Yaz saati-kış saati uygulamasına geçilmesine gerektiği şu kısa günlerde bağırıyor artık.
Kabile devleti değiliz. Padişahlık da yok. Ama bir kişinin talimatıyla yıllardır çocuklar yarı uykulu okula gidiyorlar. Ne anlatılanı anlıyorlar ne de dersi dinleyebiliyorlar.
Elbette elektrik enerjisinden tasarruf etmenin binlerce yolu var. Bununla birlikte, yapılan hesaplamalarda sadece saat ayarlaması ile önemli enerji tasarrufu sağlanmaktadır. Gün ışığından yararlanma temelinde aslında Türkiye’de saat ayarlamasına çak fazla gerek yok gibi görünüyor. Memleketin doğusu ile batısı arasında 1 saatlik zaman farkı var. Mesai saatlerinin ayarlanmasıyla güneş enerjisinden daha fazla yararlanılabilir.
Güneşin doğuş ile batış saatleri doğu meridyenlerine göre 16 meridyen fark doğurmaktadır. Her birinin arası yaklaşık 4 dakika olduğuna göre ülkenin doğusu batısından bir saat daha erken güneşi görmektedir. Dolayısıyla çalışma saatlerini düzenlemek enerji tasarrufunda daha etkili olabilir. Bununla birlikte, iş dünyasının yoğunlaştığı bölge İstanbul başta olmak üzere Marmara bölgesidir.
Küçük Avrupa ülkelerinde saat ayarlamaları son derece fonksiyoneldir. Gün ışından yararlanmada çok etkilidir. Bu ülkelerin doğusu ile batısı arasında zaman farkı yarım saati bulmamaktadır.
Günlerin kısa olduğu Kasım-Mart arasında doğu bölgelerde saat 16.00’da gün kararmaktadır. Hatta Aralık ayında batı bölgelerde bile mesai bitmeden akşam olmakta, işyerlerinde elektrik kullanma zorunluluğu ortaya çıkmaktadır.
Enerji tasarrufunda yaz saati kadar, bina kullanımları da etkilidir. Karanlık ortamlarda çalışma zorunluluğu enerji kullanımını artırmaktadır. Hastane, okul ve diğer devlet dairelerinde pırıl pırıl havalarda sabahtan akşama aydınlanma araçları kullanılmaktadır. Esas enerji israfı bu alanlardadır.
Devlet dairelerinin güneş ışığından daha fazla yararlanacak şekilde inşa edilmesi, konut üretim planlamalarında güneşin dikkate alınması memlekette önemli enerji tasarrufu sağlayabilir.
Nüfusun ve sanayi sektörünün batı bölgelerinde yoğunlaşması, enerji tasarrufunda yaz saati uygulamasının önemli olacağını göstermektedir. Sanayi, ticaret, hizmet sektörlerinin %70’inin batı bölgelerine yoğunlaşması, saat düzenlemeleriyle enerji tasarrufu sağlayabileceği gibi, personel verimliliğinin de artıracaktır.
Eğitim uzmanları çocukların algılarının güneş doğduktan sonra daha güçle olduğu konusunda hem fikirdirler. Gerek enerji tasarrufu gerekse eğitimin daha sağlıklı bir şekilde sürdürülmesi için saat düzenlemesine ihtiyaç duyulmaktadır.
Halihazırda, sabah ezanında okula giden çocuklar, ilk iki dersi anlamamaktadır. Uykusunu tam alamadığı için de diğer derslerde verimi düşmektedir. Buna rağmen saat düzenlemesine gidilmemesi, çocukların sağlıklı eğitim görmelerine en olma zihniyetinden başka bir şey değildir. İnsanların cahili iyidir demeçleri veren çakma akademisyenleri ödüllendiren iktidar sahipleri, bir yerde saat düzenlemesi yapmamakla eğitimi de baltalamaya devam etmektedir.
Avrupa ile zaten zaman farkı olan memleketin, yaz saati uygulamasına gitmemek suretiyle saat farkı daha da büyümektedir.
Memleketin enerji açığı bütçe açığını oluşturuyor neredeyse. Buna rağmen enerji tasarrufuyla ilgili bir adım atılmaması da düşündürücü görünüyor ne yazık ki.
