Yabani arıların tür sayısı ve nüfusları her geçen gün azalıyor. Burada daralan yaşam alanları ve zirai ilaç kullanımının artması önemli rol oynuyor.
Doğal yaşam alanları üzerinde son yıllarda bal arılarının da etkili olduğu dikkati çekmeye başladı.
Bal arıları ait olmadıkları coğrafyalara arıcılar tarafından yılın belirli dönemlerinde taşınmakta ve gittikleri bölgelerde yabani arılar aç kalmaktadır.
Bal arıları ile yabani arıların yüzyıllardır gayet iyi anlaştıklarını gösteren sayısız araştırma makalesi bulunuyor. Ancak daralan doğal yaşam alanları ve kültür alanlarında aşırı ilaç kullanımı yabani arı nüfusunu baskı altına alıyor.
Bal arıları kısa dilli hemen her çiçekten yararlanabilen türlerdir. Çiçek borusu kısa olan çoğu çiçeğin nektarını ve polenini alırlar. Yabani arılarının bitki türleri konusunda özel tercihleri vardır. Yaprak kesen arıları yonca, kanola, kızılcık, soğan, bezelye, yaban mersini, kavun, karpuz gibi türleri daha çok tercih ederler. Bombus arıları iris, domates, biber, yaban mersini, kızılcık, bakla gibi türlerin çiçeklerini daha fazla ziyaret ederler.
Kabak arısı, kabak çiçeklerini daha fazla ziyaret eder. Tarla kenarlarında yuva yaparlar. Tarla kenarlarına uygulanan ilaçlardan çok zarar görürler.
Mason arılar erken ilkbaharda en önemli tozlayıcılardır. Haziran başına kadar polen toplamaya devam ederler. Yuvalarından sadece 100-300 metre uzağa kadar gidebilirler. Yaprak kesen arılar, yumurtaları ve çıkan larvalarının beslenecekleri polenleri ağaç gövde ve dallarında açılan deliklere bırakırlar. Yaz ortasında aktiftirler ve yuvalarından 100 metre uzaktaki çiçeklerden polen toplarlar. Beslenme alanları çok geniş değildir.
Sinekleri, güveler ve diğer böcekler tozlamada çok verimli değildirler.
Bal arıları düzenli yönetime ve uzun mesafeli taşımacılığa uygun arılardır. Yüzlerce kilometre uzaklara taşınabilmekte ve taşındığı bölgelerde polen ve nektar kaynaklarını adeta kurutmaktadırlar. Dolayısıyla doğal tozlayıcı olarak varlığını sürdüren çok sayıda arı türünün de beslenme kaynaklarını ortadan kaldırmaktadırlar.
Bal arıları, bir elma çiçeğine, sonra bir yoncaya, sonra bir hardal çiçeğine, daha sonra birçok bitki türünün çiçeğine ziyaret yapmakta ve polen toplamaktadır. Her uçuşta yüzlerce çiçeği, ziyaret ederek polen ve nektarlarını almaktadır. Aynı zamanda çok uzak mesafelerden polen ve nektar getirebilmektedir. Tarla ve bahçelerde tozlaştırma amacıyla getirildiklerinde tozlaşmayı artırmak için daha fazla sayıda koloni bırakılmakta ve her sabah milyonlarca bal arısı çiçek ziyareti başlatmaktadır.
Bal arıları varroa başta olmak üzere çeşitli sebeplerle varlıklarını sürdürmekte güçlük çekiyor. Kayıplar artıyor. Yaban arıları da azaldığı için ürün kayıpları da artmaya devam ediyor. Bu meyanda bazı bölgelerde doğal tozlayıcıların nüfusunun artması için doğal yaşam alanları oluşturuluyor. Bal arıları bu alanlardan uzak tutulmaya çalışılıyor.
