Memleketi yönetenler enflasyonun yükseldiğini kabul ediyorlar artık. Baştan aracı, tefeci, dış güçler, vurguncu gibi kişi ve kurumlara yüklemeye çalıştılar ama olmadı.
Yabancı sermaye, gümrüksüz, vergisiz, fonsuz ithalat gibi bilime aykırı uygulamalarla enflasyonu düşük tutmaya çalıştılar ama patladı artık. On on beş yıl önce kapanan üretim aktörlerini görmezden gelen yönetim erki, ne yazık ki memlekette ithalat lobilerinin oluşmasına neden oldu.
Üretemeyen memleketin parası değer kaybeder. İthalata dayalı bir ekonomi, üreten sektörleri tasfiye eder.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), eylül ayı enflasyon rakamlarını açıkladı. Buna göre tüketici fiyatları endeksindeki (TÜFE) değişim, 2022 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre yüzde 3,08, bir önceki yılın aralık ayına göre %52,40, bir önceki yılın aynı ayına göre %83,45 ve on iki aylık ortalamalara göre %59,91 olarak gerçekleşti. Neticede rekor kırılmış oldu.
Bir önceki yılın aynı ayına göre en az artış gösteren ana grup %30,76 ile haberleşme oldu. GSM operatörleri daha fazla kullanıcı kazanmak amacıyla sıkı bir rekabet içindeler. Haberleşmede enflasyon düşük çıkarken ulaşımdaki fiyat artışları iki katını geçti. Korona salgınında büyük darbe yiyen ulaşım sektörü kendini toparlamaya çalışıyor.
Ana harcama grupları itibarıyla sigara ve alkollü içeceklerde fiyat artışı görülmezken, konut sektöründe aylık %10’luk fiyat artışı meydana geldi. Konuta yatırım yapanlar gerçek faize göre tam beş kat daha fazla kazanmış oldu.
İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE’deki değişim, eylülde bir önceki aya göre %2,74, bir önceki yılın aralık ayına göre %45,84, bir önceki yılın aynı ayına göre %74,63 ve on iki aylık ortalamalara göre %51,92 olarak gerçekleşti. Bunun diğer anlamı enflasyonun şamar oğlanı yine gıda ürünleri, çiftçinin ürettiği ürünler oluyor. Oysa çiftçi kazanamadığı için borçlanmaya devam ediyor.
Aslında enflasyonun en fazla yükseldiği sektör ne yazık ki eğitim sektörü. Aylık bazda artış %20’leri geçiyor. Oysa gelişmiş dünyada eğitim ücretsizdir.
Her sektörü yakından etkileyen doğalgaz ve elektrik fiyatları da eylül ayında %20 civarında zamlanınca enflasyonun toplamda yükselmesi son derece normal.
Bağımsız akademisyenlerin oluşturduğu Enflasyon Araştırma Grubu (ENAGrup), tüketici fiyatlarının eylülde bir önceki aya göre %5,30, geçen yılın aynı ayına göre %186,27 arttığını açıkladı.
Her ne kadar TÜİK, rakamlarla oynuyorsa da bağımsız araştırma kurumları gerçek enflasyonu gösteriyor. Gerçi vatandaş artık fiyat artışlarını iliklerine kadar hissediyor. Harcamalarını ciddi bir şekilde kısmaya devam ediyor. Kamu ihaleleri ve benzer kaynaklardan beslenen kesimin enflasyonu hissetmesi mümkün değil. Nitekim yandaş kanallara göre enflasyon yerlerde sürünüyor.
