Hemen bütün dünyada kentsel tarım hızla yayılıyor. Ancak kent mücavir alanlarında ağır metaller yönünden risk bulunuyor.
Hemen bütün dünyada kentsel tarım hızla yayılıyor. Ancak kent mücavir alanlarında ağır metaller yönünden risk bulunuyor. Ağır metallerden biri de kurşun. ABD’nin Chicago kentinde bu meyanda ilginç bir çalışma gerçekleştirildi.
Sebzelerin ve diğer ürünlerin gerçek dünya ortamlarında nasıl kurşun alıp biriktirdiği hakkında çok fazla araştırma bulunmuyor. Chicago'nun yakın çevresindeki bahçelerinde yapılan yeni araştırmada, yüksek oranda kurşunla kirlenmiş topraklarda yetiştirilse bile domateslerin yenmesinin güvenli olduğu tespit edildi.
Yapılan araştırmada meyvelerde de çok az kurşun birikimi tespit edildi. Yenen domatesle insanın kurşundan dolayı zehirlenmesi için haftada yaklaşık 400 kilo domates yemesi gerektiği bulundu. Çocuklarda ise toksik seviye sınırının haftada 80 kilo domatese denk geldiği görüldü. Kentsel tarım alanlarında yetiştirilen meyve ve sebzelerin kurşun açısından risk taşımadığı görülüyor. Ancak esas sorun toprak işleme ve dikim uygulamaları. Toprak işleme ve sebze dikimi esnasında hobi bahçesi sahipleri daha fazla kurşuna ve diğer ağır elementlere maruz kalıyor. Dolayısıyla bahçelerde toprak işleme ve dikim yaparlarken insanların tulum giymesi, maske takması ve eldiven giymesi gerekiyor. Diğer yandan sebze yetiştiriciliğinde malç yapılması toprakla teması azalttığı için yararlı görünüyor.
Ağır metal içeriği yüksek kirlenmiş toprakta çalışma esnasında çıkan toz solunum yollarına daha fazla zarar veriyor. Kurşun tozla birlikte çapa yaparken domateslerin, yaprağı yenen sebzelerin ve özellikle turp ve havuç gibi kökleri yenen sebzelerin üzerine birikebiliyor. Bu nedenle yıkanmadan yenmesi son derece sakıncalı görünüyor.
Yapılan araştırmada Chicago’nun arka bahçelerinde, topraktaki kurşun seviyeleri milyonda 77 ila 1206 birim arasında değişiyor. Buna karşın meyve ve sebze bünyesine alınan seviyeler çok düşük düzeylerde. Aynı zamanda topraktaki fosfor varlığı ve organik maddenin yüksekliği kurşun alımını önemli derecede azaltıyor.
Kurşun alımını azaltacak bazı uygulamalar olsa da, toprak ne kadar kirli olsa da domates, topraktan çok az miktarda kurşun alıyor ve eseri miktarda meyvelerine taşıyor. Bununla birlikte çapalama ve sulama uygulamalarında meyve bulaşan toprak ve üzerine biriken toz daha fazla kurşun içeriyor.
Yapılan çalışmalarda domates meyvelerinde tespit edilen kurşun miktarı 2019'da 0,01 ppm ve 2020'de 0,13 ppm civarında görünüyor. Dünya Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından domatesler için belirlenen ve izin verilen maksimum kurşun miktarı 1,6 ppm. Neticede kurşun içeriği yüksek topraklarda yetiştirilen domatesler izin verilen sınırın çok altında kurşun içeriyor.
Çalışmanın ikinci yılında kurşun içeriğinin yüksek çıkması ilginç görünüyor. Kurşun alım mekanizmasıyla ilgili olarak daha fazla çalışma yapmak gerekiyor. Mevsimsel değişimler ve toprak işleme uygulamaları bitkilerin kurşun alımını etkileyebiliyor. Yine de meyvelerdeki kurşun miktarı izin verilen seviyenin çok altında bulunuyor.
