.
Bir ıspanak zehirlenmesi vakası, ıspanakları tezgahta çürüttü. İki yüze yakın zehirlenme vakası meydana gelince haber kanalları ve sosyal medya olayın üzerine çökünce suçlu ıspanak oldu.
Açık alanda ıspanak mevsimi bitmek üzere. Kırağı yağmaya başlayınca sağlam ürün hasadı zorlaşacak. Ispanak üreticileri feryat etmekte haklı. Elbette bir üreticinin hatası, haber kanallarında geniş yer bulunca halkı endişelendirdi ve ıspanaktan uzaklaştırdı.
Her gün yüzlerce gıda zehirlenmesinin yaşandığı memlekette olay ıspanağın başına patlamış oldu. Oysa ıspanağı bilenler zehirlemeyeceğini de bilirler. Yine de tedbirli olmak gerekiyor elbette.
Yaprağı yenen sebzelerde fazla gübreden dolayı nadiren de olsa nitrat zehirlenmeleri meydana gelebilmektedir. Yoksa ilaç kalıntısı olmayan, temiz ürünlerde zehirlenme ihtimali yoktur. Ispanağın kabuksuz salyangoz dışında çok fazla zararlısı yoktur. Bu nedenle pek ilaç da kullanılmaz. Yemeği, böreği hemen her türlü çeşidi zevkle yenir. Hatta çocukların daha fazla tüketmesi istenir. Mineralce zengin bir sebzedir.
Peki İstanbul’da meydana gelen vakanın sebebi ne olabilir? Laboratuvar analizlerine göre ıspanak hasadı esnasında ıspanağa yabancı ot karışmış. Rapora güvenmekten başka çare yok. Öküz altında buzağı aramaya da gerek yok. Haber kanallarında tarım ilaçlarına kadar götürüldü olay ama rapor son derece net. Sirkeli suda bekletin, tuzlu suda bekletin gibi çok sayıda öneriyi izlemiş olduk bu sayede.
İlginç olan bir vaka daha vardı. Haber kanallarından birinde olayı iki uzman tartışıyorlardı. Erkek olan hanımının ıspanağı nasıl hazırladığını anlattıktan sonra dul avrat otunu anlattı. Köylülerin bu yabancı ota şeytan elması adını verdiklerini falan bilmiş bilmiş anlattı. Şimdi şeytan elması farklı, dul avrat otu farklı bir bitkidir. Analizlerde atropin alkoloidinin çıkmış olması tarlada dul avrat otunun bulunacağı anlamına gelmez. Akdeniz havzasının doğal bitkisidir ama tarla ziraatında pek görülmez. Esas yabancı ot şeytan elması dedikleri tataladır. Tatla da atropin içermektedir. Tatala batı bölgelerinde yazlık ürün tarımının yaygın olduğu alanlarda en önemli yabancı otlardan biridir.
Datura cinsi içinde birkaç tane tür tarım alanlarında oldukça yaygındır. Silaj mısır yetiştirilen alanlarda, domates biber tarlalarında sıklıkla görülür. Köy yerlerinde gençler bunun tohumunu ezip sigaraya sararak sarhoş olurlar. Tohumları yüksek oranda alkaloit içermektedir. Göz ameliyatlarında göz bebeğini büyütmek için kullanılır. Vücuda fazla alınması halinde şuur kaybına neden olabilir. Bazen köy yerlerinde bu tür vakalara rastlanmakta ve şeytan çarpmış şeklinde tanımlanmaktadır. Yapraklarında da yine alkaloit bulunmaktadır.
Şeytan elmasının yapraklarını ıspanaktan ayırmak zor değildir. Ancak bilmeyen işçiler ıspanakla birlikte hasat edebilir. Bilmeyenler de birlikte pişirebilir. Sonuçta zehirlenme meydana gelebilir. Ispanakta bir şeyler arayıp, ıspanak üreticisini üzmenin gereği yok.
