.
Kara ölüm, veba, kolera gibi dünyanın yeni bir salgın hastalığı oldu. Sars, mers, domuz gribi gibi hastalıklar bunun kadar etkili olmadılar.
Dünya Sağlık Örgütü bu hastalığı COVID-19 olarak adlandırdı. Corona’nın CO’sunu, virüsün Vİ’sini, hastalığın D’sini, tespit yılının 19’unu bir araya getirerek bu ismi verdi. Aralık ayından bu yana içimiz dışımız virüs oldu. Hastalık hakkında her şey konuşuldu ama yine de tekrarlamakta yarar var.
Uzmanlara göre COVID-19'un şiddet seviyesi değişiyor. Hastalık az veya hiç semptomun görülmediği, nezle gibi üst solunum yolu enfeksiyonlarına benzer şekilde düşük şiddetli geçebilmektedir. Az şiddetli vakalar genellikle 2 hafta içerisinde iyileşme göstermektedir. Hastalığı çok şiddetli geçiren vakalarda ise iyileşme süresi 3 ile 6 hafta arasında değişmektedir. Şimdiye kadar yapılan takiplerde, hastalıktan hayatını kaybetmiş kişilerde belirtilerin başlamasından ölüme kadar geçen zaman 2 ile 8 hafta arasında değişmiştir.
Her yaştan çocuk COVID-19'u kapabilmektedir. Ancak yetişkinlere kıyasla hafif belirtilerle atlatmaktadırlar. Nadir de olsa şiddetli geçirenler bulunmaktadır. 50 yaşından küçük kişilerde ölüm oranı binde 5 iken bu oran 70 yaş ve üzeri için yüzde 8'in üzerine çıkmaktadır. Hamile kadınlar şiddetli enfeksiyona maruz kalabilmektedir.
Bazı kişilerde COVID-19 akciğerleri etkileyerek zatürreye neden olabilmektedir. Hastalığı en ciddi geçiren vakalar solunum yetmezliği olarak ortaya çıkmaktadır. Çoklu organ yetmezliğine yol açmaktadır. COVID-19 ile ilişkili komplikasyonlar arasında kan zehirlenmesi (sepsis), anormal pıhtılaşma, kalp, böbrek ve karaciğer hasarı yer almaktadır.
Hastalarda anormal pıhtılaşma vakalarına %6, böbrek işlevlerinde anormalliklere %4 oranlarında rastlanmıştır. Karaciğer hasarlarına daha fazla rastlanmaktadır.
COVID-19'dan hayatını kaybeden kişilerin pek çoğunun, hipertansiyon, diyabet, kardiyovasküler hastalıkları bulunmaktadır.
İtalyan sağlık kuruluşu, 2000 vefatın %99,8’inde daha öncesinde başka bir hastalığın da bulunduğunu açıklamıştır. COVİD-19 nedeniyle vefat eden hastaların ortalama üçe yakın başka hastalığı olduğu bildirilmiştir. Bu sağlık kuruluşunun raporuna göre belirtilerden itibaren vefata kadar geçen süre 4 günü evde, 4 günü hastanede şeklinde olmak üzere 8 gün sürmüştür.
Virüsler kendi başına bağımsız canlı değildir. Bu nedenle bazı biyologlar tarafından canlı kabul edilmez. Kendilerini ancak canlı bir hücrede çoğaltabilir ve yaşayabilirler. Kanser başta olmak üzere çok sayıda virüs kaynaklı hastalıkların ilaçlı tedavisi çok güçlü değildir. Bakteri ve mantar kaynaklı hastalıkları antibiyotiklerle bastırmak mümkün olmaktadır. Ancak virüs kaynaklı hemen bütün hastalıklar insanların bağışıklık sistemini güçlendirmek suretiyle baskı altına alınabilmektedir.
Son açıklanan istatistiklerde, hastalığın en yaygın olduğu İtalya ve İspanya’da hastaların 70 yaş ve üzerinde olanlarda ölüme neden olma oranları %20’nin üzerine çıkmaktadır. Alt yaş guruplarında vefat oranı önemli derecede düşmektedir.
İleri yaşlarda insanların ikiden daha fazla sayıda hastalığının olması, COVİD-19 virüsünün etkisini artırmaktadır. Başka hastalığı olmayanlar COVİD-19 bulaşsa da yüksek oranda iyileşmektedir.
Hemen bütün uzmanların belirttiği gibi, bu salgının etkisini azaltmanın en önemli yolu bulaşmayı önlemektir. Bağışıklık sistemini güçlendirmek nezle ve grip hastalıklarında olduğu gibi COVİD-19’un etkisini zayıflatmaktadır.
