Yalana inandırma yeteneği olan iktidar sahipleri ile yalana inanmaktan keyif alan yandaş fanatikler bir araya gelince ekonomi uçuyormuş gibi görünüyor.
Edirneli bakkal seviniyor Bulgar komşular ne varsa alıyor diye ama paramızın pul olup gittiğini düşünemiyor.
Türk Lirası dolar karşısında değer kaybeden paralar liginde şampiyonluğa doğru hızla ilerliyor. Parasıyla soba tutuşturan ülkeleri bir kenara koyacak olursak değer kaybında Türk Lirası Arjantin pezosu ve Mısır lirasının ardından üçüncü sıraya yükseldi. Arjantin sıkı tasarruf tedbirleri uygulamaya başladı. Mısır da siyasi düzenini kurarsa 2023 yılında şampiyonluğu Türk Lirası göğüsleyebilir. Bunlar gerçekleşmezse bile zaten seçim yılı, para pul olmaya devam edecek demektir.
Bir tane ders aldı diye ekonomiye bakan olanlar, damatlar, banka batıran müdürler, ışıl ışıllar, kendi şirketine ihale veren bakanlar, kendini diplomasına bakmadan ekonominin profesörü sayanlar, milletin geleceğini ipotek altına aldılar. Doğmamış çocuğu borçlandırdılar.
Türkiye'de 2021'de rekor seviyelere çıkan döviz, aralık ayında alınan önlemlerle dizginlenmeye çalışıldı ama nafile. 2022'de hem küresel hem de yurt içi gelişmelerin etkisiyle kur yeniden yükselişe geçiverdi. Özellikle Kur Korumalı Mevduatın (KKM) devreye alınmasıyla 2022'deki yükseliş 2018 ve sonrasındaki gibi yüksek bir oynaklıkla değil daha kontrollü ve yavaş şekilde gerçekleşti. İstikrarlı bir şekilde Türk Lirası değersizleşmeye devam etti.
2021 ve 2022 yıllarında keskin değer kaybeden Türk Lirası geçen yılın tamamında, büyük bölümü yılın ilk yarısında olmak üzere yaklaşık %35 değer kaybetti. 2022'ye 13 lira seviyesinde başlayan dolar, yılı 19 lira seviyesinde tamamladı. Geçen sene dolar karşısında en çok değer kaybeden para birimi %69.1 ile Arjantin Pesosu oldu. İkinci sırada % 56.9'luk değer kaybıyla Mısır Lirası yer aldı.
Ekonomiden anlamayanların döviz kurunu Rusya-Ukrayna savaşı öncesi 13.50 yakınında dengeleme ve ardından 14.80'li seviyelerde koruma çabası mayısta kontrolden çıktı. Üretmeden para oyunlarıyla Türk Lirasının değerinin korunmayacağını öğrenemediler daha. Demek ki mektepte okumadılar veya arka kapıdan mezun oldular.
Sokaktaki vatandaş dahi bir memleketin parasının üretimle korunacağını bildiği halde, yetkililerin bilmiyor olması elbette beklenemez. İhanet ettiklerine ihtimal vermemekle birlikte akla gelmiyor değil.
Reuters'a konuşan bankacıların hesabına göre Merkez Bankası, ‘yeni yöntemlerle' 2022'de elde ettiği 100 milyar dolar, rezervlere dahil edilmeden arz olarak piyasaya geri satıldı. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın damadı Berat Albayrak'ın ekonomi koltuğunda oturduğu dönemden bu yana dolardaki yükselişi durdurmak için piyasaya müdahale ediliyor ama bir türlü tutulamıyor.
Bulgar komşuların bir şeyi yok. 20 sene önce 1 Türk Lirası 10 leva ediyordu. Bugün 1 Leva 11 Türk Lirası ediyor. Merak edenler bazı sanayicilerin neden Bulgaristan’a yatırım yaptığını soruversinler.
Paraları kimin öğüttüğü belli değil. Bir yılda dövizi dizginlemek için milyarlarca doları sokağa atmak yerine üretimin aktörlerine verseler memleket uçar. Rus çiftçisini zengin edeceklerine Türk çiftçisini zengin etselerdi paranın değeri pul olmazdı.
