Türk tarımı için çok yeni olmasa da, son zamanlarda Pazar talebine bağlık olarak yetiştiriciliği yaygın bir bitki türü aronya.
Karadeniz bölgesinde uzun süredir yetiştirilmeye çalışılıyor.
Aronia, Kuzey Amerika'dan orijin alan bir tür. Kızılderililerin en önemli meyvesi. Elma, ayva, muşmula, kuşburnu gibi gülgiller ailesinden. Doğal yayılış alanları ıslak topraklar. Aronyanın meyveleri siyah, kırmızı ve mor olan üç türü bulunuyor.
On sekizinci yüzyılda, meyveleri siyah olan tür eski dünyaya getirilmiş İskandinav ülkeleri ile Rusya’da yetiştirilmeye başlanmıştır.
Aronya ideal bir peyzaj çalısıdır aynı zamanda. Bakım kolaylığı nedeniyle sıklıkla tercih edilmektedir. Meyveleri taze olarak tüketilmekle birlikte, şarap, reçel, şurup, meyve suyu, çay, salsa, meyve özü, bira, dondurma, sakız ve bazı takviye edici tentürlerde kullanılmaktadır.
Aronya, kuzey yarımkürenin karakteristik bir çalısıdır. Ilıman iklime sahip bölgelere uyum sağlamaktadır. Düşük sıcaklıklara dayanıklıdır. Nisan sonunda çiçeklenmekte, kırağıya yakalanmamaktadır. Anormal bir don vakası yaşanmazsa her yıl meyve vermektedir.
Aronyanın kompakt sık bir kök sistemi vardır. Su altında kalmayan, organik maddece zengin topraklara iyi uyum sağlamaktadır.
Yıllık yağışı 500 mm civarında olan bölgelerde sulanmadan tatminkâr ürün vermektedir. Yıllık yağışı 700 mm olan bölgelerde sulanmadan yüksek verim alınmaktadır. Açık güneş alan bölgeleri tercih etmektedir. Hafif asidik, organik maddece zengin, killi tınlı topraklarda sulama yapılırsa erken ve yüksek verim alınmaktadır.
Bahçe tesisinde genellikle, iki ila üç yaşındaki çıplak köklü fidanlar kullanılır. Sonbaharda dikim yapmak daha verimli olmaktadır. Sıra aralarında traktör dolaşacak şekilde mesafe bırakmak, sıra üzerinde ise bitkiler arasında 60 cm mesafe bırakmak alanı daha verimli kullanmak açısından önemlidir.
Dikimden sonra ot mücadelesi yapmak, sıra aralarını arada bir işlemek, yazın toz çapası yapmak suya ihtiyacını azaltmaktadır. Aronya beşinci altıncı yıllarda maksimum verime ulaşır. Dekardan 1 tona yakın meyve almak mümkündür. Yedinci yılda gençleştirme budaması yapmak, bahçenin ömrünü uzatmakta, verimi arttırmaktadır. Yedinci yıla kadar geçen dönemde arada bir kuru ve yavaş gelişen dalları budamakta yarar vardır.
Optimal gübreleme için fide dikiminden önce toprak örneklerinin alınması gerekir. toprak analizine göre gübreleme en akıllıca olanıdır. Gübrenin pahalı olduğu hesaba katılırsa üretim maliyetlerini düşürmenin bir yolu da toprak analizine göre gübre vermektir.
Aronyanın hasadı ağustos sonu ile eylül başı arasında gerçekleşir. Bu dönemde bitki üzerinde farklı olgunlukta meyveler bulunur. Dolayısıyla meyve hasadını iki veya üç dönemde gerçekleştirmekte yarar vardır.
Aronya hasadı elle yapılmaktadır. Üretimi geliştikçe makineli hasat da yaygınlaşacaktır. Meyve hasadı salkımlar toplanarak yapılmaktadır. Meyveler küçük olduğu için bir kişi saatte 7, günde 50 kg civarında meyve hasadı yapabilmektedir. Bakımlı bir aronya bahçesinden 1 ton civarında meyve verimi elde edilmektedir.
Aronyanın çok fazla hastalığı zararlısı yoktur. Yetiştiriciliği kolaydır. Makine ile hasat da yaygınlaşmaktadır. Antioksidan maddelerce zengin olan aronya meyveleri pazarda en erken biten meyveler için yer almaktadır.
