Eskiden yazlık ürünlerle kışlık ürünlerin ekildiği alanlar ayrılırdı.
Eskiden yazlık ürünlerle kışlık ürünlerin ekildiği alanlar ayrılırdı. Köylerde bir bölgeye kışlıklar ekilirken, araya hiçbir zaman yazlık ürün sokulmazdı. Yazlık ekilen yerlerde de ha keza mevsime uymayan ürün ekilişi olmazdı. Bu uygulamalar çok daha sağlıklı ve düzenli bir şekilde yürütülürdü. Sürü sahipleri arada başka ürün olmadığı için hem kışlıkların hasadından sonra anızları, hem de yazlıkların hasadından sonra bostanlıkları daha rahat otlatırdı. Koyun keçi sürüleri tarım alanlarının hasat harman artıklarıyla uzun süre beslenirdi.
Memlekette özgürlük var deyip, herkes istediğini istediği tarlaya ekmeye başladı. Koyun keçi sahipleri artık daha dikkatli olmak zorunda. Kışlıkların hasadından sonra anızlara koyun keçi sokuyorlar ama aralarda sürekli yazlık ürünler var. Biraz dikkatsizlik zarara neden oluyor. Aynı bölgede kimi harmandan kalkıyor, kimi de domatesine biberine mısırına ilaç atıyor.
Üretim sistemleri birbirini içine girince, hastalık ve zararlılar için de gün doğuyor. Aynı bölgede sürekli olarak beslenebileceği, çoğalabileceği gıda kaynaklarına, yaşam alanlarına ulaşabiliyor.
Domates yetiştirilen alanlarda tuta, canavar otu, kırmızı örümcek mücadelesi imkânsız sorunlar haline gelmektedir. Benzer şekilde, çeltik alanlarında yabancı otlanma en önemli problemdir. Birçok üründe monokültür üretimden kaynaklanan hastalık, zararlı ve yabancı ot problemlerinin artması, birçok üründe görülmektedir.
Tuta, canavarotu, kırmızı örümcek veya benzeri salgın oluşturan, sürekli artan sorunlarla bölgesel rotasyon uygulamalarıyla mücadele etmek mümkündür. Hastalık, zararlı veya yabancı otlanmayla mücadelede ekim nöbeti uygulamaları çoğu zaman ilaçlı mücadeleden çok daha etkili olmaktadır.
Ekim nöbeti, kültür bitkilerinin aynı tarlada, birbirini tamamlayacak ve destekleyecek şekilde ardı ardına ekilmesi olarak tanımlanmaktadır. Bölgesel ekim nöbeti planlamalarında, hastalık ve zararlıların habitatının-yaşam ortamının ortadan kaldırılması temelinde hareket edilmektedir.
Sürekli domates yetiştirilen alanlarda tuta zararlısı uzun süreden beri epidemi yapmaktadır. Gün aşırı ilaç uygulayan üreticilerimiz, mücadelede tam başarı sağlayamamaktadır. Daha öncesinde kırmızı örümcek de benzer epidemiler yapıyordu. Canavar otu birçok bölgede domates tarımını yapılamaz hale getirdi. Benzer sorunları çeltik üreticileri de yaşıyor. Bazı yabancı otlarla mücadelede çok sıkıntı çekiliyor. Verimi neredeyse % 40 düzeyinde azaltıyor, üstelik kaliteyi de düşürüyor.
Sürekli benzer sistemlerin uygulandığı alanlarda, hastalık, zararlı ve yabancı otlar hızla çoğalır. Bu sorunların çaresinin ilaç olmadığı artık görülmektedir. Uzun soluklu bölgesel münavebe planlarına ihtiyaç vardır. Domateste dört yıl, çeltikte iki yıl arayla uygulanacak rotasyon programları, epidemi yaratan canavarotu, tuta, kırmızı örümcek, darıcan gibi problemleri kısa sürede ortadan kaldırabilir. Geniş alanları kapsayan uygulamalarda, ara konukçuların, hastalık ve zararlılar için beslenme ortamı yaratacak bitkilerin rotasyona sokulmamasına özen gösterilmelidir.
Yasal düzenlemeler veya desteklemelerle organize edilecek bölgesel münavebe planları dünyanın birçok bölgesinde uygulanmakta ve olumlu sonuçlar alınmaktadır.
