Malum son günlerde en fazla gündeme gelen konulardan biri de ekmek fiyatları ve ekmek kuyrukları.
Malum son günlerde en fazla gündeme gelen konulardan biri de ekmek fiyatları ve ekmek kuyrukları. Ekmek fiyatları artıyor. Artmaya da devam edecek. Türkiye artık ekmek de bile dışarıya muhtaç hale geldi. Buğdayın evcilleştirildiği bu topraklar hızla buğday üretiminden uzaklaşıyor.
Sakat ithalat politikaları nedeniyle zarar eden Türk çiftçisi buğday üretemezken, milyarlarca dolar döviz ödenerek milyonlarca ton buğday ithal ediliyor.
2021 Haziran ayında açıklanan buğday taban fiyatları 2.5 lira civarındaydı ve fiyatlar biraz üzerinde seyretti. Arpa fiyatları 1.90 lira olarak açıklanmıştı ama piyasada ürün olmadığı için birden artmıştı. Netice itibariyle artık taban fiyat belirlemeye gerek kalmadı. İthal edilen ürün fiyatları içerdeki fiyatları belirleyecek. Başka çaresi yok. Memleketi bu hale getirenler artık özeleştiri yapmak zorundalar. İthalat lobilerine milyarlarca dolar para kazandırdılar ama Türk çiftçisini tarlasına bahçesine küstürdüler. Ekilmeyen arazi miktarı nadas hariç 60 milyon dekarla tarihi zirveyi de görmüş oldu.
Bu sene buğday ithalatı da rekor kıracak ve 15 milyon tona ulaşacak gibi görünüyor. Zaten uzun süredir buğday ithalatında Türkiye, dünya birinciliğini elinde tutuyor.
Buğday fiyatları halihazırda 5 lira bandında seyrediyor. Doların artmasına bağlı olarak 6 lirayı görme ihtimali epey yüksek. Diğer yandan ithalat bağlantısı yapılan ülkeler fiyatları artırma eğiliminde görünüyorlar. Bir yandan da stoklarını artırma planları yapıyorlar.
Teknik olarak buğdayda un randımanı %70-80 arasında değişir. 1 kg kaliteli temiz buğdaydan 800 gram un elde edilir.
Bakkallarda satılan ekmeklerde zaman zaman gramaj ayarlaması yapılır. Bazen fiyat artırmak yerine gramaj düşürülür. En son birçok şehirde 200 grama düşürülmüştü. Aslında bu düşürme ekmek israfını biraz azaltmıştı. Türkiye’nin bir de ekmek israfı problemi var.
Standart francala ekmek fırından çıktığında 250 gram civarındadır. Su kaybına bağlı olarak gün içerisinde ağırlık kaybı olabilir. 250 gram ekmek için de yaklaşık 160-180 gram un kullanılır.
Pratik olarak çiftçiden gelen 1 kg buğdaydan 750 gram un ve bu undan da 4 ekmek çıkar.
Ekmekte ana maliyet un gibi görünse de, enerji, personel ve dağıtım kalemleri toplam maliyetin çoğunu oluşturur.
Kilosu 5 liradan yola çıkan buğday, un sanayine girdikten sonra unun kilosu 8 lirayı görür. 8 liralık unla en fazla 5 ekmek çıkar. Ekmeğin sadece un maliyeti 1.5 lirayı bulur. Halen 2.5 liraya satılan ekmek fırıncılara para kazandırmaz. Dolayısıyla yakında zam yapılır.
Yerli üretim ihtiyacın çok gerisinde kaldığı için artan döviz fiyatları ve maliyetler ekmeği kısa sürede ya gramaj ayarlamasına ya da gramajla birlikte fiyat ayarlamasına götürür.
Halk ekmek kuyrukları boşuna uzamıyor. Türkiye kişi başına ekmek tüketiminde dünya birinciliğini elinde bulunduruyor. İnsanımız ekmek yemeyince kendini doydum saymıyor. Paran olsa bile ekmeğin yoksa aç kaldın demektir.
