Rusya ile Ukrayna savaşı nereye gidecek belli değil. Bu bölgeden bütün dünyaya milyonlarca ton tahıl ihraç ediliyor. Türkiye’nin girişimleri ile şimdiye kadar 7 milyon ton civarında ürün çıkarıldı.
Bunun en az on katı daha çıkması gerekiyor.
Rusya'nın işgali ve ardından gelen savaş, Ukrayna'nın tahıl ihracatını önemli ölçüde azaltıyor. Aynı zamanda üretimi de zayıflatıyor. Bu durum dünya gıda güvenliğini riske atıyor.
Iowa Eyalet Üniversitesi'nden bir ekonomi ekibi meydana gelen olayları ve tahıl ihracatını modelledikleri çalışmalarında önemli risklerin bulunduğunu belirtiyorlar.
Ukrayna, Avrupa'nın ekmek sepeti olarak isimlendiriliyor. Türkiye başta olmak üzere çok sayıda Avrupa ve Kuzey Afrika ülkesine tahıl ihraç ediyor. Geçtiğimiz temmuz ayında yapılan antlaşma gereğince Türkiye üzerinden ihracat başlamış olsa da ihracat miktarları beklenenin altında seyrediyor.
Araştırmacılar dört farklı potansiyel sonucu şöyle belirtiyorlar. Ukrayna’nın ihracatında %50 oranında düşüş meydana gelebilir. Bu durum dolaylı olarak ABD ve Avrupa ülkelerinde biyoyakıt üretiminde azalmaya neden olabilir.
İhracattaki azalış, üretimde azalmayla sonuçlanabilir. Zaten savaş halinde olan bir ülkenin bütün arazilerini üretimde tutması mümkün görünmüyor.
Tahıl sevkiyatındaki azalışlar ve sonuçta küresel tarım pazarlarındaki değişiklikler, üretimi, ticareti, gıda tüketimini ve fiyatları yakından etkiler.
Küresel pazarlara arz yetersizliği, mısır fiyatlarını arttırabilir. Mısır fiyatlarının artması Brezilya gibi ülkelerde yağmur ormanlarının sökülmesine ve mısır tarımına açılmasına, neticede çok ciddi doğa tahribatına neden olabilir.
Olası değişimlere bağlı olarak buğdayın maliyeti %7,2, mısırın fiyatı ise %4,6 oranında yükselebilir. Artan gıda maliyetleri, ağırlıklı olarak Ukrayna'dan tahıl ithalatına bağımlı olan Afrika ve Orta Doğu'daki daha fakir ülkelerde açlığı arttırabilir.
ABD'de gıda fiyatlarında %5'lik bir artış o kadar endişe verici olmayabilir. Ancak aşırı yoksul ve gıda güvencesizliğinin yüksek olduğu ülkelerde %1'lik bir artış bile çok önemli sorunlara yol açabilir.
Daha zengin ülkelerde düşük gelirli haneler için artan sübvansiyonların daha yüksek gıda fiyatlarına karşı koymaya yardımcı olacak gibi görünse de fakir ülkelerde alternatif seçenek bulunmuyor.
Fakir ülkelerin gıda güvensizliği veya gıdaya ulaşım güçlüğü yaşamaması için gelişmiş ülkelerde hububatın etanol ve biyobenzin üretiminde kullanımının azaltılması gerekiyor. Aksi takdirde savaş nedeniyle tahıl sevkiyatının azalması, fakir ülkeleri daha fazla etkileyecek gibi görünüyor.
Savaşın durdurulması, sona erdirilmesiyle ilgili gayretler sağlıklı sonuçlar vermiyor. Türkiye ve Mısır sadece savaş bölgesinden 20 milyon tondan fazla buğday çekiyor. Bu günlerde Türkiye’de buğday ve arpa ekilişleri başlıyor. Gübrede ve tohumlukta desteklemelerin artırılmasında yarar var. Savaş bitmedikçe buğday, arpa, mısır ve ayçiçeği ithalatı riskli görünüyor.
