlikleri henüz belirlenemediğinden refakatsiz kalanlar da.
Deprem sonrası enkaz altından çıkarılan, korumaya ve bakıma ihtiyaç duyan çocuklara koruyucu aile olmak için Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na başvuru yapılabileceğinin açıklanmasının ardından koruyucu aile olmanın kapsamı, şartları ve yurtdışından koruyucu aile olmanın mümkün olmasına ilişkin birçok soru gelmekte.
Soruları maddeleştirerek ele alacağız.
-Koruyucu aile olduğumda, korumaya aldığım çocuk nüfusuma geçecek mi?
Öncelikle belirtmekte yarar var ki, koruyucu aile olmak, evlat edinmekten farklı bir süreçtir ve dolayısıyla süreç daha farklı ilerlemektedir.
Koruyucu aile olmanın amacı, korumaya ve bakıma ihtiyaç duyan çocukların üstün yararı gereğince kurum ortamı yerine sağlıklı bir aile ortamında büyümesini sağlamaktır. 0-18 yaş aralığındaki çocuklar için sağlanan aile yanında bakım hizmetlerinden biridir.
Koruyucu aile olma ilişkisi, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü ile koruyucu aile arasında imzalanan sözleşme ile kurulur. Çocuk, bu sözleşmeyle koruyucu ailenin ev düzenine tabi olur.
Koruyucu aile olmanın üstünden 1 yıldan fazla süre geçtiyse ve ailenin evlat edinme isteği var ise evlat edinme başvurusunda bulunulabilir. Kurum ve sosyal hizmet uzmanı çocuğun üstün yararını gözeterek karar verir.
-Bekârım/ tek başıma yaşıyorum koruyucu aile olabilir miyim?
25-65 yaş arası, ilkokul mezunu tüm Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları koruyucu aile olma başvurusunda bulunabilirler. Koruyucu aile olmak için evli olma şartı aranmamaktadır. Çocuk ile koruyucu aile olan arasında 18 yaş olması şartı aranmamaktadır.
-Çocuğum var, yine de koruyucu aile olabilir miyim? Evde başka çocuğumun olması koruyucu aile olmama engel mi?
Koruyucu aile olmak isteyen ailenin ya da kişinin biyolojik çocuğunun olması koruyucu aile olmasına engel değildir.
-Yurtdışında yaşıyorum, depremde ailesini kaybetmiş çocuklar için koruyucu aile olabilir miyim?
Deprem nedeniyle koruyucu aile korumasına alınacak çocuklar için özel bir düzenleme şu an yapılmamıştır. Mevcut koruyucu aile olma süreçleri uygulanmaktadır. Dolayısıyla şu an yurtdışında yaşayan vatandaşların koruyucu aile olması mevzuat gereği uygun değildir.
-Koruyucu aile olduğumda hangi haklara sahip olacağım?
Koruyucu aileler korumaya aldıkları çocuğun masraflarının ödenmesini talep edebilirler. Bu talep değerlendirilirken, çocuğun bakım, eğitim, yemek, ulaşım, harçlık vb. ihtiyaçları esas alınır. Koruyucu aile ilişkisi sona erse de çocuk ve koruyucu aile arasındaki sevgi temelli duygusal bağlar devam edebilir. Çocuğun üstün yararı gözetildiğinden, gelişiminin ve duygusal sürecinin zarar görmemesi için koruyucu aileden alınması durumunda, koruyucu ailenin çocukla kişisel ilişki kurma hakkı bulunmaktadır. Kanunda bu hak olağanüstü hallere bağlanmış ise de olay özelinde değerlendirme yapılmalıdır.
-Koruyucu aile olduğumda yerine getirmem gereken yükümlülükler neler?
Türk Hukukundan kaynaklanan yükümlülükler çerçevesinde, çocuğun bakım ve eğitimini sağlama yükümlülüğü bulunmaktadır.
Yanı sıra, koruma altına alınan çocuk için kurum tarafından yapılan ziyaretlerde sosyal çalışma görevlisi ile koruyucu aile arasında çocuğun üstün yararı için birlikte hareket edilmelidir ve koruyucu ailenin kurum ile işliği ile hareket etme yükümlülüğü bulunmaktadır.
Şevval şen
