Ormanlar karbon depolanmasına hizmet eden en önemli aktörlerdir.
Özellikle bozulmamış yağmur ormanları çok fazla karbon kullanır ve oksijen üretir. Bu nedenle ormanlar dünyanın akciğerleri olarak kabul edilir.
Tropikal alanlarda yer alan yağmur ormanlarının korunması için çaba sarf edilse de çeltik ve şeker kamışı yetiştiriciliği için kesimi ve yok edilmesi de devam ediyor. Güney Amerika’da milyonlarca dekar yağmur ormanı bu amaçla yok edilmiş durumda.
Ormanların başka amaçlarla kullanılmasına ve yok edilmesine dair sürekli tarımsal uygulamalar suçlu bulunur. Ancak dünya genelinde yapılan değerlendirmelerde, ormanların yok edilmesinde tek suçlunun tarım olmadığı, daha büyük suçluların bulunduğu ortaya konmuştur. One Earth dergisinde 20 Ocak'ta yayınlanan yeni bir makalede tarımın tek başına suçlu olmadığı gösteriliyor.
2014 yılı itibariyle dünya ekonomisiyle ilişkili orman kaybının %60'ından fazlası mineraller, metaller ve ahşapla ilgili ürünler olduğu belirtiliyor. Orman kayıplarında kerestelik ağaç üretimi, madencilik faaliyetleri daha büyük rol oynuyor.
Bölgesel arazi kullanımında meydana gelen değişiklikler, artık yalnızca yerel taleplere bağlı kalmıyor. Uluslararası talepler de ormanların farklı amaçlarla kullanımında etkili oluyor.
Ormanları koruma hedefleri olan ülkeler, küresel tedarik zincirleri yoluyla nihai kara bazlı ürünleri ithal etmek suretiyle başarılı oluyor. Buna karşın bazı ülkeler ithal etmek yerine kendi kaynaklarına yükleniyor. Örneğin Türkiye korona salgını döneminde artan ahşap ve orman ürünleri fiyatları yerine kendi kaynaklarına yönelmiş, düz kesim ve seyreltme uygulamalarını yoğunlaştırarak ormansızlaşmada başı çeken ülkeler arasına girmiştir.
Makalenin yazarları, bozulmamış orman arazisi kaybının doğrudan ve dolaylı nedenlerini değerlendirmek için çok kaynaklı coğrafi bilgi verilerini ve ekonomik modellemeyi kullanmışlardır. Bozulmamış ormanlar kendileri dışında daha çeşitli türleri destekliyor ve kararlı ormanlar yangın ve benzeri doğal felaketlere karşı daha fazla direnç gösteriyorlar. Endüstriyel amaçlı tesis edilmiş ormanlar ise yangına daha kolay teslim oluyor. Bunun yanında Afrika ve Güney Amerika'da bulunan bozulmamış ormanlar, kültür ormanlarına göre 3 kat daha fazla karbon depoluyor, daha fazla oksijen üretiyor.
Karasal karbon stoklarını stabilize etme ve biyolojik çeşitliliği barındırma açısından bozulmamış orman alanlarının mutlaka korunması gerekiyor. Hemen bütün dünya üzerinde mevcut iklim koşulları altında oluşmuş doğal ormanlar dikim alanlarına göre daha fazla önem arz ediyor.
Akdeniz havzasında bozuk orman vasfına sokulan arazilerin farklı amaçlarla kullanılması teknik olarak sağlıklı görünmüyor. Bununla birlikte bu alanlarda tarım dışı uygulamaların ormansızlaşmada daha etkili olduğu görünüyor. Maden çıkarma çalışmaları, turizm amaçlı yatırımlar ormansızlaşmada en etkili sektörler olarak görünüyor. Bu alanlarda biyolojik çeşitlilikte kayıplar daha üst düzeylere çıkıyor. Her halükarda bozuk orman vasfın sahip alanların da kendi halinde doğal bitki örtülerini oluşturmalarında yarar görünüyor.
