Çoğu zaman telaffuzda karıştırılan iki ürün gurubudur bunlar.
Çoğu zaman telaffuzda karıştırılan iki ürün gurubudur bunlar.
Prebiyotik, bir veya sınırlı sayıdaki bakterilerin gelişmesini veya aktivitesini seçici olarak arttıran, insan vücudunu faydalı bir şekilde etkileyen sindirilemeyen gıda bileşenidir. Aynı zamanda insan sağlığına yararlı olan bileşenlerdir.
Teorik olarak, zararlı bakterilerin sayılarını azaltan ve sağlığa faydalı bakterilerin aktivitelerini destekleyen besinler ve aynı zamanda antibiyotikler de prebiyotik olarak kabul edilebilir.
Prebiyotikler genellikle kalın bağırsak florasını düzenlemek amacıyla kullanılırlar. Kabızlığı rahatlatma, bağırsak asitliğini düşürme, bağırsak bakteriyel dengesini yenileme, kandaki kolesterol seviyesini etkileme, bağırsaklarda oluşacak kanser risklerini azaltma, bağışıklık sistemini güçlendirme, yine bebeklerde iyi bir bağırsak mikroflorası oluşturma gibi etkileri için prebiyotikler kullanılmaktadır.
Probiyotikler ise ince bağırsak üzerine daha çok etkilidirler. Probiyotikler tüketildiklerinde sağlık üzerinde olumlu etki yaptıkları düşünülen mikro organizmalardır. Saflaştırılmış ürünler bağırsak flora bozukluğuna bağlı ishallerde bağırsak düzenleyici olarak reçete edilebilirler.
Laktik asit bakterileri probiyotik olarak en sık kullanılan bakterilerdir. Ancak bazı maya ve basiller de probiyotik olarak kullanılabilir.
Probiyotikler fermente yiyecekler ile birlikte, aktif canlı kültürler olarak yoğurt, soya yoğurdu veya diyet destekleri olarak alınabilir.
Probiyotikler genel olarak güvenle tüketilebilir. İnsan sağlığı üzerinde olumsuz etkileri pek bulunmamaktadır. Çok ender durumlarda insanda istenmeyen durumlar ortaya çıkmaktadır. Bu durum genellikle bakteri ile beslenme ortamı arasında oluşan etkileşimden kaynağını almaktadır.
Probiyotik pazarının hızla büyümesi karşısında, probiyotik olduğu iddia edilen mikroorganizmaların sağladığı söylenen faydaların bilimsel olarak kanıtlanması için yoğun araştırmalar yapılmakta ve mikroorganizmalar için üretim izni alınması gerekmektedir. Takviye edici gıda olarak kullanılan çok sayıda ürün bulunmaktadır.
Avrupa Gıda Güvenliği İdaresi, Avrupa'da ticari üreticilerin probiyotik ürünlerle ilgili sağlık iddiaları ve başvurularının tümünü yetersiz araştırma ve dolayısıyla etkili olduğuna dair kanıt yetersizliği gerekçesiyle geri çevirmiştir. Yıllardır bilimsel incelemeler, başvuru yapılan ürünlerde neden-sonuç ilişkisinin yeterince kanıtlanmadığı tespit edilmiştir. Avrupa Komisyonu ürün ambalajlarında "probiyotik" sözcüğünün kullanılmasını yasaklamıştır.
Probiyotiklerle ilgili izole etme, kültüre alma ve ürün geliştirmeyle ilgili çalışmalar yoğun bir şekilde devam etmektedir. Yasal düzenlemeler de beraberinde geliştirilmektedir. İnsanın gün içerisinde tükettiği gıdaların içerisinde, özellikle süt ürünlerinde mayalı ürünlerde bol miktarda probiyotik bulunmaktadır. Hem insan hem de hayvan sağlığında kullanılabilecek çok sayıda kültür türü de geliştirilmektedir. Ancak tıbbi açıdan incelendiğinde, tedavi amaçlı kullanmak yerine tedaviyi destekleyici gıda olarak tüketmek şimdilik daha mantıklı görünmektedir.
