Bilim dünyası karbon salınımını azaltmanın yollarını ararken, bir yandan da karbon tutulması için neler yapılabilir sorusunun cevaplarını arıyor.
Bilim dünyası karbon salınımını azaltmanın yollarını ararken, bir yandan da karbon tutulması için neler yapılabilir sorusunun cevaplarını arıyor.
Toprakta bulunan organik karbon, toprak sağlığının temel taşıdır. Herhangi bir tarımsal üretim sistemi için temel faktörler olan su ve besin tutma kapasitesini arttırırken toprak yapısını iyileştirmektedir. Toprağa karıştırılan sap, saman gibi hasat harman artıkları en önemli organik madde kaynaklarıdır. Teknik olarak bitkisel üretimde kullanılan azotlu gübreler sap-saman miktarını artırmakta ve toprağın organik madde kaynaklarını da desteklemektedir.
Yoğun azotlu gübreleme ile daha fazla mısır biyokütlesi ve verimi elde edilmektedir. Sonuçta toprağa daha fazla organik madde dönmektedir. Ancak mısır saplarıyla toprağa karıştırılan organik karbonun toprakta tutulması kolay değildir.
Illinois Üniversitesi'nde yapılan bir araştırmada, toprağa karıştırılan sap ve saman artıklarının topraktaki mikroorganizmaları harekete geçirdiğini, sap ve samanın azot içeriğine bağlı olarak hızla çözmeye başladığını gösteriyor.
Azotlu gübreleme aynı zamanda topraktaki mikroorganizma yoğunluğunu da artırmaktadır. Dolayısıyla toprağa karıştırılan karbonlu materyal daha kısa sürede parçalanmaktadır.
Araştırmalarda, toprağa uygulanan azot miktarı arttıkça, toprağa karıştırılan mısır sapları çok daha hızlı çözünüyor ve mısır saplarında bulunan karbon daha hızlı bir şekilde atmosfere dönüyor. Bir yerde mısır tarafından depolanan havadaki karbondioksit, saplar parçalandıkça atmosfere geri dönüyor.
Toprağa uygulanan azotlu gübrelerin üre, amonyum nitrat, amonyum sülfat veya potasyum sülfat olması ayrışma hızını etkilemiyor. Azotlu gübre hangi formda olursa olsun, toprağa verildiğinde parçalayıcı mikroorganizmalar kullanabiliyor.
Mısır ve benzeri bitkilerin sap ve samanlarındaki karbon atmosferden geliyor ve çözünme sırasında atmosfere geri dönüyor. Toprakta azot arttıkça toprağa karıştırılan karbonlu bileşikleri daha hızlı parçalıyor ve karbonu atmosfere geri döndürüyorlar. Aslında bu çalışma çeltik yetiştiricilerine yol gösterici olabilir. Çeltik tarımında sapın çözünmesi uzun zaman alıyor. Toprağa karıştırırken, bir miktar azotlu gübre uygulamak, çözünmeyi hızlandırabilir.
Araştırma sonuçları, mısır yetiştirilen alanlarda toprakta neden karbon birikmediğini gösteriyor. Aşırı azotlu gübreleme, mikroorganizmaların faaliyetini destekliyor ve sapların parçalanmasını hızlandırıyor. Organik madde miktarı hızla azalıyor. Nitekim Türkiye’de sulanan alanlarda toprak organik maddesi sürekli %1’in altında çıkıyor. Bu durum toprak yapısının da bozulmasına neden oluyor.
Toprakta organik madde miktarının küme yapıyı destekleyecek düzeylerde tutulması bir yerde azot yönetimine bağlı görünüyor. Mısır, buğday, arpa, çeltik gibi tahılların yetiştirildiği alanlarda azotu mümkün olduğunca parçalı kullanmak gerekiyor. Aksi takdirde, toprağın yapısını iyileştirecek olan organik madde hızla parçalanıyor. Haliyle bağlanmış karbon da geri atmosfere dönüyor.
