Türkiye zirai ilaç kullanımında AB ülkelerinin gerisinde bulunuyor. Ancak bilinçsiz ve zamansız kullanım nedeniyle daha fazla sorun yaşıyor.
Türkiye'de geçen yıl pestisit kullanımı 55 bin tonu aşarken AB'de Türkiye kaynaklı pestisit bildirimlerinin sayısı 430'a ulaştı.
Avrupa Birliği (AB) mevzuatına göre yasaklanan pestisit türlerinin Türkiye'de kullanımı halen devam ediyor. Bu durum genellikle AB'ye ihraç edilen ürünlerde yapılan tespitlerde ortaya çıkıyor.
AB Komisyonu, gıda ve yemlerde yapılan kontroller sırasında tespit edilen gıda güvenliği risklerini, Gıda ve Yemler İçin Hızlı Alarm Sistemi (RASFF) portalı üzerinden herkesin erişimine açık olacak şekilde bildiriyor. Komisyona bağlı Alarm ve Dayanışma Ağı (ACN) ise RASFF portalındaki bildirimlerin de dahil olduğu senelik raporlar yayınlanıyor.
2022 yılına ait rapora göre pestisit başta olmak üzere zirai mücadelede kullanılan ilaç kalıntılarının bulunmasıyla ilgili olarak en çok bildirim yapılan ülke Türkiye oldu. Buna göre Türkiye kaynaklı ürünler için toplamda 557 bildirim yapıldı. Türkiye'yi 299 bildirimle Hindistan izledi. Türkiye, 2021'de de 405'i pestisit olmak üzere toplamda 613 bildirimle listede ilk sırada yer almıştı. Yine ilk sırayı kimseye kaptırmadı. İlaç kalıntısı şikayetleri daha çok ihraç edilen meyve ve sebzeler üzerinden geliyor.
2023 yılında Türkiye menşeili 430 parti ürün pestisit kalıntısı nedeniyle RASSF'ye bildirildi. 2022'de pestisit bildirimi yapılan meyve ve sebzeler arasında biber ve narenciyenin yanı sıra üzüm, asma yaprağı, patlıcan, kabak, domates, karpuz ve armut bulunuyor.
Tespit edilen en yaygın pestisitler ise klorpirifos (251), etilen oksit ve 2-kloroetanol (186) ile klorpirifos metil (142). Bunların ikisi yasaklanan böcek öldürücü etken maddeler.
ACN raporuna göre Türkiye menşeli ballarda %93 ile en yüksek şüpheli numune oranına sahip oldu. Türkiye'den gelen 39 parti tohum, kabuklu yemiş ve türevi ürünlerde ise aflatoksin tespit edildi.
Türkiye'de 1980’lerde 7-8 bin ton olan pestisit kullanımı 2015'ten sonra keskin bir artış göstererek 2020 ve 2021 yıllarında 53 bin, 2023’te ise 55 bin ton seviyelerine ulaştı.
Tarım ve Orman Bakanlığı'nın verilerine göre Antalya, Manisa, Mersin, Adana ve Malatya en fazla ilaç kullanan iller.
Tarım ve Orman Bakanlığı'nın rakamlarına göre Türkiye'de en fazla kullanılan pestisit türleri ise fungisit (%35), herbisit (%26), insektisit (%22) ve akarisit (%4) olarak sıralanıyor.
Türkiye, İtalya, Fransa ve İspanya’dan daha az ilaç kullanıyor. Ancak bilinçsiz ilaç kullanımı nedeniyle üründe kalıntı şikayetlerinin en fazla yapıldığı ülke Türkiye. Çiftçimiz ilaç kullanım tariflerini okumuyor. Hastalık ve zararlıyı kontrol etmek için elinden geleni yapıyor. Hayvansal üretimde de benzer sorun yaşanıyor. Pestisit kullanımı konusunda ciddi eğitim açığı bulunuyor.
