Balıkların önemli bir kısmı, göçmendir.
Balıkların önemli bir kısmı, göçmendir. Üreme alanları ile yaşam alanları farklı yerlerdedir. Göçmen balıkların üreme alanları ile yaşam alanlarını nehirler birbirine bağlar. Turna balığı göllerde yaşar ama üremek için sakin sığ sulara yolculuk yapar. Somon balıkları, yılan balıkları gibi türler yaşam döngülerinde nehirleri kullanır.
Çevre kirliliği göçmen balıkların yaşam döngülerini olumsuz etkilemektedir. Londra’da Thames nehri üzerinde 400 civarında köprü bulunuyor ve yapılan çalışmada göçmen balıklar üzerinden araç geçen bu köprüleri kullanıyorlar. Benzer trafik dünyanın birçok bölgesinde, şehirlerde ve şehirlerarası yollarda bulunuyor.
Şehirlerarası yollarda zaten kertenkele, kirpi, kaplumbağa gibi yaban hayvanlarının ezilmiş ölülerine sıklıkla rastlanıyor. Yollar yapılırken yaban hayatı pek düşünülmüyor.
Balıkların da yolları geçmesi gerekiyor. Yolların nehirlerle kesiştiği yerlerde menfez ve köprüler bulunuyor. Balıklar köprü ve menfezleri zorlansalar da geçebiliyorlar. Ancak barajlar ve su savakları balık göçünü engelleyebiliyor.
Dünya genelinde yapılan değerlendirmelerde, göçmen balık türlerinin sayısı 1970’li yıllardan bu yan %76 oranında azalma göstermiştir. Menfez ve köprüler, göçmen balık türlerinin yiyecek ve yumurtlama alanlarına erişimini kesintiye uğratmak suretiyle bu azalışı desteklemiştir. Menfez ve köprülerde su akışının değişmesi, bazı yerlerde akar kısımdan çağlayan oluşturması, kod farkları balıkların hareketini azaltmaktadır.
Göçmen balıkların azalışına elbette sadece köprü ve menfezler neden olmuyor. Yoğun trafiğin olduğu yollarda, lastiklerin aşınması ve asfaltın eskimesiyle ortaya çıkan petrol ürünlerinin yağışlarla nehirlere taşınması da ciddi balık ölümlerine neden olmaktadır.
Avrupa yılan balıkları Meksika Körfezinde yumurtadan çıktıktan sonra annelerinin yetiştiği akarsulara dönmektedirler. Köprü, menfez, savak, baraj gibi yapılar nehir içerisinde ilerlemelerini engellemektedir. Oysa bu akarsularda büyüyüp tekrar Meksika Körfezine üreme için gitmek zorundadırlar.
Göçmen balıkların varlığını sürdürmesi, akarsular üzerinde bulunan köprü ve menfezlerin iyileştirilmesine bağlı bulunmaktadır. Nehir ve akarsuların akışını etkilemeyecek şekilde düzenlenmesinde yarar vardır.
Köprü ve menfezlerin iyileştirilmesi yanında, savakların yan taraflarına doğal akış hattının açılması gerekmektedir. Suyun mansap tarafında biriktirilmesi ve suyun akara yüksekten verilmesi, balıkların akış tarafına geçişini engellemektedir.
Yolların göçmen balıklar üzerindeki etkilerinden biri de petrol kirliliğidir. Yağışlarla birlikte yollardan akan suların nehirlere gidişinin önüne geçilmesi gerekiyor. Hem lastik hem de asfalt aşınmasıyla oluşan maddelerin, parçacıkların yağış sularıyla nehirlere taşınması balık ölümlerini artırmaktadır.
Elbette akarsularda önemli kirleticilerden biri de tarımsal ilaçlara ait etken maddelerdir. Özellikle ilaç kutu ve şişelerinin akarsulara atılması bütün canlıları öldürdüğü için cinayet olarak nitelendirilmektedir.
