Geçen yıla göre nispeten daha soğuk bir kış gördük. En azından kar iyi yağdı. Cemre düşünceye kadar da kalacak görünüyor. Bugün ilk cemre havaya düşüyor.
Geçen yıla göre nispeten daha soğuk bir kış gördük. En azından kar iyi yağdı. Cemre düşünceye kadar da kalacak görünüyor. Bugün ilk cemre havaya düşüyor.
Eski takvimler ne de olsa uzun deneyimlerle oluşturulduğu için, mevsim geçişlerini daha iyi açıklamaktadır. Zemheri günlerini bitirdik. Zemheriden sonra gelen elli günlük hamsin günleri de yarıya yaklaştı neredeyse. Hem ısıtıyor hem üşütüyor. Bir hafta öncesi yükselen sıcaklıklar bademler başta olmak üzere birçok meyvenin çiçek açmasına neden oldu. Cemrelerle birlikte, günlerin de uzamasına bağlı olarak, bulunduğumuz coğrafya daha fazla güneş ışığı alacağı için sıcaklıklar artmaya başlayacaktır artık.
Cemre, ilkbaharın başlangıcını tarif etmektedir. Birincisi 20 Şubatta havaya düşer ve bundan yedişer gün sonra toprağa ve suya düşer. Sırasıyla sıcaklık artışını ifade etmektedir. Bazı kaynaklarda Arapça kökenli olduğu belirtilen cemre kelimesi, Arapçada kor durumunda ateş anlamına gelmektedir. Arabistan’da Mina Vadisi'nde Arafat'tan gelecek taşlarla oluşan yığınlara da cemre adı verilmektedir ve Arap kültüründe bizdekine benzer bir şekilde cemrenin düşüşü bulunmamaktadır.
Cemrenin düşüşüne Orta Asya’da Türk ve Altay halk kültüründe ve mitolojisinde İmre (İmere veya Emire) adı verilen Cin’in neden olduğuna inanılmaktadır. İnanışa göre ilkbaharda görünüp titrek ışıklar saçarak göğe yükselen İmre, daha sonra buzların üzerine düşerek onları eritmektedir. Buzları erittikten sonra yere girmektedir. İmre’nin toprağa girmnesiyle ısınmış topraktan buhar yükselmektedir. Netice itibariyle İmre baharın gelişini temsil etmektedir.
Balkanlarda, Bulgarlar cemreyi Zemire olarak ifade etmektedirler. Anadolu Türkçesindeki Arapçadan gelme cemre kelimesinden geldiği tahmin edilmektedir.
Cemre kelimesi Kumuk Türkçesinde Zemre olarak seslendirilmekte, nem ve buhar gibi anlamlara gelmektedir. Günlerin uzamaya başlamasıyla toprak yüzeyinden su buharının çıkışını ve sisi tarif etmektedir.
Azerbaycan Türklerinin yaratılışla ilgili eski inançlarından kaynaklanan ve Nevruz Bayramından önce, yılın son Çarşamba gününde yapılan boz ayın dört çarşambası, uygulamasını anlatan Cemle sözcüğü de Cemre ile aynı anlamda kullanılmaktadır. Cemle kelimesi de köken olarak Altay kültüründeki İmir, İmere ve Emire kelimeleriyle bağlantılı bulunmaktadır.
Her ne kadar Arapçada kor şeklindeki ateş anlamı taşısa da, cemre kavramı, çok eski Türk kültürlerinde bilinen ve tanınan bir kültürel değerdir. İmre, Emire, Zemire, Zemre gibi benzer kelimelerle farklı Türk boylarında bilinmesi, kökeninin de bu kelimelere dayandığı birçok dil bilimci tarafından ifade edilmektedir.
Bahar geliyor artık. Bu sene sonbahar yağışlarının geç gelmesi kış kurağına neden oldu ama ardından gelen yağışlar, su havzalarının açığını giderdi. Cemrelerle birlikte hava ısınacak ve yeşil örtü büyümeye başlayacak artık. Geç de olsa yer üstünün yeşil örtüyle kaplandığını göreceğiz inşallah.
