Uzmanlar ilk kimyasal savaşın yaklaşık 2.400 yıl önce meydana gelmiş olabileceğini belirtiyorlar.
Uzmanlar ilk kimyasal savaşın yaklaşık 2.400 yıl önce meydana gelmiş olabileceğini belirtiyorlar. Bu kimyasal savaşta da balın kullanıldığını iddia ediyorlar.
Milattan Önce 400 civarında yerel bal yediği için bir Yunan ordusunun zehirlendiğine dair tarihi bulgular, balın kimyasal savaş aracı olduğunu gösteriyor. Yunan ordusu neticede iyileşir, ölen yoktur. Yine Milattan Önce 69 yılları civarında bal bir Roma ordusunu zehirlemek için kullanılmış ve Roma ordusu püskürtülmüştür.
Amerikan botaniğinin babası Asa Gray'in adını taşıyan bir grup, bir nörotoksin olan grayanotoksini tanımlamışlardır. Bu madde, Ericaceae familyasındaki bir grup bitkide bulunmaktadır. Arılar bu bitkilerden nektar ve polen toplar bal yaparsa, bu ballarda yüksek konsantrasyonda grayanotoksin bulunabilmektedir. Bu tür balı yiyenlerin ciddi ve hayati tehlikesi olabilecek derecede hastalanmaktadırlar.
Ericaceae familyasından bazı bitkilerden toplanan nektar ve polen ile yapılan bu bal, neden olduğu rahatsızlık ve yan etkilerinden dolayı deli bal olarak bilinmektedir.
Deli balın insan vücudunda etki mekanizması, sinirlerin hücre zarındaki bir rahatsızlıkla ilişkilidir ve bu durum, merkezi sinir sistemini aşırı uyarmaktadır.
Belirtiler genellikle doza bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Deli bal yendikten kısa süre sonra belirtiler ortaya çıkmaktadır. Kişiye ve doza bağlı olarak bazen belirtiler bir saat sonra görünmektedir.
En önemli belirtiler nabzın ve tansiyonun düşmesidir. Ayrıca çift görme, mide bulantısı ve kusma, parestezi ve aşırı tükürük de görülen belirtiler arasındadır. İnsanlarda düşük doz toksin nadiren ölümcül olabilmektedir. Yüksek dozlarda problem daha ciddi hale gelmektedir.
Ericaceae familyasından deli bal veren bitkileri yiyen hayvanlarda da bazen ölüm vakaları görünmektedir. Zehirli nektarı toplayan bazı arı türleri de kısa sürede ölmektedir.
Deli balın en çok üretildiği bölgeler Nepal ve Türkiye'nin Karadeniz bölgesidir. Grayanotoksin maddesini sentezleyen sarı çiçekli orman gülü bitkilerinin tüm kısımlarının zehirli olduğu tespit edilmiştir.
Ericaceae familyasından orman gülleri, açelya ve dağ defnesi grayanotoksin maddesini sentezleyebilmektedir. Bu bitkilerin hepsi insan ve hayvanlar için toksik özellikler taşır.
Dağ defnesinin isimleri arasında kuzu öldüren, koyun öldüren, koyun zehri gibi yöresel isimler de bulunur. Kuzey Amerika’da yaygın olan bu ağaçtan çobanlar sıklıkla şikâyet etmektedir. Amerika’nın yerlileri bu ağaçtan kaşık yapmışlar ve kaşık ağacı olarak adlandırmışlardır.
Sarı çiçekli orman gülü, Karadeniz Bölgesinde yaygındır. Asitli topraklarda yetişmektedir. Güney Marmara bölgesinde acı suların bulunduğu bölgelerde, kestane ve kızılcık bulunan derelerde de yetişmektedir. Ağı çiçeği olarak da bilinmektedir. Nisan ortalarında çiçek açmaktadır. Yoğun olduğu Karadeniz bölgesinde deli bal şifalı bal olarak bilinmektedir. Ancak bir çorba kaşığından fazlası, koca bir insanın sinir sistemini bozmaktadır. Bir saat içinde uyku hali, mide bulantısı ve baş dönmesine neden olmaktadır. Fatih Sultan Mehmet’in de bu baldan zehirlendiğine dair kayıtlar bulunmaktadır.
