Dünyada gıda israfı her geçen gün artıyor.
Dünyada gıda israfı her geçen gün artıyor. Açlık sorunu da büyüyor. Gıda kayıplarında çok ilginç istatistikler ortaya çıkıyor. Birleşmiş Milletler tarafından yayınlanan araştırma sonucu, gıda israfının evlerde daha yüksek olduğunu gösteriyor.
Açıklanan rapora göre Türkiye’nin durumu hiç de iyi görünmüyor. Özellikle kişi başına gıda israfında yıllık 100 kg israfla Kongo Cumhuriyeti ve Meksika’nın ardından üçüncü sırada yer alıyor.
Yılda 1 milyar tona yaklaşan gıda israfı 23 milyon kamyona denk geliyor. 40 tonluk kamyon hesabıyla yapılan değerlendirmede kamyon konvoyu dünyayı yedi kere dolaşıyor.
Daha önce gıda israfının daha çok zengin ülkelere özgü bir sorun olduğu düşünülüyordu. Ancak israfın az gelişmiş ülkelerde daha yüksek olduğunu gösteriyor. Saklama ve depolama koşullarının pek iyi olmadığı az gelişmiş ülkelerde kişi başına düşen gıda israfının daha yüksek olması kaçınılmaz görünüyor.
Dünyada gıda israfı artarken, 2019 yılında yapılan çalışmalara göre 700 milyon insan açlıktan ciddi bir şekilde etkilendi.
Uzmanlar gıda israfının 2030 yılına kadar yarı yarıya azaltılması gerektiğini belirtiyorlar. Aksi halde gıda üretimi için kaynakların daha fazla kirlendiğini, daha fazla ürün için daha fazla kimyasal kullanıldığını ifade ediyorlar.
Gıda üretimi küresel ısınmada %10’luk bir paya sahip. Küresel ısınmayla mücadele programları çerçevesinde de gıda israfının önüne geçilmesi gerekiyor.
Dünyada en fazla gıda israfı sebze ve meyve türlerinde ortaya çıkıyor. Saklama ve depolama koşullarının yetersiz oluşu, çok uzak mesafelere taşıma gibi unsurlar taze meyve ve sebze ürünlerinde israfı artırıyor.
Gıda ürünlerinin yerinde tüketimi üzerine çalışmalar artmakla birlikte, yetersiz kalıyor. Üretim noktası ile tüketim merkezleri arasında mesafe sürekli artıyor. Brezilya’da üretilen soya ve mısır, Çin’de tavuk beslenmesinde kullanılıyor. Tavuklar Çin’den yola çıkarak dünyanın başka bölgelerine gidiyor. Mısırın kat ettiği ortalama yol 3 bin kilometreyi buluyor.
Mutfaklarda ortaya çıkan kayıp çok fazla. Yemek artıkları, gıda israfı içerisinde en büyük payı oluşturuyor. Türkiye’de her gün 5 milyon ekmek çöpe gidiyor. Çok yoğun kampanyalar yapılmasına rağmen ekmek israfı azalmıyor. Eskiden küflü ekmek yiyince para bulursun derlerdi. Ekmeğin kıymeti yüksekti. İsraf edilmezdi hiçbir zaman. Kuruyan ekmekler ıslanır fırına sürülür, fırından yeni çıkmış gibi tüketilirdi.
Harman yerleri kazınırcasına süpürülürdü. Tek bir tane bırakılmazdı. Memlekette hasat harman ve depolama kayıpları %20’yi buluyor. Ele gelmiş ürün zayi ediliyor. Bu meyanda hem üreticilerin hem de hizmet sektörlerinin sıkı eğitimden geçmesi gerekiyor.
Lisanslı depoculukla ilgili gelişmeler yetersiz kalıyor. Kamu destekleri yapılmakla birlikte, depolama yatırımları yeterli gelmiyor. Tarladan bahçeden kaldırılan ürünlerin hemen depoya kaldırılması ve işlemeye kadar depoda bekletilmesi gerekiyor.
Gıda ithalatının yüksek oluşu da dikkate alınarak gıda israfının önüne geçilmesinde yarar var. Çöpe giden ekmeğin önüne geçilse bile buğday ithalatı yarıya düşer.
