Korona salgını mutasyon kavramıyla yeni boyut kazanıyor.
Korona salgını mutasyon kavramıyla yeni boyut kazanıyor. Mutant haliyle insanoğlunu daha uzun süre meşgul edecek gibi görünüyor.
Mutasyon bitki ıslahında da sıklıkla kullanılan bir yöntem. Mevcut çeşitlerden farklı genlere sahip yeni çeşitlerin geliştirilmesi için kullanılıyor. Mutasyonda kullanılan ışın ve kimyasallar genelde öldürücü etkiye sahip olsa da canlı kalan bireyler farklı genlere sahip olduğu için ıslah çalışmalarında önemle üzerinde durulur.
Mutasyon veya değişim, bir canlının genetik yapısı içindeki DNA ya da RNA dizilimlerinde meydana gelen kalıcı değişimlerdir. Mutasyona uğramış bir canlı mutant olarak isimlendirilir. Örneğin korona ile aynı aileden olan grip virüsünün günümüzde tespit edilmiş 500’den fazla ırkı bulunmaktadır.
Mutasyonlar, genel olarak çekirdek mutasyonları ve somatik mutasyonlar olarak iki guruba ayrılmaktadır. Doku hücreleri içinde gerçekleşen bir mutasyon, kalıtsal olmayacağı için kuşaktan kuşağa aktarılmaz. Bedensel (somatik) mutasyonlar bu anlamda kalıtsal değildir. Eşey (üreme) hücresi mutasyonları, diğer ismiyle çekirdek mutasyonları ise kalıtsaldır ve bir sonraki nesillere aktarılır.
Bireyin kalıtsal özelliklerinin ortaya çıkmasını sağlayan genetik şifre, herhangi bir nedenden dolayı bozulabilir. Bu değişimler mayoz bölünme esnasında meydana gelebilir. Kontrollü şartlarda ise mutasyonlar, x ışınları, radyasyon, kimyasal kullanılarak oluşturulur. Yine insan bünyesinde kanser gibi bazı viral etmenler mutasyona neden olabilir. Mutasyon meydana gelmiş organizmalarda protein ve enzim sentezleri bozulabilir.
Mutasyonlar, kalıtsal materyalin normal kombinasyonunu değiştirmeyen, kalıtsal yapıda meydana gelen bütün değişikliklerdir. Mutasyon terimi genel olarak, kromozom yapısının değişmesini, kromozom sayısının değişmesini ve genlerdeki değişiklikleri kapsar.
Mutasyonlar, sitogenetikte, değişimlerin kapsamlarına göre, genom mutasyonu, kromozom mutasyonu ve gen mutasyonu olarak sınıflandırılır.
Genom mutasyonları kromozom sayısındaki değişmeler olup kromozom mutasyonları ise ışık mikroskobu altında incelenebilen ve kromozomun içyapısında oluşan değişimlerdir.
Gen mutasyonları ise ışık mikroskobu altında görünmeyen ve tek bir geni kapsayan mutasyonlardır.
Genetik materyal olarak RNA kullanan virüsler, sürekli ve hızlı bir şekilde çoğalıp geliştikleri için onlara avantaj sağlayan hızlı mutasyon oranlarına sahiptir. Bu anlamda insanın bağışıklık sisteminin güçlü oluşu, virüslerin sürekli mutasyona uğramasıyla yarattığı yeni ataklara karşı vücudu koruyabilir.
Korona salgınıyla mücadelede kullanılan aşılar da temelde vücudun savunma mekanizmasını geliştirme özelliklerine sahiptir. Kullanılan canlı ve canlı olmayan aşılar arasında koruma anlamında büyük farklılıklar yoktur. Canlı olanlar bağışıklık sistemini güçlendirmek suretiyle savunma gücünü desteklerken, diğerleri de antikor oluşturmak suretiyle bağışıklık kazandırmaktadır.
Mutasyonla korona virüsün yeni ırklarının çıkması endişeye neden olmaktadır. Ancak kullanılan aşıları yüksek oranda yeni ırklarına karşı da vücudu korumada yüksek oranda etkiye sahiptir. Grip aşıları da benzer şekilde 200’den fazla ırka karşı koruma sağlamaktadır. Çok nadir vakalarda etkisiz kalabilmektedir.
Korona salgınında vakalar göstermiştir ki, insanları %95’den fazlası korona virüse karşı dayanıklılık göstermektedir. Başka hastalıklar nedeniyle bağışıklık sistemi çökmüş insanlarda öldürücü olabilmektedir. Bu nedenle, aşılar tamamlanıncaya kadar salgının yayılmasını önlemek, maske, mesafe ve temizlik konusunda disiplinli davranmaktan başka çare yoktur.
