Kurak ve nispeten sıcak seyreden bir kış yaşıyoruz. Kış mevsimi her geçen yıl kısalmaya devam ediyor.
Kurak ve nispeten sıcak seyreden bir kış yaşıyoruz. Kış mevsimi her geçen yıl kısalmaya devam ediyor. Su rezervleri azalıyor. Çeşmelerin suyu azalmaya devam ediyor. Havalar ısınmaya başladı. Bugün ilk cemre havaya düşmüş görünüyor.
Eski takvimler ne de olsa uzun deneyimlerle oluşturulduğu için, mevsim geçişlerini daha iyi açıklıyor. Zemheri günlerini bitirdik. Az bir kar yağışı meydana geldi. Kar görmedik diyen çıkmaz artık. Zemheriden sonra gelen elli günlük hamsin günleri de yarıya yaklaştı neredeyse. Hamsin günlerinde hem üşüyeceğiz hem ısınacağız. Cemrelerle birlikte, günlerin de uzamasına bağlı olarak, bulunduğumuz coğrafya daha fazla güneş ışığı alacağı için sıcaklıklar artmaya başlayacak.
Cemre, ilkbaharın başlangıcını tarif etmektedir. Birincisi 20 Şubatta havaya düşer ve bundan yedişer gün sonra toprağa ve suya düşer. Sırasıyla sıcaklık artışını ifade etmektedir. Bazı kaynaklarda Arapça kökenli olduğu belirtilen cemre kelimesi, Arapçada kor durumunda ateş anlamına gelmektedir. Arabistan’da Mina Vadisi'nde Arafat'tan gelecek taşlarla oluşan yığınlara da cemre adı verilmektedir. Ancak Arap kültüründe bizdekine benzer bir şekilde cemrenin düşüşü bulunmamaktadır.
Cemrenin düşüşüne Orta Asya’da Türk ve Altay halk kültüründe ve mitolojisinde İmre (İmere veya Emire) adı verilen cinin neden olduğuna inanılmaktadır. İnanışa göre ilkbaharda görünüp titrek ışıklar saçarak göğe yükselen İmre, daha sonra buzların üzerine düşerek onları eritmektedir. Buzları erittikten sonra yere girmektedir. İmrenini toprağa girmesiyle ısınmış topraktan buhar yükselmektedir. Bir yerde toprak ısınmaya başlamaktadır. İmre baharın gelişini temsil etmektedir.
Balkanlarda, Bulgarlar cemreyi Zemire olarak ifade etmektedirler. Anadolu Türkçesindeki Arapçadan gelme cemre kelimesinden geldiği tahmin edilmektedir.
Cemre kelimesi Kumuk Türkçesinde Zemre olarak seslendirilmekte, nem ve buhar gibi anlamlara gelmektedir. Günlerin uzamaya başlamasıyla toprak yüzeyinden su buharının çıkışını ve sisi tarif etmektedir.
Azerbaycan Türklerinin yaratılışla ilgili eski inançlarından kaynaklanan ve Nevruz Bayramından önce, yılın son Çarşamba gününde yapılan boz ayın dört çarşambası, uygulamasını anlatan Cemle sözcüğü de Cemre ile aynı anlamda kullanılmaktadır. Cemle kelimesi de köken olarak Altay kültüründeki İmir, İmere ve Emire kelimeleriyle bağlantılı bulunmaktadır. Anadolu’da kırsal kesimde de Cemle olarak dillendirilmektedir.
Her ne kadar Arapçada kor şeklindeki ateş anlamı taşısa da cemre kavramı, çok eski Türk kültürlerinde bilinen ve tanınan bir kültürel değerdir. İmre, Emire, Zemire, Zemre gibi benzer kelimelerle farklı Türk boylarında bilinmesi, kökeninin de bu kelimelere dayandığı birçok dil bilimci tarafından ifade edilmektedir.
Bahar geliyor artık. Kış kurağı hemen her yerde kendini gösteriyor ama cemrelerle birlikte hava ısınacak ve yeşil örtü büyümeye başlayacak. Geç de olsa yer üstünün yeşil örtüyle kaplandığını göreceğiz inşallah.
